غلامحسين عمراني، پژوهشگر، استاد ادبيات و عضو هيات علمي دانشگاه علوم تحقيقات درباره حكمت فردوسي گفت: فردوسي حكيمي ارجمند است؛ در زبان فارسي حكيم به فرد صاحب انديشه اطلاق مي‌شود، البته فردوسي گرايشي خاص به تفكر شيعي داشت و هم عصران خود را از اين حيث بهره‌مند كرده است.
عمراني تاكيد كرد: حافظ، از زمانه خويش فراتر رفت، او 600 سال پيش مي‌زيست، اما از روزگار خود فراتر بود كه اين موضوع مسئله كوچكي شمرده نمي‌شود، البته قلل ادب پارسي اينگونه بودند.
حافظ عميق، غني‌تر و ژرف‌نگرتر از سعدي است
به گفته اين استاد دانشگاه؛ اگر بخواهيم ميان حافظ و سعدي از حيث مفهومي قياسي كنيم، مي‌بينيم كه حافظ عميق، غني‌تر و ژرف‌نگرتر از سعدي است؛ سخن در دست سعدي همچون مومي است نرم؛ فرم شعرهاي او مطابق نيت مخاطبان اوست، آن‌گونه كه شريعتي مي‌گويد: «با مخاطبان، آشنا بايد سخن بگوييم»، سعدي نيز مخاطب‌شناس است، مخاطبان، كلامش را درك مي‌كنند.
وي با اشاره به ويژگي موسيقايي سعدي و اينكه سعدي توانسته در موسيقي الفاظش را به طبيعت كلام نزديك كند، گفت: موسيقايي كلام سعدي بر پايه عروض قديم است، نبايد توقع داشت كه او مطابق با نيت و نظر زبان‌شناسان امروز سخن روا داشته باشد، هرچند در عروض توانايي بالايي دارد، اما تنوع عروضي او به پاي تنوع عروضي مولانا در ديوان شمس نمي‌رسد.
عضو هيات علمي دانشگاه علوم تحقيقات ادامه داد: فردوسي در اثر خود افسانه‌سرايي نكرده، چرا كه اثر او سرگذشت بزرگاني است كه فرا تاريخي بوده و فردوسي با اسطوره‌سازي خود قهرماناني را پرورش مي‌دهد، شاه در آثار فردوسي سمبوليك است و بايد توجه داشت، وقتي فردوسي دست به نوشتن شاهنامه مي‌زند، چهارصد سال از عمر اسلام مي‌گذرد و اين حكيم مي‌خواهد حكمت‌هاي اسلامي را با انديشه‌هاي ملي پيوند بزند كه اين خود وحدت بزرگي است.
شاعران و نويسندگان ايراني همواره سعي داشتند تا ميان اسلام و ايران وحدت ايجاد كنند
عمراني در ادامه با اشاره به اين مطلب كه اگر ما به تاريخ و قرن سوم و چهارم هجري نگاهي كنيم در مي‌يابيم، آثار باقي مانده از اين دو قرن نشان دهنده آن است كه شاعران و نويسندگان ايراني همواره سعي داشتند تا ميان اسلام و ايران وحدت پديد آوردند، طبيعتاً اين انديشه و طرز فكر در ذهن و زبان فردوسي هم جايگاه ويژه‌اي دارد.
وي در ادامه با اشاره به اينكه در ميان بزرگان شعر و ادب فارسي سعدي به افهام بشري نزديك‌تر است و توانسته خود را به ادبيات جهان نزديك كند اظهار داشت: اما استاد سخن سعدي است، سعدي شاعري موعظه‌گر است؛ البته وعظ خشك اخلاقي از سعدي هرگز ديده نمي‌شود چرا كه سعدي شاعر حكيمي است و حكيم همواره حكمت‌دان نه حكمت‌خوان است.
عمراني با تاكيد بر اين موضوع كه حافظ در شعرش غيرمستقيم با جهان روبرو مي‌شود، ادامه داد: ديد حافظ و حتي عرفان او مبناي هنري دارد و نه مبناي مدرسي و حكمي، برعكس سعدي كه عرفاني مكتبي و مدرسي دارد.
وي از حافظ به عنوان شاعري اهل درد ياد و تصريح كرد: حافظ غزل‌هاي تامل برانگيز بسياري دارد، اما عرفانش را زيركانه در شعر مي‌گنجاند، سيماي مبهم حافظ، اطلاعات و آگاهي‌هاي حافظ از عصر خود و تلميحات و اشارات ظريفي كه به كار مي‌برد نشان مي‌دهد كه نه فيلسوفي رسمي، نه صوفي بازاري و نه عارفي مصطلح است و حتي مخالف آنها نيز هست.
قلم سعدي از ديگران شاعران پيش بود
عمراني افزود: مفاهيمي را كه سعدي در روزگار خود به كار برده، متاثر از روزگار خود به لحاظ مذهب و جامعه شناختي بوده است، در حالي كه نقد ادبي امروز مي‌گويد، شاعر بايد پيش‌تر از زمانه خود باشد.
اين استاد دانشگاه درباره آثار منظوم و منثور سعدي افزود: سعدي به لحاظ داشتن، قلم و نگارش خوب از ديگران پيشي گرفته و بايد دانست سعدي به سبب رواني كلام و نگارش از هم‌عصران خود در شعر پيش بود.
وي تاكيد كرد: درباره سعدي بايد پژوهش و تحقيقاتي صورت گيرد كه آيا او نيز همانند حافظ پيش‌تر از زمانه خود عمل كرده يا نه؟
وي با اشاره به اينكه سعدي ژرفاي فلسفي نداشت، اضافه كرد: در آثار سعدي مفاهيمي از اينكه روزگار ما را ديده باشد وجود ندارد؛ معتقديم كه شاعر و هنرمند بايد وسيع‌تر از ديگران و پيش‌تر از ديگران بنگرد.
وي بيان كرد: سعدي به لحاظ فصاحت و بلاغت پيش بود، رسائي و شيوايي كلام سعدي بي‌مانند است.
عمراني گفت: امروزه هم سعدي به لحاظ فصاحت و بلاغت نيز هم چنان پيش از ديگران است، به حدي كه ما فارسي‌زبانان گمان مي‌كنيم سعدي به ما سخن گفتن را آموخته است و گوئي دستور زبان‌مان از سعدي است.
سخن سعدي هموار و جويباري و ملايم است
وي با اشاره به زبان شيواي سعدي افزود: سعدي به زبان مردم سخن مي‌راند و شايد به همين سبب سخنان وي رسا و شيوا است؛ البته چه مردم روزگار خود و چه مردماني كه پس از او مي‌زيند همه در اين موضوع كه سخن او هموار و جويباري و ملايم است متفقند.
عمراني با تاكيد بر اين امر كه ما در ادبيات جهان هم نوعا به ادبيات تطبيقي و ادبيات مقايسه‌اي ارج مي‌نهيم تصريح كرد: در ايران اين بحث از ديرباز آغاز و استمرار پيدا كرده و استادان زيادي هم در اين مسير كار كرده‌اند.
وي ادامه داد: سعدي از جمله شاعراني است كه به همه افواه و افهام بشري نزديك است، حافظ هم اين چنين است اما اين مسئله با تفاوت‌هايي همراه است.
اين سعدي‌پژوه خاطر نشان كرد: اين تفاوت ماهوي و نگرشي است البته به اين مضمون و اين مفهوم كه «استاد سخن سعدي است» وقتي استاد سخن سعدي است در واقع اين مسئله يك امتيازي براي وي به شمار مي‌رود، يعني مردم اين موضوع را پذيرفته‌اند؛ مفاهيمي كه سعدي در شعر از آنها استفاده كرده قاطعأ از روزگار خود برداشت كرده است.
Sorry. No data so far.