به گزارش تریبون مستضعفین به نقل از مسجدما حجت الاسلام محمد حسين ملك زاده از محققان و مدرسان حوزه و دانشگاه و حافظ و مفسر قرآن است. وي كه داراي اجازات متعدد علمي از علما و مراجع تقليد شيعه ميباشد، در 26 سالگي موفق به اخذ اجازه اجتهاد گرديده است. از جمله مهمترين كتابها و تاليفات او ميتوان به بيش از سي جلد كتاب درباره قرآن مجيد با عنوان مجموعه «به سوي قرآن» و پانزده جلد كتاب با عنوان «مكتب اعتدال» اشاره كرد. ملك زاده با توجه به تسلط بر زبان‌هاي عربي، انگليسي و آشنايي با زبان‌هاي فرانسوي و مالايي توانسته است در عرصه بين الملل و در كشورهاي مختلف دنيا به فعاليت هاي علمي و فرهنگي دست بزند. با او درباره وضعيت مساجد در لبنان گفت و گويي كوتاه داشته‌ايم.
مسجد ابوذر غفاري
لبنان يك كشور طايفه‌اي و چند مذهبي است. مردم لبنان شامل مسلمانان، مسيحيان و طوايف و گروههاي مختلف مذهبي هستند كه بر اساس بدبينانه‌ترين آمارها هم 60 درصد جمعيت لبنان را مسلمانان تشكيل مي‌دهند. تراكم مذهبي در لبنان به صورت‌هاي مختلفي وجود دارد. مثلاً شيعيان در مرز جنوبي، در شهري مانند «بعلبك» داراي اكثريت هستند. در شهرهايي مثل شهر «صيدا» و «بيروت» هم شيعيان هستند و هم اهل تسنن. يا در شهر «طرابلس» اهل سنت داراي اكثريت هستند. هم شيعيان و هم اهل سنت مساجد فراواني را براي خودشان در كشور لبنان تاسيس كرده‌اند. از قدیمی‌ترین مساجد لبنان، مسجدی است در جنوب این کشور که گفته می‌شود سنگ بنای آن را «ابوذر غفاری» صحابی معروف پیامبر(صلی الله علیه و آله) گذاشته و در محراب آن نماز خوانده است. شیعیان لبنان معتقدند که ریشه تشیع‌شان به ابوذر غفاری باز می‌گردد و کهن‌ترین جمعیت شیعه پس از حجاز متعلق به لبنان است.
از جمله مساجد بزرگ و معروف شيعيان در بيروت دو مسجد را مي‌توانيم نام ببريم. يكي مسجد «الامامين الحسنين» است كه مربوط به «علامه سيد حسين فضل الله» است. ايشان در آن زمان امامت مسجد امام رضا(ع) در «بئر العبد» را هم برعهده داشتند كه بعد از ساخت مسجد «الامامين الحسنين» به آنجا آمدند و برنامه‌هايشان را در آنجا ادامه دادند. باني اين مسجد يك تاجر ايراني الاصلِ ساكن كويت است كه از مريدان علامه است. او زير نظر علامه مراكزي از جمله بيمارستان بهمن و همين مسجد را ساخته است.
مسجد ديگري كه بين شيعيان شهرت دارد مسجد «رأس الحسين(ع)» در «بعلبك» است. مي‌دانيد كه ما در جهان اسلام مثلاً در قاهره و دمشق هم مساجدي به نام «رأس الحسين(ع)» داريم. مردم اعتقاد دارند كه سر امام حسين(ع) در آنجا بوده است.
نكته ديگري كه در مورد مساجد شيعيان قابل ذكر است اين است كه اسرائيل در جنگ 33 روزه، مساجد شيعيان را مي‌زد و به مساجد اهل سنت كاري نداشت و اين يك پيامي داشت. مثلاً مي‌خواستند بگويند ما با شيعيان مشكل داريم و نه با مسجد كه نماد اسلام است. به نوعي مي‌خواستند با اين فريب‌كاري تفرقه‌اندازي كنند.
مساجد چند منظوره
در لبنان مساجد (و به خصوص مساجد نوساز) چند منظوره هستند؛ يعني در چند طبقه به صورت خيلي مجهز ساخته مي‌شوند و در آن برنامه‌هاي مختلفي اجرا ميشود. علامه فضل الله وقتي كه از نجف به لبنان برگشت در «نبعه» منطقه شرقي بيروت جمعيتي تأسيس كرد به نام «جمعيه الاسره الاخي» يعني جمعيت خانواده برادري. كه يك مجتمع فرهنگي شامل مسجد، حسينيه، حوزه علميه و درمانگاه داشت، اين كار جالبي بود كه ايشان انجام داد. مسجد ديگر «الامام الصادق(ع)» است كه مربوط ميشود به «آيت الله شيخ مهدي شمس الدين»، كه نايب رئيس مجلس اعلاي شيعيان است. مي‌دانيد كه شيعيان مجلس اعلايي دارند كه مؤسس و رئيس آن «امام موسي صدر» بود و بعد از ربوده شدن امام صدر توسط قذافي معدوم، كرسي رياست را براي هميشه خالي گذاشتند، به اين عنوان كه كرسي رياست مخصوص امام موسي صدر است و او روزي برميگردد و بر اين كرسي جلوس مي‌كند. لذا اشخاص بعدي به عنوان نايب رئيس و قائم مقام مجلس معرفي مي‌شوند.
بعضي از مساجد در بيروت محل دفن بعضي از مشاهير است. مثلا رفيق حريري رئيس جمهور اسبق لبنان را كه در فتنه‌اي توسط اسرائيل شهيد شد در مسجد محمد رسول الله(صلي الله عليه و آله) دفن كرده اند. يا «علامه فضل الله» در زير زمين همان مسجد «الامامين الحسنين» دفن شده است.
سياست مسجدي
بعضي از اين مساجد كاركرد سياسي بالايي هم دارند و به عنوان مركزي سياسي تلقي مي‌شوند. مثلاً در مسجد «الامام الصادق» كه مربوط به «شيخ محمد شمس الدين» بود (و خودم در زمان حيات ايشان در آن مسجد حضور پيدا كرده بودم) مراسم مذهبي مختلفي برگزار مي‌شد و «شيخ محمد شمس الدين» در آنها حضور داشت و شما مي‌ديديد كه شخصيت‌هاي مختلفي از طوايف و موقعيت‌هاي سياسي متنوع در آن مراسم حضور دارند. زير زمين مسجد «علامه فضل الله» هم محل همايش‌هاي فرهنگي و سياسي بود. يادم است يك بار سخنراني سيد حسن نصرالله در همان جا برگزار شد. يا اينكه خود علامه فضل الله در همان زير زمين جلسات پرسش و پاسخ برگزار مي‌كردند.
ديگر كاركردهاي مساجد
برگزاري نماز جماعت و جلسات مذهبي نظير ايام دهه محرم، مجالس ويژه ماه رمضان، برگزاري دعاي كميل و ادعيه ديگر از جمله عمده كاركردهاي مسجد بين شيعيان است. در مساجد اهل سنت به دليل اينكه نماز جمعه هم در همه آنها خوانده مي شود، اين كاركرد را هم مي توان اضافه كرد. متناسب با همين كاركرد در مساجد اهل تسنن نوع معماري آنها هم متفاوت است. يعني آنها محراب را به گونه‌اي مي‌سازند كه در كنار محراب پلكاني سنگي به سمت بالاي محراب مي‌رود و يك سن مانند و جايگاهي بالاي محراب درست مي‌كنند براي خواندن خطبه‌هاي نماز جمعه.
معماري بيروني مساجد اهل تسنن و تشيع زياد با هم تفاوتي ندارد. البته گاهي اوقات با توجه به بانيان ساخت مسجد ميشود معماري خاصي را در ساخت آن مشاهده كرد، مخصوصاً زماني كه كشوري خاص باني اين امر ميشود.
طرح يك مشكل
من در مساجدي كه در لبنان حضور پيدا كردم يك مشكل ديدم كه فكر مي‌كنم مساجد اهل سنت بيشتر از اين مسئله رنج ببرند. و آن اين است كه رابطه عاطفي بين امام جماعت و مأمومين جوان خيلي پررنگ نيست. در واقع حضور نوجوانان كم سن و سال و جوانان مجرد در مساجد خيلي كم رونق است و به آن سبك و سياقي كه شما در ايران مي‌بينيد نيست. جمعيت‌هاي خيريه و تشكيلاتي زيادي وجود دارند، به خصوص از طرف حزب الله لبنان، اما اينكه اين جمعيت‌ها به گونه‌اي كه با محوريت مسجد باشند و حول مسجد شكل گرفته باشند، نيست.
سال 2000 ميلادي بنده طرحي داشتم براي راه اندازي مراكز فرهنگي و مذهبي در مساجد لبنان و يا حداقل در مساجد شيعيان. اين طرح را با بعضي شخصيت‌هاي لبناني مطرح كردم و آنها گفتند طرح شكست مي‌خورد. علت را كه جويا شدم گفتند خانواده‌ها با حضور فرزندان‌شان در مساجد مخالفت مي‌كنند، چون مي‌ترسند با وابسته شدن به اين كانون‌ها روحيه انقلابي به آنها منتقل شود و از همين طريق جذب «حزب الله» و بعد هم شهيد شوند.
Sorry. No data so far.