جبهه فرهنگی انقلاب سال ۸۸ حرف اول را می‌زد

حماسه 9 دی که به نوعی تولد دیگری برای انقلاب اسلامی بود، ظرفیت عظیمی را در کشور ایجاد کرد و برخی موسسات فرهنگی نیز با ثبت و جمع آوری آثار مربوط به حوادث سال 88 نقش مهمی در روایت تاریخ انقلاب ایفا کردند؛ یکی از این موسسات مرکز اسناد انقلاب اسلامی بود که در زمینه فتنه 88 و بزرگداشت حماسه 9 دی فعالیت قابل توجهی انجام داد.

 در همین زمینه با مهدی رمضانی معاون مرکز و مدیر عامل مؤسسه فرهنگی – هنری مرکز اسناد انقلاب اسلامی مصاحبه‌ای انجام شده است که در ادامه می خوانید:

باتوجه به در پیش بودن سالروز حماسه 9 دی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی برای 9 دی امسال چه برنامه‌هایی در دستور کار دارد نظر شما درباره کم‌کاری‌هایی که در حوزه نشر برای تبیین حماسه 9 دی صورت گرفته است، چیست؟

 گستردگی حوادث سال 88 در مقایسه با فعالیتی که دستگاه‌های مسئول در راستای تبیین آن انجام داده‌اند،قطعاً قابل قبول نیست، هرچند برخی نقاط برجسته و مهمی وجود داشت که نمی‌توان آنها را نادیده گرفت.

ظرفیت انتخابات 88 طبق آنچه مقام معظم رهبری درباره آن صحبت کردند، بسیار عظیم بود. پس از این انتخابات برخی شبهه تقلب را مطرح کرده و باعث مشکلاتی برای کشور شدند لذا وظیفه اصلی دستگاه‌های فرهنگی درگیر این موضوع این است که وارد این موضوع شوند.

جبهه فرهنگی انقلاب سال88 حرف اول را می‌زد

در سال 88 ما به صورت فشرده شاهد اتفاقات زیادی بودیم که پرداختن به تمام آنها حتی برای کسانی که درگیر این حوزه بودند نیز مشکل بود و گاهی از تحولات غافل می‌شدند. لذا این ضرورت پدید می‌آید که در این حجم وسیع اتفاقات به صورت جدی‌تری پرداخته شود. ما در مرداد ماه سال 88 دو عنوان کتاب منتشر کردیم؛ انتخابات سال 88 جزء معدود دفعاتی بود که جبهه فرهنگی انقلاب در حوزه فرهنگی حرف اول را می‌زد و ما قبل از اینکه آقایان مواضع خود را مکتوب کنند و ما در مقام پاسخگویی بر بیاییم دو عنوان کتاب منتشر کردیم.

کتاب شنبه پس از انتخابات و کتاب تقلب بزرگ، که در همان مقطع نیز مورد عتاب و پرسش قرار گرفت که چطور هنوز اتفاقی رخ نداده شما کتاب منتشر کرده‌اید، درحالی که مبنای آن کتاب کاملا روایی و جمع‌بندی اطلاعاتی بود که در همان 2 ماه پیش اتفاق افتاده بود، خیلی از مسئولان که این کتاب‌ها را دریافت می‌کردند، می‌گفتند که ما برخی از نکات این کتاب‌ها را در جریان نبودیم.

کتاب تقلب بزرگ پاسخ مهمترین شبهه‌ای است که آقایان مطرح کردند و آن هم پاسخ مستدل به واژه تقلب بود. این گام اول با استقبال نیز مواجه شد و فارغ از وابستگی‌های تشکیلاتی باید بگویم این 2 جلد کتاب درصد بالایی از فروش جزء را در بر گرفت و مخاطب عام داشت، لذا این کتاب‌ها توانست در اقشار مختلف جامعه تاثیر بگذارد.

ما هرچه از فتنه فاصله می‌گرفتیم، البته غیر از هشت ماهی که کشور به صورت جدی درگیر فتنه بود، دوستان نیز کم‌کم آرام شدند و فاصله گرفتند هرچند این امر برای مرور حوادثی که اتفاق افتاده و پرداختن از آنها از زاویه‌ای دیگر مفید است. اما آنقدر که باید به این موضوع عمل می‌شد، توجه لازم صورت نمی‌گرفت.

یعنی شما معتقد هستید که مرکز اسناد به تنهایی فعالیت‌های مربوط به حوزه نشر و کتاب را در دوران فتنه برعهده داشت؟

مرکز اسناد درباره فتنه 21 عنوان کتاب منتشر کرده است

ما اولین مؤسسه‌ای بودیم که در حوزه انتشار مکتوب وارد شدیم و بر اساس آماری که داریم، مرکز اسناد فعال‌ترین مؤسسه فرهنگی بود و تاکنون 21 عنوان کتاب در رابطه با موضوع فتنه 88 منتشر کرده است.

حدود 6 عنوان کتاب مرتبط با موضوع که البته به صورت مشخص به فتنه مربوط نمی‌شد، منتشر کردیم و چند کتاب دیگر نیز در دست انتشار داریم.

تاکنون مهمترین و پرفروش‌ترین کتاب‌های مرکز اسناد در رابطه با فتنه 88 کدام کتاب‌ها بوده است؟

ما تاکنون 204 هزار و 200 جلد کتاب مرتبط به موضوع فتنه منتشر کردیم که اکثر آنها فروش رفته است. پرفروش‌ترین کتاب مرکز اسناد کتاب «نه ده» حسین قدیانی با 32 هزار جلد تیراژ است، کتاب «شنبه پس از انتخابات»، «شورش اشرافیت بر جمهوریت» و کتاب «تقلب بزرگ» در 10 نوبت چاپ منتشر شده‌اند. ما 2 کتاب به صورت روزشمار منتشر کردیم؛ یکی کتاب «هشت ماه نبرد مقدس» آقای ثابتی است که به چاپ دوم رسیده و یک کتاب دیگر نیز با عنوان «الیگارشی علیه جمهوریت» آقای بابازاده است. مبنای این کتاب دوم نیز روزشمار است اما نویسنده سعی کرده در کنار وقایع هر مقطع یک تحلیل ارائه دهد تا کاربردی‌تر باشد.

بازشناسی مخاطبان پس از فتنه 88

در حوزه نشر مکتوب ما فعالیت بسیار جدی داشتیم و اعداد و ارقام ما واقعی است. مرکز اسناد حتی به نوعی با بحث فتنه نسبت به مخاطبان خود بازشناسی پیدا کرد و ما در سراسر کشور مخاطبان زیادی پیدا کردیم.

ارزیابی شما از وضعیت مرکز اسناد قبل از انتخابات سال 88 و پس از فتنه چیست؟

 ما در حوزه فروش کتاب‌هایمان شیب مناسبی داشته‌ایم و مرکز اسناد از وقتی که تاسیس شده یک مقطع خواب فعالیتی داشته و بعد به یک نقطه باز تاسیس در سال 74 رسید. 2 سال تا نوشتن طرح وقفه وجود داشت. در سال 76 طرح جدی کار شروع شد و به تصویب مقام معظم رهبری رسید و از آن مقطع نیز موسسه همیشه حرکت رو به جلو داشته است. بحث سال 88 و فتنه قطعا یک مقطع درخشان در فعالیت‌های مرکز اسناد بود.اما برخی از دوستان جرأت اینکه بخواهند از این کتاب‌ها حمایت کنند را نداشتند و به ما تذکر می‌دادند که لزومی ندارد شما با این کتاب‌ها به این مسئله (فتنه) دامن بزنید، درحالی که یکی از صحبت‌های اولیه مقام معظم رهبری این بود که باید فضا را تبیین و شفاف کرد. اگر ما درست عمل می‌کردیم، پس از 3 سال برخی از افراد به خود جرأت نمی دادند که موضوعات سوخته‌ای را که در یک مقطعی در صدد برائت جستن از آن بودند، مدعی شوند و آقایانی که امروز اظهارنظر کرده و به آیت‌الله جنتی نامه می‌نویسند و در آن عتاب و خطاب می‌کنند که باید چه کار کنید، اگر این فضا درست تبیین شده بود، آنها امروز جرأت نمی‌کردند که این حرف‌ها را بزنند. این موضوعی است که مقام معظم رهبری به آن تاکید کردند، واژه‌هایی همچون فتنه، 9 دی و بصیرت، کلیدواژه‌هایی است که در 2 سال اخیر قطعا افزایش داشته و کسی نمی‌تواند بگوید رهبری بر این موارد تاکید نداشته است.

رهبر معظم انقلاب یکی از نکاتی که در دیدار با ستاد 9 دی مطرح کردند، فرمودند که این فتنه ریشه‌دار بوده است، لذا مقام معظم رهبری سال 78 و 88 را دو مقطع جداگانه در نظر می‌گیرند که تکرار شده است، بنابراین فارغ از این که به شخصیت ولایی رهبری توجه کنیم، باید توجه کنیم رهبری بی‌اطلاع صحبت نمی‌کنند. اما گاهی خود ما برخی از مباحث را فراموش می‌کنیم و دچار انحرافات می‌شویم. در فتنه 88 آقا در یکی از سخنرانی‌های خود گفتند که ببینید چه کسانی در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. ما چه زمانی این دست‌ها را به مردم نشان دادیم؟

فیلم قلاده‌های طلا که توسط آقای طالبی ساخته شد، بخش‌های بسیاری از آن مستند است، چرا که بالاخره شکافی در فضای امنیتی کشور اتفاق افتاده است و جریان فتنه در بسیاری از دستگاه‌‌ها رابط داشت و اسناد آن نیز موجود است، بنابراین اگر ما اینها را بگوییم تضعیف نظام نیست، چرا که نشان می‌دهد، کسانی که در جهت فتنه در برخی از دستگاه‌ها نفوذ کرده‌اند، شناسایی شدند درست برخلاف آنچه که در کارهای فرهنگی سیستم را ناکارآمد و افراد را منزه نشان داده و سیستم را فدای افراد می‌کنیم.

به صورت مشخص مرکز اسناد در رابطه با اسناد فتنه 88 چه اقدامات و تالیفاتی داشته است؟

ما در حال حاضر یک مجموعه‌ای را با کمک برخی دوستان در قوه قضاییه و حمایت‌های شخص رئیس قوه قضاییه در جهت شفاف‌سازی فضای انتخابات آغاز کرده‌ایم و آن بحث «اسناد فتنه» است. از دستگاه‌های مختلفی اسنادی که تهیه شده است را جمع‌بندی کرده ایم که بخش مهمی از آن اسناد دادگاه‌هاست که در حال حاضر جلد اول آن با عنوان مجموعه اعترافات فتنه و نقش بهاییت در فتنه منتشر شده است. از این کتاب رونمایی شده اما از جلد دوم آن هنوز رونمایی نشده است. جلد دوم آن نیز« اعترافات کمیته مشترک موسوی و کروبی» است.

جمع‌آوری این مجموعه اسناد در رابطه با سازمان مجاهدین خلق، حزب کارگزاران سازندگی و برخی دیگر از این گروه ها ادامه خواهد داشت و وقتی قابل انتشار شد، برای انتشار آن تصمیم‌گیری می‌کنیم که هر پرونده چه ملاحظاتی دارد.

نقش انگلیس در فتنه 88 تجدید چاپ می شود

با گذشت زمان این اسناد است که می‌تواند از ماهیت انقلاب در مقابل هجمه‌ای که علیه آن اتفاق افتاد دفاع کند. برخی اسناد مربوط به فعالیت گروهک‌های خردی است که با یکدیگر در این فضا مشارکت داشتند. مرکز اسناد یک کتاب درباره نقش انگلیس در فتنه 88 نیز منتشر کرد که در دست تجدید چاپ است.

مرکز اسناد 9 دی امسال از چه کتاب هایی رونمایی می‌کند؟

 ما سال 89 و دراولین سالگرد 9 دی برنامه‌ای با عنوان گزارشی از عملکرد مرکز اسناد در حوادث پس از انتخابات برگزار کردیم که در آن برنامه گزارش کاملی از انتشار کتاب ها و جمع‌آوری اسناد و تصاویر و یک جمع‌بندی از کارهایی که در حوزه تبیینی بحث فتنه انجام شد ارائه دادیم که آقای حداد نیز در آن برنامه حضور داشت که در آن تاریخ از چهار کتاب جدید رونمایی شد. آن کتاب ها شامل روزشمار هشت ماه‌ نبرد مقدس، شورش اشرافیت بر جمهوریت، نظرسنجی‌های خارجی پیرامون انتخابات دهم ریاست‌جمهوری و نظریه فتنه بود.

 برای 9 دی سال 91 چه برنامه‌ای خواهید داشت؟

ما مجموعه‌ای از عکس را در دست آماده‌سازی داریم؛ یعنی حوادث پس از انتخابات به روایت تصویری که ده فصل است و از این کتاب رونمایی خواهد شد. یک کتاب دیگر نیز با عنوان RQ88 نیز نوشته‌های طنز حسین قدیانی درباره فتنه است. چند ماهی است که از انتشار آن می‌گذرد لذا معرفی این کتاب را نیز در برنامه امسال خواهیم داشت.این کتاب در ایام نمایشگاه و در اردیبهشت رونمایی شد. اما به خوبی به آن پرداخته نشد.

سال گذشته یک دبیرخانه‌ای تحت عنوان جمع‌آوری آثار مربوط به فتنه در مرکز اسناد ایجاد شد که در آن دبیرخانه در 18 محور فراخوان داد و آثار متعددی نیز جمع شد. وبلاگ، متن ادبی، عکس و برخی آثار دیگری بود که در واقع می‌توان گفت به نوعی اطلاعات پایه‌ای محسوب می‌شد و مباحث خوبی درباره فتنه جمع‌آوری شد.

مستند تصویری برای 9 دی

ما در بحث 9دی امسال و تبیین این موضوع غیر از انتشار این کتاب‌ها، یک مستند تصویری نیز تهیه کرده‌ایم که بخشی از تصاویر آن جمع‌آوری شده و به دست ما رسیده است اما هنوز در بخشی از جمع‌آوری این تصاویر مشکل داریم. در واقع این مستند تصاویری از وقایع سال 88 است.

بنابراین رویکرد اصلی مرکز اسناد امسال تصویری و عکس محوری است؟

معتقدیم مستند کردن حوادث پس از انتخابات باید در همه اجزاء و ابعاد آن صورت گیرد. البته کتاب ماندگارتر و بیشتر محل مراجعه محسوب می‌شود و در واقع به عنوان تاریخچه فرهنگی کشور باقی می‌ماند. نکته دیگر مربوط به مجموعه مستند تصویری است. کتاب عکس از جمله کتاب هایی است که کتابخانه‌ای و مرجعی است. لذا ما سعی کردیم این پازل را تکمیل کنیم.

ستاد 9 دی در این مسئله چقدر با شما همگام بوده و در قضیه مستندسازی حوادث پس از انتخابات فعالیت کرده است؟

متأسفانه ما در برخی از صحبت‌ها و حرف‌ها باقی می‌مانیم، یکی از پیشنهاداتی که ما سال گذشته در جریان گرامیداشت 9دی مطرح کردیم بحث نامگذاری دهه بصیرت از 9 تا 19 دی‌ماه بود و مبنای این پیشنهاد ما فرمایش مقام معظم رهبری است؛ آقا این دو حادثه را ناشی از حرکت خودجوش مردمی می‌دانند که از عقیده دینی و مذهبی خود حمایت کردند. دستگاه‌های مسئول در برگزاری مراسم 9 دی اذعان کردند که پیش‌بینی چنین حضوری را در سال 88 نداشتند و می‌گفتند اگر ما می‌دانستیم که یک چنین جمعیتی به خیابان می‌آید آن را در خیابان آزادی برگزار می‌کردیم. یکی دیگر از پایه‌های این پیشنهاد ما این صحبت مقام معظم رهبری است که می‌گویند جنس حضور مردم در روز 9 دی از جنس حضور مردم در حوادث انقلاب است. لذا ما طبق این دو نکته پیشنهاد دادیم این دهه به عنوان دهه بصیرت نام‌گذاری شود. این نامه خطاب به شورای عالی انقلاب فرهنگی، کمیسیون فرهنگی مجلس، شورای فرهنگی عمومی و شورای تبلیغات اسلامی ارسال شد اما هیچ‌یک از آنها غیر از شورای فرهنگی،‌عمومی که طی نامه‌ای روز 9 دی را روز بصیرت نامید، حاضر نشدند استدلالات ما را بپذیرند. به طور مثال شورای هماهنگی تبلیغات گفت که ما در مراسم پیشواز دهه فجر هستیم و ظرفیت برگزاری مراسم دیگری را نداریم. در حالیکه قصد ما هم این نبود که مراسمی به مراسمات جمهوری اسلامی اضافه کنیم و اصلاً نیازی به چنین کاری نیست. در حالیکه انگیزه اصلی مردم در روز 9 دی 88 برای حضور در خیابان بسیار مهم بود. لذا ما می‌خواستیم این بازه زمانی را در فرهنگ و رسانه‌ها تبلیغ کنیم تا این فرهنگ ترویج شود و اتفاقی که بزرگان کشور به نیکی از آن یاد می‌کردند ماندگار تر شود. لذا ما خودمان به این موضوع عمل کردیم و دو برنامه در 9 و 19 دی گرفتیم.

امسال هم دو برنامه دارید؟

 امسال بین این دو تاریخ و قبل از اربعین مراسم بزرگداشت 9 دی امسال را برگزار خواهیم کرد.

ما در حال حاضر موضوع «تهدیدات نرم از نگاه قرآن»، «مجموعه اعترافات» و «انتخابات مجلس نهم» در دستور کار قرار دارد. نکته دیگری که احساس کردیم باید به آن پرداخت «اصولگرایی از منظر مقام معظم رهبری» است که کتاب آن در آستانه انتشار قرار دارد. بحث «مردم‌سالاری دینی»، و «اصولگرایی از نگاه امام» از موضوعاتی است که به نظر می‌رسد باید دوباره بازخوانی شود. چرا که برخی از ابزارهای دشمن از این جنس بود.

رهبر معظم انقلاب فرمودند که در بحث 9دی باید تبیینی کار کرد و این به معنای بیانیه دادن و پاسخ به شبهه تقلب پس از دو سال نیست. تقلب را که خود مقام معظم رهبری در خطبه‌های معروف خود در 29 خرداد به آن پرداختند. اما واقعاً انتظاری که از یک ستاد عریض و طویل می‌رود این نیست؛ اعضای ستاد 9 دی باید توضیح دهند که کمیته‌های این ستاد دقیقاً چه کاری انجام می‌دهند. ما متوجه نشدیم که مهمترین استراتژی و هدف‌گذاری این ستاد چیست؟ در حالیکه مقام معظم رهبری در دیدار با دوستان ستاد 9 دی وظایف آن را مشخص کردند. ما ادعایی در این حوزه نداریم و فقط به وظیفه خود عمل کردیم اما هیچکس سراغی از مرکز اسناد نگرفت که از کتاب‌هایی که منتشر کرده‌اید یک نسخه هم به ما بدهید. یا اینکه هیچکس از ما نپرسید شما درباره بحث فتنه و 9 دی چه کاری انجام می‌دهید؟ در حالی که برداشت بنده این است که قرار است ستاد 9دی اتفاقاتی را که با موضوع فتنه رخ داد را مدیریت کند.

قرارنیست تبیین 9 دی یک روزه باشد

در این ستاد برخی از اعضا به صورت حقیقی و حقوقی حضور دارند و قرار نیست که این ستاد تشکیلاتی عمل کند و معتقدند که مبنای آنها در بحث 9 دی تبیینی است نه عملیاتی از این رو در حال حاضر با گذشت سه سال از فتنه آنها باید گزارشی از عملکرد اخیر خود ارائه دهند. مگر تبیین قرار است فقط در شب 9 دی صورت بگیرد؟

متأسفانه این دوستان اصلاً از ما دعوت هم نکردند. ما نمی‌گوییم که ما را عضو ستاد 9 دی کنید. چرا که بزرگان و افراد قدرتمند در این ستاد حضور دارند. اما باید از مجموعه‌های فرهنگی درباره فتنه کار می‌کنند گزارش بخواهند.

به طور مثال در حال حاضر شهرداری عضو ستاد 9دی است و باید درباره فعالیت‌های خود برای تبیین 9 دی گزارش دهد که چگونه از ظرفیت عظیم شهر تهران استفاده کرده است. منظور بنده برگزاری برنامه نیست. چرا که در این صورت خیلی‌ها می‌خواهند ادعا کنند که ما 200برنامه برگزار کرده‌ایم و از برنامه خانه فرهنگ تا کتابی که برای مطالعه دست افراد داده‌اند را جزء برنامه‌های خود قلمداد می‌کنند. گله ما این است و در واقع در این موضوع و نه از جانب مرکز اسناد مدعی هستیم. البته سردار نائینی رئیس ستاد 9 دی و بنده به شخص وی ارادت دارم.

قطعاً اگر تمهیدات و درایت شخص مقام معظم رهبری در حوادث پس از انتخابات نبود بسیاری از اتفاقات نمی‌افتاد؛ عقبه عملیاتی خارج از سیستم دولتی فعال شده و در غالب این آثار ما کمک‌کننده بودیم و در هیچ‌کدام سفارش‌دهنده نبودیم و در واقع ما برای فعال کردن ظرفیت قشر حزب‌اللهی در این زمینه تلاش کردیم.