تریبون مستضعفین- محمدمحسن فائضی
از حافظ اسد تا سال ۲۰۰۰
در مقاله گذشته به اتفاقات سه جنگ بین اعراب و اسرائیل و جایگاه سوریه در این جنگ‌ها پرداختیم. حال به نقش سوریه طی دوران حکومت حافظ اسد در مورد مسئله فلسطین می‌پردازیم:
حافظ اسد در کنار رئیس جمهور مصر انور سادات
جنگ چهارم اعراب و اسرائیل:
در سال ۱۹۷۰ (۱۳۴۹) به دلیل نارضایتی که بین مردم و برخی ارتشیان به دلیل شکست از اسرائیل واز دست دادن مناطق جولان بوجود آمده بود، کودتایی بدون خونریزی مشهور به (الحرکه التصحیحه) اتفاق افتاد و طی آن حافظ اسد به ریاست جمهوری سوریه رسید.
حافظ اسد و انورسادات (رئیس جمهور مصر) در سال ۱۹۷۳ (۱۳۵۲) با همکاری یکدیگر تصمیم حمله به اسرائیل را گرفتند. تفاوت مهم این جنگ با ۳ جنگ گذشته اعراب و اسرائیل در این بود که این بار هدف تنها باز پس گیری کانال سوئز و مناطق اشغالی جولان بود نه نابودی اسرائیل و آزادی قدس شریف.
در این جنگ اسرائیل خسارات زیادی را به خاطر تهاجم غافل گیرانه ارتش‌های سوریه و مصر متحمل شد اما با کمک آمریکا و غرب و سکوت دیگر کشورهای عربی توانست بخشی از شکست خود را جبران کند. اما سرانجام اسرائیل مجبور شد با قبول شکست، به انعقاد صلحی ناخواسته تن دهد. طبق این توافق بخشی از جولان، صحرای سینا و شهر قنیطره سوریه آزاد شد.
این جنگ چون در ماه اکتبر میلادی رخ داد در بین کشورهای عربی و سوریه به جنگ (التشرین) که در لغت عربی به معنی اکتبر است معروف شد. مردم سوری از جنگ تشرین به مثابه نقطه قوتی در تاریخ خود مقابل اسرائیل یاد می‌کنند.
پس از جنگ تشرین فضای سیاسی مناسبی برای کشورهای عربی بوجود آمد. آنان با حذف بیش از ۴/۵ میلیون بشکه نفت در روز از بازار جهانی طی چند ماه پس از جنگ چهارم، غرب و آمریکا را دچار تنش و مشکلات اقتصادی عجیبی کردند. ایران شاهنشاهی تنها کشور خاورمیانه بود که با اعراب در این تقابل نفتی مقابل اسرائیل شرکت نکرد.
ورود سوریه به لبنان:
در سال ۱۹۷۵ (۱۳۵۴) با حمله چند عضو ساف (سازمان آزادی بخش فلسطین) به رئیس حزب فالاثر لبنان در کلیسای مسیحیان مارونی لبنان (پیرجمیل) به قصد ترور وی، لبنان وارد جنگی طایفه‌ای و مذهبی شد. جنگی که با کمک اسرائیل و غرب به گروه‌های مخالف شیعیان و مقاومت در لبنان، برای تجزیه این کشور وارد فاز جدیدی شد که حدود ۱۵ سال ادامه یافت و خسارات بسیاری بر جای گذاشت.
ارتش سوریه در سال ۱۹۷۶ (۱۳۵۵) (یک سال پس از شروع اتفاقات) برای جلوگیری از تجزیه لبنان وارد عمل شد. این اتفاق با فتوای تاریخی امام موسی صدر مبنی بر شیعه بودن علویان سوریه، مشروعیت یافت. ارتش سوریه و دولت آن با ورود به لبنان طی چند سال بر همه شئونات لبنان سیطره یافتند. حضور محسوس دولت و ارتش سوریه در لبنان و تاثیر گذاری آن بر سیاست داخلی این کشور کمک شایانی به مقاومت لبنان و گروه‌های مقاومت فلسطینی نمود.
سوریه تا سال ۲۰۰۵ (۱۳۸۴) پس از ترور رفیق حریری نخست وزیر وقت لبنان و حاشیه‌های آن با فشارهای بین المللی و در پی قطعنامه سازمان ملل، پس از ۲۱ سال مجبور به ترک لبنان شد.
امام موسی صدر در کنار حافظ اسد
انقلاب اسلامی ایران و دوران دفاع مقدس:
با ظهور انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ (۱۳۵۷) سوریه یکی از متحدان خود را در منطقه پیدا کرد و از اولین دولت‌هایی بود که انقلاب اسلامی را تبریک گفت. حافظ اسد رئیس جمهور وقت سوریه انقلاب اسلامی را موفقیتی برای تمام منطقه می‌دانست که رژیم اشغال گر قدس را به وحشت انداخته است.
در سال ۱۹۸۰ (۱۳۵۹) با شروع جنگ ایران و عراق دولت سوریه واکنشی متفاوت از دیگر کشورهای عربی نشان داد و هدف این جنگ را انحراف مبارزه کشورهای عربی با اسرائیل و در نتیجه به نفع آمریکا می‌دانست و لذا با پیوستن به صف حامیان جمهوری اسلامی نه تنها از تشکیل جبهه عربی – ایرانی (عجم) جلوگیری کرد بلکه پلی برای ارسال گفتمان انقلاب اسلامی به جهان عرب ایجاد کرد.
حافظ اسد دلیل حمایت خود از امام خمینی (ره) را اینگونه بیان می‌کند: درتاریخ چندصد سال اخیر، دنیا انسانی به ویژگی امام به خود ندیده و امام شخصیتی است که دوستانش به اوعشق می‌‌ورزند و دشمنانش به او احترام می‌گذارند «ما باید از امام خمینی و ملت ایران دفاع کنیم چرا که باعث شدند ایران از جبهه ضد عربی، اسرائیلی – آمریکایی خارج و به جبهه عربی – اسلامی پیوسته و بهترین مواضع را در قبال فلسطین اتخاذ کند.»
پس از حمایت‌های سیاسی و نظامی دولت حافظ اسد از ایران در جنگ تحمیلی، صدام حسین و ملک خلد (پادشاه وقت عربستان) در یک طرح مشترک گروه اخوان المسلمین سوریه (که از گذشته مخالفت‌ها و درگیری‌هایی با حزب بعث و حافظ اسد داشتند) را تحریک کردند و جنگی داخلی (۱۹۸۴ – ۱۹۸۲ (۶۳-۱۳۶۱)) را بر سوریه تحمیل کردند تا شاید از مواضع حمایتی خود از ایران صرف نظرکند.
حافظ اسد پس از کنترل جنگ داخلی که نزدیک به۲۰۰۰۰ کشته داشت، عراق را متهم به حمایت از اخوان مسلمین و دخالت در سوریه کرد و به این بهانه تمام مرزهای خود را با عراق طی جنگ تحمیلی مسدود کرد.
همچنین نقش سوریه در تامین سلاح‌های جنگی ایران و واسطه‌گری برای دور زدن تحریم‌های نظامی غرب بسیار حائز اهمیت بود در این رابطه سردار محسن رفیق دوست وزیر سپاه در دوران جنگ می‌گوید: بعد از شروع جنگ، اولین کشوری که اتفاقا همسایه عراق هم بود و ازما اعلام حمایت کرد، کشور سوریه بود و تا آخرجنگ هم که بنده به عنوان مسئول لجستیک سپاه بودم، به دفعات ازانواع کمک‌های سوریه استفاده کردیم. ما در آن زمان مدت‌ها بودکه ازنظر هوایی مشکل داشتیم دره‌مان زمان بنده به دمشق رفتم و آقای حافظ اسد دستور داد درفرودگاه این شهر، یک آشیانه و انبارتحویل من دادند و ما هم چیزهایی که می‌خریدیم را به آنجا می‌بردیم و در موقع مناسب هواپیما می‌فرستادیم تا آن‌ها را به کشور بیاورند. چندین بار هم وقتی که حتی دولت‌های شرقی حاضر نبودند به ما اسلحه و مهمات بفروشند، ما به کشورهایی مثل بلغارستان، مجارستان و لهستان و… می‌رفتیم و به اسم سوریه خرید می‌کردیم و کشتی هاهم پس از بارگیری، بجای سوریه به ایران می‌آمدند.
دیدار حافظ اسد با آیت الله خامنه‌ای
مرگ مشکوک با سل اسد:
در سال ۱۹۹۴ (۱۳۷۱) باسل اسد پسر ارشد حافظ اسد طی یک حادثه مشکوک رانندگی در دمشق کشته شد. باسل پس از عمل نکردن ترمز خودرویش و خروج از جاده دچار سانحه شد و به دلیل جراحات در بیمارستان امام خمینی (ره) شهر دمشق در گذشت.
باسل اسد علاقه زیادی به جریان‌های شیعی مقاومت از خود نشان می‌داد و به همین دلیل پدرش پرونده محرمانه حزب الله را به او سپرده بود و دیدارهایی هم با سران حزب الله داشته است. این رابطه باسل اسد با مقاومت لبنان باعث شده بود که اسرائیل و آمریکا بسیار او را زیر نظر داشته باشند. ناگفته نماند برخی حادثه تصادف باسل اسد را برنامه‌ای از سوی اسرائیل می‌دانند که برای حذف بهترین مهره سوریه و مقاومت پس از حافظ اسد طراحی شده بود.
Sorry. No data so far.