مصطفی جهانگیر فیض آبادی – هر روزه که با رسانه های مختلف، اعم از رسانه های دیداری، شنیداری و مکتوب برخورد داریم، با حجم انبوهی از اخبار و گزارش های مربوط به بحران های اقتصادی، بیکاری، قتل، جنایت، زورگیری، بلایای طبیعی، بحران های سیاسی، جنگ، اعتیاد، گرانی، فقر و سایر مشکلات و مصیبت ها مواجه می شویم، به طوری که اگر اصطلاح بمباران اطلاعات منفی را در این خصوص به کار ببریم، گزاف نگفته ایم.
منفی نگری، رسالت رسانه های امروز!
بشر عصر اطلاعات و ارتباطات، با گسترش و فراگیری وسایل ارتباط جمعی، مورد هجمه و بمباران رسانه ها قرار گرفته است. رسانه ها نیز به اسم واقع گرایی، ظاهرا به جز اشاعه و پخش اطلاعات و اخبار منفی، رسالت دیگری برای خود قائل نیستند. رسانه ها آن قدر اطلاعات و اخبار منفی منتشر می کنند، که گویی در جهانی آکنده از بلاها، مصیبت ها و مشکلات زندگی می کنیم، به طوری که هیچ نقطه روشن و روزنه امیدی وجود ندارد. رسانه ها از بشر امروز، انسانی منفی اندیش و منفی بین ساخته اند، به طوری که از عینک سیاه ذهن منفی نگر خود، به جهان پیرامون می نگرد.
برای اثبات این مدعا کافیست، در اداره، دانشگاه، مدرسه، اتوبوس، تاکسی، خیابان و در هر جای شهر پای حرف و دردل مردم بشینیم، می بینیم که بیشتر از این که حرف های مثبت بشنویم، شاهد گفت وگوها و حرف های منفی هستیم. به طوری که گویی منفی نگری و یأس در جان و ذهن مردم رسوخ کرده و در آن ها نهادینه شده است. حتی برخی مردم آینده وقوع نیافته را سراسر تیره و منفی می بینند و آن را سرنوشت محتوم خویش می دانند.
مثبت نگری در آموزه های ادیان
یکی از باورهای ادیان الهی این است که جهان دارای نظام احسن است و در نیکوترین وجه خود آفریده شده است و در پس این سختی ها و مشکلات حکمت هایی نیکو نهفته است. دعوت ادیان الهی به نگاه زیبا به جهان و مخلوقات خداست و از نگاه منفی پرهیز داده است. مثبت اندیشی، خوش بینی و تفأل خیر به خداوند و جهان و دیگر انسان ها است.
امام رضا(علیه السلام) در این زمینه می فرماید: به خداوند گمان نیک ببر زیرا خداوند عزوجل می فرماید: من نزد گمان بنده مؤمن خویشم، اگر گمان او به من نیک باشد مطابق آن گمان با او رفتار می کنم و اگر بد باشد نیز مطابق همان گمان بد با او رفتار می کنم. (اصول کافی، ج ۲، ص ۷۷).
مثبت گرایی در روان شناسی
روان شناسی مثبت گرا، یکی از جدیدترین شاخه های روان شناسی است که بر خلاف برخی از شاخه های روان شناسی که بر رفتارهای ناهنجار و دارای اختلال، تمرکز می نمایند، به موفقیت، شادی و رضایت از زندگی توجه می کند.
مارتین سلیگمن پدر روان شناسی مثبت گرا، این شاخه از روان شناسی را چنین توصیف می کنند: «ما معتقدیم که روان شناسی مثبت گرا پدید خواهد آمد و مورد پذیرش علمی قرار خواهد گرفت و سهم مؤثری در رشد و شکوفایی افراد، خانواده ها و اجتماعات خواهد داشت».
ظرف ١٠ سال گذشته، توجه عمومی به روان شناسی مثبت گرا افزایش یافته است. امروزه، افراد بیشتری به جستجوی اطلاعات در زمینه این که چگونه می توانند شادی و رضایت مندی بیشتری در زندگی کسب کنند و به حداکثر توانایی های بالقوه خود دست یابند، می پردازند.
روان‌شناسی مثبت گرا، به مطالعه تجربیات انتزاعی مثبت، مانند شادی، سعادت و خوش بینی، مطالعه ویژگی‌های شخصیتی مثبت، مانند شجاعت و نشاط و مطالعه نهادهای مثبت مانند ساختارهای اجتماعی مثبت و مسئولانه می پردازد. برخلاف هیجان‌ها و افکار منفی که باور مردم درباره عملکردهای مختلف را محدود می‌کند، هیجان‌ها و اندیشه های مثبت، ذهنیت مردم را بیشتر باز نگه می‌دارند و آن‌ها را تشویق می‌کنند تا از اندیشه یا عمل، شرایط جدیدی را به وجود بیاورند.
در جستجوی مثبت گرایی در رسانه ها
از آن جا که رسانه ها توجهی به مثبت یا منفی بودن محتوای اخبار و اطلاعات مورد اشاعه خود نمی کنند؛ ما به عنوان مخاطبان رسانه ها، خود باید جان و ذهن را در مقابل هجمه یاس و منفی نگری رسانه ای محافظت کنیم.
شنیدن، دیدن و پیگیری اخبار منفی، باعث می شود ما مخاطبان رسانه ها به تدریج، تبدیل به انسان های منفی نگر، بدبین و مایوس شویم. پرهیز از پیگیری اخبار و اطلاعات منفی می تواند از این آسیب جلوگیری کند. در صورتی که با اخبار منفی در رسانه ها مواجه شدیم باید سریعا توجه خود را از آن منصرف نموده و از تمرکز، توجه و پیگیری آن پرهیز کنیم. توجه بیشتر و تاکید بر پیگیری اخبار مثبت رسانه ها، علاوه بر این که باعث می شود، کمتر به اخبار منفی توجه کنیم، منجر به تقویت مثبت نگری و خوش بینی در ما می شود.
لازم به ذکر است که همیشه نمی توان، از مواجه شدن با اخبار و اطلاعات منفی اجتناب کرد، زیرا برخی از آن ها از واقعیت های مهم و ملموس زندگی ما هستند. در این مواقع باید، به تفسیر مثبت رویدادها و گزارش های منفی پرداخت. زیرا ذهن مانند فیلتری قوی عمل می کند که می تواند به ورودی های اطلاعاتی خود نظیر رویدادها و اخبار، معنای دوباره ای ببخشد. به این صورت که ذهن می تواند از خبری منفی، تفسیری مثبت القا کند و یا حتی از اخبار مثبت، برداشتی منفی ارائه دهد. بنابراین در این موارد، باید فیلتر ذهن خود را به سمت مثبت نگری جهت داد تا بتواند، حتی از ورودی های منفی، تفسیرها و برداشت های مثبت ارائه داد.
در این خصوص، رسانه های متعهد می توانند با توجه بیشتر به اشاعه و پخش اخبار و گزارش های مثبت و پرهیز از منفی نگری های افراطی و اشاعه بیش از حد اخبار و رویدادهای منفی به ترویج مثبت نگری و مثبت بینی در جامعه کمک کنند. جامعه ای که نگاه مثبتی به مشکلات و سختی ها داشته باشد، می تواند برای مسائل و مشکلات پیش روی خود، یا راهی بیاید یا راهی بسازد.
Sorry. No data so far.