فیلم به کبودی یاس، اثری سینمایی در ژانر دفاع مقدس با محوریت شهید برونسی، فرمانده عملیات خیبر که در بیست هفتمین جشنواره‌ی فیلم فجرمورد توجه قرار گرفت اما این روزها در زمان اکران عمومی، استقبال چندانی از آن نمی‌شود. روزنامه‌ی وطن امروز در شماره‌ی 368 روز شنبه مورخ ۸۸/۱۲/۸ گفتگویی با جواد اردکانی، کارگردان این فیلم ترتیب داده است: ***«به کبودی یاس» یکی از آثار دفاع مقدس است که سوژه بکری دارد و می‌توانست در جذب مخاطب اثری موفق باشد، اما این امر با اکران نامناسب فیلم از تحقق دور ماند و فیلم تحسین شده در جشنواره فجر را با استقبالی کمرنگ مواجه کرد؛ اتفاقی که از همان آغاز اعتراضات تهیه‌کننده و کارگردان فیلم را با خود به همراه داشت. «به کبودی یاس» در جشنواره بیست و هفتم فیلم فجر، سیمرغ زرین نگاه ملی را از آن خود کرد و
الهام نامجو:
شهید برونسی از جمله فرماندهانی است که شاید کمتر کسی درباره او و ابعاد شخصیتی‌اش اطلاع داشته باشد. چطور شد که سراغ چنین سوژه‌ای رفتید؟
در دیداری که سینماگران با مقام معظم رهبری داشتند؛ ایشان از شهید برونسی نام بردند و فرمودند که سینماگران می‌توانند با مطالعه کتابی که درباره این شهید نوشته شده است براساس زندگی وی، فیلم‌های سینمایی تولید کنند تا مردم هم با ایشان آشنا شوند. من در آن جلسه اشتیاق پیدا کردم تا درباره این شهید بزرگوار بیشتر تحقیق کنم. پس از مطالعه کتابی که درباره شهید برونسی بود و تحقیقاتی که خودم در این زمینه انجام دادم، متوجه شدم که جای کار زیادی دارد و از آن دسته شخصیت‌هایی است که با وجود تاثیرگذاری بسیاری که در جنگ و دوران دفاع مقدس داشته، تاکنون ناشناخته مانده است. به همین دلیل تصمیم گرفتم تا براساس اطلاعاتی که جمع‌آوری کرده‌ام، فیلمنامه‌ای درباره زندگی و ابعاد شخصیتی شهید برونسی بنویسم.
با توجه به اینکه شهید برونسی شخصیت شناخته‌شده‌ای در بین مردم نیست، نمی‌ترسیدید که مخاطب هنگام دیدن فیلم نتواند با شخصیت‌های فیلم ارتباط برقرار کند و به اصطلاح پس بزند؟
شرایط در حال حاضر طوری است که کارهای ژانر دفاع مقدس اگر در بهترین شکل ممکن هم ساخته شوند، باز هم سازندگان آن این ترس و واهمه را دارند که فیلم آنها با ذائقه مخاطب سازگاری نداشته باشد مگر درباره استثناهایی مانند «لیلی با من است» که همراه با درون‌مایه‌های طنز بود یا «روز سوم» که موضوعی عاشقانه داشت. نکته بعدی اینجاست که اگر قرار است سراغ کار شخصیت‌محور در حوزه دفاع مقدس بروی واهمه بیشتر هم خواهد شد و این ترس را همواره داری که فیلم مهجور واقع شود. برای همین من گفت‌وگو‌های زیادی با مسؤولان ارشاد، معاونت سینمایی و فارابی داشتم تا بتوانیم به یک جمع‌بندی درباره نوع پرداخت به شهید برونسی در «به کبودی یاس» داشته باشیم. ما باید فیلمنامه را طوری می‌نوشتیم که در عین تماشاگرپسند بودن، به شخصیت واقعی این شهید هم وفادار باشد. رسیدن به این ایده‌آل کار را مشکل‌تر کرد، چرا که ساخت فیلمی که هم مخاطبان را راضی کند و هم به شخصیت واقعی شهید برونسی نزدیک باشد، در وهله اول غیرممکن بود. در نهایت اما تصمیم جمع بر این شد که خود را از قید و بند ساخت فیلمی تماشاگرپسند رها کنیم تا کار دچار بلاتکلیفی نشود. به همین دلیل تصمیم بر این شد که فیلمنامه و فیلم کاملا وفادار به شخصیت این شهید بزرگوار باشد. در عین حال امیدوارم نتیجه کار چیزی باشد که از ابتدا مدنظر ما بوده است. البته «به کبودی یاس» حتی اگر نتواند در جذب مخاطب عام موفق باشد، به نظرم می‌تواند دست‌کم منتقدان و تماشاگران خاص سینما را به خود جذب کند.
عملکرد برخی از سینماگران در سینمای دفاع مقدس در سال‌های دورتر موجب شد تا تماشاگر از چنین ژانری استقبال نکند. شما چه تمهیداتی در «به کبودی یاس» به کار گرفتید تا دچار مخاطب‌گریزی نشوید؟
هر فیلمی در قدم اول باید فیلم باشد و در تعریف یک فیلم سینمایی بگنجد و در درجه دوم باید ویژگی خاص خود را هم داشته باشد. شهید برونسی فردی روستایی بوده و از لحاظ اجتماعی سطح متوسطی داشته است اما همین شخص، یکی از افراد تاثیرگذار در دوران دفاع مقدس می‌شود که کار بزرگی را هم به سرانجام می‌رساند. در «به کبودی یاس» سعی کردیم فضای کل کار ساده و به لحاظ فرم روایتی، متناسب با همین محتوا باشد. فضای حاکم بر فیلم بسیار رئال و واقعی است و سعی کردیم از انتخاب لوکیشن گرفته تا انتخاب بازیگران طوری عمل شود که کار واقع‌گرا باشد. البته در حوزه دفاع مقدس این فضای رئال خیلی معمول نیست اما با توجه به ویژگی‌های شخصیتی شهید برونسی، ما سعی کردیم همه چیز به واقعیت نزدیک باشد.
در «به کبودی یاس» تعریف خاصی از سینمای دفاع مقدس ارائه کرده‌اید؟ همانطور که برخی از کارگردانان این حوزه مانند حاتمی‌کیا، ملاقلی‌پور و… از زاویه خاصی به دفاع مقدس نگاه کردند.
از مرحله نگارش فیلمنامه «به کبودی یاس» همیشه این مساله را مدنظر داشتم که چون فیلم شخصیت‌محور است، باید از اغراق در این زمینه پرهیز کنم و از طرف دیگر نیازمند این بودیم که به قصه‌ای برسیم که قابلیت طرح در سینما را داشته باشد. با تحقیقات زیادی که انجام دادم سعی شد از واقعیت زمانی و مکانی که شهید برونسی در آن قرار داشته دور نباشیم و در عین حال معیارهای یک فیلم سینمایی هم در آن لحاظ شود. به‌عنوان مثال در بحث مربوط به لهجه بازیگر سعی شد به واقعیت‌ها نزدیک شویم. رفتیم به سمت بازیگرانی که لهجه‌های مشهدی، نیشابوری و تربتی داشته باشند. در لوکیشن‌ها هم به سراغ محلاتی در مشهد رفتیم که بتوانیم با کمترین ساخت و ساز، آنچه مدنظرمان است را به تصویر بکشیم. چون کار رئال بود، تمام تلاش خود را به این قضیه معطوف کردیم که به زندگی شهید برونسی وفادار بوده و کمترین دخل و تصرف را در واقعیت‌ها داشته باشیم. حتی در نوع حرکت دوربین، نورپردازی‌ها، گریم و.. این موارد لحاظ شد. زمانی که کار تدوین شد، احساس من و دیگر عوامل این بود که به نتیجه مورد نظر رسیده‌ایم.
شما در ابتدای کار قرار بود از بازیگران حرفه‌ای استفاده کنید، اما عده‌ای از آنها نپذیرفتند در این فیلم بازی کنند؛ چه اتفاقی افتاد که در نهایت از بازیگران بومی تئاتر خراسان استفاده کردید؟
در ابتدای کار، انتخاب‌های اولیه ما بازیگران درجه یک سینمای ایران بودند. گزینه‌های زیادی هم داشتیم که به این نوع سینما علاقه‌مند باشند و اینطور نبود که کسی حاضر نباشد در کارهای مربوط به دفاع مقدس کار کند اما افرادی که مدنظر ما بودند، در یک ترافیک کاری قرار گرفتند که به هیچ عنوان نمی‌توانستند قراردادهای خود را با دیگر فیلم‌ها فسخ کنند. به همین دلیل ما ناچار شدیم به سراغ بازیگران درجه 2 یا 3 برویم که به طور یقین به ما کمکی نمی‌کردند و شاید از هدفی هم که داشتیم دور می‌شدیم و چیزهای زیادی را از دست می‌دادیم. برای همین تصمیم گرفتیم راه چاره دیگری بیندیشیم. تصمیم بر این شد که به سراغ بازیگرانی برویم که بومی منطقه و محل مورد نظر ما باشند. با بازیگران تئاتری خراسان به توافق رسیدیم. الان هم از انتخاب‌های خودم راضی‌ام زیرا آنها از عهده نقش‌های خود برآمدند و از لحاظ نوع بازی و لهجه‌ای که داشتند ما را به آنچه مدنظر داشتیم، رساندند.
در حال حاضر وضعیت سینمای دفاع مقدس را چطور می‌بینید؟
واقعیت این است که در سال‌های گذشته یکسری ذائقه‌ها دچار ریزش شدند و فیلم‌هایی که در 2دهه قبل ساخته می‌شدند، امروز تماشاگر خود را از دست داده‌اند. به نظر من ما نباید ذائقه تماشاگران امروز را مبنای قضاوت درباره سینمای دفاع مقدس و دیگر ژانرها قرار دهیم چون ذائقه‌ها با تغییر ناگهانی که داشته‌اند ما را دچار پسرفت خواهند کرد. ما باید سعی کنیم با سیاست‌های درستی که اتخاذ می‌کنیم همه را در سینمای دفاع مقدس دخیل کنیم تا بتوان فیلم‌های خوبی در ژانر دفاع مقدس ساخت و نظر مخاطبان را به این سینما جلب کرد. حتی اگر در وهله اول تماشاگر هم برای دیدن چنین فیلم‌هایی به سینما نیامد، باید فیلم‌ها را از تلویزیون پخش کنیم تا تماشاگران دوباره با چنین فضاهایی آشنا شوند، اما اگر بخواهیم در حوزه دفاع مقدس بدون جهت‌گیری و سیاستگذاری کلان عمل کنیم، راه به جایی نخواهیم برد. همه باید به سهم خود در این حوزه کمک کنند تا به شکل همه‌جانبه‌ای در ژانر دفاع مقدس به برنامه‌ای واحد برسیم. این موضوع مساله ساده‌ای نیست و آنقدر مهم است که مسؤولان باید برای آن وقت و هزینه صرف کنند.
Sorry. No data so far.