علیرضا رضاخواه – طی روزهای اخیر، تنش ها در شبه جزیره کره به اوج رسیده و دولت کره شمالی نه تنها تمامی خطوط ارتباطی با همسایه جنوبی را قطع کرده و خود را در «وضعیت جنگی» با سئول قرار داده، بلکه حتی آمریکا را نیز تهدید به حمله موشکی کرده است. علاوه بر این پیونگ یانگ عنوان داشته است که تصمیم دارد فعالیت یک راکتور هسته ای خود را که در جریان مذاکرات بین المللی متوقف ساخته بود از سر بگیرد.
این اقدامات در حالی صورت می گیرد که کره جنوبی و آمریکا در واکنش به آن چه اقدامات تحریک آمیز سطح پایین پیونگ یانگ نامیدند، پیمان نظامی جدید امضا کردند. سئول و واشنگتن، ۱۱ مارس ۲۰۱۳ میلادی، به رغم هشدارهای کره شمالی، رزمایش سالانه خود را به مدت یک هفته در نزدیکی شبه جزیره کره آغاز کردند. حدود ۱۰ هزار نیروی نظامی کره جنوبی و حدود ۳۰۰۰ نیروی نظامی آمریکا در این رزمایش مشترک مشارکت داشتند. شمالی ها معتقدند این رزمایش بهانه ای است برای حمله غافلگیرانه به پیونگ یانگ یعنی همان تاکتیکی که کره شمالی در دهه ۵۰ میلادی خود از آن بهره برده بود.
در ماه ژوئن سال ۱۹۵۰ پیونگ یانگ تحت پوشش برنامه رزمایش نظامی، نیروی عظیمی رابه سوی نوار مرزی در مدار ۳۸ درجه، که حد فاصل دو کره است، روانه ساخت. در میان این رزمایش جنگی بود که چند واحد شرکت کننده در تمرین ها به طرف جنوب وسئول به راه افتادند و آتش جنگ در شبه جزیره کره را شعله ور ساختند. فارغ از این تجربه تاریخی می توان ۳ دلیل عمده برای بحران اخیر در شبه جزیره کره ذکر کرد:
الف:تثبیت موقعیت رهبر جوان
بسیاری از تحلیل گران معتقدند که تهدیدهای کره شمالی با وجود این که نسبت به گذشته از شدت بیشتری برخوردار است اما فاقد پشتوانه لازم اجرایی است. یکی از دلایل این نتیجه گیری، این است که بیشتر تهدیدات کیم جونگ اون، رهبر جوان کره شمالی مصرف داخلی دارد. پدر کیم جونگ اون در فاصله کوتاهی قبل از فوتش، پسرش را با وجود این که تجربه و سابقه نظامی نداشت به سرعت به درجات عالی نظامی رساند. ایستادگی در مقابل دشمنان به انسجام قدرت سیاسی و نظامی کیم جونگ اون کمک خواهد کرد. دلیل دیگر این است که دانش تکنولوژی کره شمالی در زمینه هسته ای و موشکی هنوز کامل نیست.بیشتر تحلیلگران معتقدند که بعید به نظر می رسد در حال حاضر پیونگ یانگ، برای سوار کردن کلاهک هسته ای برروی یک موشک بالستیکی و پرتاب آن به سوی واشنگتن، تکنولوژی لازم را در اختیار داشته باشد. ولی پرتاب موشک و نیز آزمایش های هسته ای اخیر کره شمالی مبین این است که این کشور علاقمند است توانایی های خود در این زمینه را افزایش دهد.
ب: تهدید برای گرفتن امتیاز
از سوی دیگر رهبران کره شمالی بارها استدلال کرده اند که آنها باید یک احساس امنیت داشته باشند تا بتوانند تلاش های خود را روی پیشرفت های اقتصادی کشورشان متمرکز کنند. برای این امر ۳ راهکار وجود دارد یک عادی کردن مناسبات خود با آمریکا و کره جنوبی؛ دوم تاکید بر روی قدرت بازدارندگی با افزایش تسلیحات اتمی و راهکار سوم که چانه زنی و تهدید کشورهای منطقه برای گرفتن امتیاز است. تهدید های بی سابقه اخیر کره شمالی به ویژه تهدید به حمله توپخانه ای به خاک آمریکا را می توان در چارچوب راهکار سوم تفسیر کرد. به ویژه این که این کشور تجربه خوبی را نیز در این زمینه دارد. در دهه۹۰ کلینتون رئیس جمهوری پیشین آمریکا برای رفع نگرانی های کره شمالی و دادن انگیزه ای به این کشور برای مذاکره در باره برنامه هسته ای اش، چندین نوبت برنامه مانورهای نظامی آمریکا با کره جنوبی را لغو کرده بود.
ج: رقابت چین و آمریکا
سومین دلیلی که می توان بحران اخیر شبه جزیره کره را در چارچوب آن تحلیل کرد ، رقابت چین و آمریکا در منطقه است. ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﯽ آﻣﺮﯾﮑﺎ از خاورمیانه به خاور دور که در سند امنیت ملی ایالات متحده اخیرا مطرح شده است، تهدیدی جدی برای چین به عنوان یک ابر قدرت در حال ظهور محسوب می شود. تلاش آمریکا برای نفوذ در میانمار، افزایش همکاری نظامی با سنگاپور و حضور نظامی گسترده در همسایگی چین عواملی است که باعث شده تا “اژدهای زرد” نیز تلاش نماید از طریق همپیمان استراتژیک خود یعنی کره شمالی پررنگ شدن حضور نظامی آمریکا در خاور دور را پر هزینه سازد. حضور آمریکا در خاور دور مهمترین مانع برای تحقق «رویای چینی» است. رویای چینی از نگاه رئیس جمهور چین آن چنان که در سخنرانی سالانه خود در پارلمان این کشور گفته است، بخشی از برنامه احیای تمدن این کشور است که شامل بازگرداندن ابهت امپراتوری چین هم می باشد. افزایش بودجه نظامی چین در سال گذشته با توجه به این موضوع معنادار خواهد بود. شاید از همین رو است که با بالا گرفتن تنش بر سر برنامه هسته ای کره شمالی، آمریکا در اقدامی کم سابقه اعلام کرد که اواسط آوریل مارتین دمپسی، رئیس ستاد مشترک خود را به چین اعزام خواهد کرد.
هرچند با توجه به مطالب فوق تهدیدهای پیونگ یانگ را نبایستی جدی گرفت با این حال نمی توان احتمال وقوع یک جنگ تمام عیار در شبه جزیره کره را با توجه به دیوار بلند بی اعتمادی میان کره شمالی و آمریکا نادیده انگاشت. تنها یک محاسبه و یا برداشت اشتباه می تواند ماشه یک نزاع خونین در خاور دور را بچکاند.
Sorry. No data so far.