تریبون مستضعفین؛ محمد محسن فائضی
پس از رسیدن اتفاقات داخلی سوریه به سال سوم و ایجاد یک جنگ تمام عیار تروریستی و اقتصادی با چاشنی دیپلماسی طی این مدت بشار اسد رئیس جمهوری سوریه طی سخنرانی‌ای طرح شش بندی گفتگوی ملی برای برون رفت از اوضاع را ارائه کرد تا ضمن ایجاد زمینه‌های ایجاد وحدت ملی، زمینه برخورد قاطع‌تر با گروه‌های مسلح فراهم شود.
پس از ایجاد یک فضای خاص دیپلماسی و گفتگو در منطقه بجای راه حل نظامی، غرب و محور سازش (ترکیه-عربستان-قطر) سعی کردند با نزدیک‌تر شدن به انتخابات ۲۰۱۳ سوریه احیانا در صورت رای اوردن بشار اسد یا تشکیل دولت وحدت قبل از انتخابات ریاست جمهوری یک گزینه و مهرهٔ سنگین چانه زنی برای میز مذاکرات داشته باشند. لذا سعی کردند با تجهیز دوباره مخالفان و خارج کردن برخی مناطق از سلطهٔ ارتش دمشق به این هدف برسند.
گروه‌های تروریستی طی دوماه گذشته موفق شدند ضمن از کنترل خارج کردن استان رقه در شمال سوریه ضربات سنگین اقتصادی بر سوریه وارد کنند که باعث افت ۲۵ درصدی ارزش لیره واحد پول ملی سوریه طی یک ماه شد. لازم به ذکر است که ارزش لیره طی سالهای ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۱ نسبت به دلار ثبات مناسبی داشت اما با شروع اتفاقات سوریه تاکنون لیره حدود ۶۰ درصد ارزش خود را از دست داده است که قابل تامل است.
اما طی یکماه گذشته ارتش سوریه با افزایش فشار‌ها بخشی از مناطق را از کنترل گروه‌های تروریستی خارج کرد و شاهد برقراری امنیت برخی مناطق سوریه بودیم که باعث بازگشت حدود ۴۰ هزار آواره سوری به وطنشان فقط از اردن شد. محور سازش طی ماه گذشته با تغییر کردن وزنه سیاسی به سود محور مقاومت سعی کردند باری دیگر دامنهٔ نزاع را بیشتر کنند. سقوط دولت می‌قاتی در لبنان و به قدرت رسیدن تمام سلام نزدیک به جریان ۱۸مارس (مخالف مقاومت)، ایجاد درگیری‌های طایف‌ای و مذهبی در عراق و شهر صیدای لبنان، ترور شیخ بوطی عالم اهل تسنن بلاد شام در دمشق، کشتار و دعواهای مذهبی در پاکستان و ترور ناکام وائل الحلقی نخست وزیر سوریه و… بخشی از روشهای محور سازش برای سناریوی بالاست. همچنین مطرح کردن مسئله بمب‌های شیمیایی و استفاده ارتش سوریه علیه مخالفانش و واکنش جالب اوباما که گفته بود «ما مدارکی داریم که نشان می‌دهد در سوریه سلاح شیمیایی استفاده شده/امریکا نمی‌تواند نسبت به اتفاقات سوریه تماشاچی بماند» نشان از جنجال رسانه‌ای علیه بشار اسد است. امروزه نه آمریکا در شرایط یک جنگ تمام عیار دریگری است و نه منطقه و رژیم اشغالگر قدس از ناامنی و نبود اطمینان و کنترل حوادث پس از سقوط بشار اسد حاضر به پذیرش جنگ دیگری در منطقه‌اند.
اما اصلیترین هدف محور سازش وغرب از اتفاقات سوریه ایجاد یک کینهٔ بلند مدت در منطقه حول موضوع شیعه‌گری و سنی‌گری است تا محور مقاومت و بیداری اسلامی در یک جنگ فرسایشی اعتقادی به استحاله بروند.
سخنان امام خامنه‌ای در اجلاس علما و بیداری اسلامی در تهران اهمیت این موضوع را نشان می‌دهد:
«امروز یکى از خطرناک‌‌ترین چیزهائى که نهضت بیدارى اسلامى را تهدید می‌کند، اختلاف‌افکنى و تبدیل این نهضت‌ها به معارضه‌هاى خونین فرقه‌اى و مذهبى و قومى و ملّى است. این توطئه هم‌اکنون از سوى سرویسهاى جاسوسى غرب و صهیونیزم، با کمک دلارهاى نفتى و سیاستمداران خودفروخته، از شرق آسیا تا شمال آفریقا و بویژه در منطقه‌ى‌عربى، با جد و اهتمام دنبال می‌شود و پولى که می‌توانست در خدمت بهروزى خلق خدا باشد، خرج تهدید و تکفیر و ترور و بمبگذارى و ریختن خون مسلمانان و برافروختن آتش کینه‌هاى درازمدت می‌گردد..» «اکنون لیبى به گونه‌اى، مصر و تونس به گونه‌اى، سوریه به گونه‌اى، پاکستان به گونه‌اى، و عراق و لبنان به گونه‌اى درگیر یا در معرض این شعله‌هاى خطرناکند. باید بشدت مراقب و در پى علاج بود. ساده‌اندیشى است که این همه را به عوامل و انگیزه‌هاى عقیدتى و قومى نسبت دهیم. تبلیغات غرب و رسانه‌هاى منطقه‌اىِ وابسته و مزدور، جنگ ویرانگر در سوریه را نزاع شیعه و سنّى وانمود می‌کنند و حاشیه‌ى امنى براى صهیونیست‌ها و دشمنان مقاومت در سوریه و لبنان پدید مى‌آورد. این در حالى است که دو طرف نزاع در سوریه، نه سنّى و شیعه، بلکه طرفداران مقاومت ضدصهیونیستى و مخالفان آنند. نه دولت سوریه یک دولت شیعى، و نه معارضه‌ى سکولار و ضد اسلامِ آن یک گروه سنّى‌اند. تنها هنر گردانندگان این سناریوى فاجعه‌آمیز آن است که توانسته‌اند از احساسات مذهبىِ ساده‌اندیشان در این آتش‌افروزى مهلک استفاده کنند»
ایا اتفاقات سوریه نزاع دو محور سازش و مقاومت است یا جنگی خونین مذاهب؟
برای پاسخ به این سوال اختصاری به مذهب سران سوریه طی دوران حاکمیت حافظ اسد و پسرش می‌پردازیم:
در حکومت گذشته (در زمان حافظ الاسد):
مهم‌ترین کسانی که در دولت حافظ الاسد صاحب قدرت بودند این افراد هستند:
عبدالحلیم خدام؛ نخست‌وزیر حافظ الاسد و مشاور بشار اسد سُنی است.
حکمت الشهابی؛ رئیس سابق ستاد مشترک ارتش سوریه سنی است.
مصطفی طلاس؛ وزیر دفاع دولت حافظ الاسد سنی است.
عبدالله الاحمر؛ معاون دبیر کل حزب بعث سوریه، سنی است.
در دوره کنونی و دوره ریاست جمهوری بشار اسد؛
بشار اسد و برادرش هر دو از خانواده‌های اهل سنت زن گرفته و ازدواج کرده‌اند. عقدشان در دادگاه اهل سنت بوده است. همه علوی‌های سوریه در دادگاه اهل سنت عقد ازدواج می‌خوانند.
شرکای بشار اسد در قدرت کنونی سوریه؛
فاروق الشرع؛ معاون اول بشار اسد سُنی است.
شهید داوود راجعه: وزیر دفاع سوریه که مسیحی است.
محمد سعید بخیتان؛ عضو قدرتمند و با نفوذ سوری حزب بعث، سنی و از عشایر حمص است.
سرلشگر علی المملوک؛ مرد اول اطلاعات سوریه و امنیتی‌ترین فرد نزدیک به بشار اسد، سنی و اهل دمشق و داخل سور، یعنی منطقه قدیمی دمشق و دقیقا اهل بازار ساروجه است. المملوک فردی معروف به درایت زیاد امنیتی خود است که دمشق را از تحرکات مخالفان در امان نگاه داشته است. اهل سنت دمشق او را همشهری خود می‌دانند و اهل شام او را می‌شناسند و با او به این اعتبار ارتباط دارند که یکی از شخصیت‌های موجه پایتخت سوریه است نه به این اعتبار که او صرفا فردی امنیتی است.
سرلشگر الاختیار؛ عالیترین مقام از حیث امنیتی در سوریه و مدیر امنیت ملی سوریه. او هم سنی است و از خانواده‌ای است که علمای سنی آن در طول تاریخ معروفند.
شهید سرتیپ ترکمانی (مسئول ستاد بحران اتفاقات۲۰۱۱)؛ او نیز سنی است و اصالت ترکمنی دارد.
تجار دمشق و حلب؛ نبض اقتصاد سوریه و گلوی مالی نظام سوریه در دست تاجران دمشق و حلب است. همه تاجران اهل سنت هستند و البته از مهم‌ترین حامیان بشار اسد.
مساجد قاهره و ریاض در مجموع به تعداد نیمی از مساجدی که فقط در شهر دمشق است نمی‌رسد و همه این مساجد متعلق به اهل سنت است. علمای اخوان المسلمون و وهابی‌ها کمتر از هزار نفر است اما علمای وزارت اوقاف سوریه و حامیان نظام، هزاران نفرند. در قاهره یک موسسه دینی الازهر و دانشگاه آن است اما در دمشق ده‌ها و حتی در سوریه صد‌ها عدد و شاید هزاران موسسه در سوریه است که با هزینه نظام، فقهاء از سراسر جهان اسلام برای آموزش دیدن به سوری می‌آیند بخصوص از آسیای میانه.
تلاش محور سازش در القای جنگ مذهبی در سوریه
با بررسی اجمالی بر فضای غالب رسانه‌های عربی منطقه اهمیت و تلاش محور سازش در القای جنگ مذهبی در سوریه (در حالی نشان دادیم این ادعا از پایه غلط است) کاملا هویداست.
ادامه دار شدن این سناریو‌ها در عراق و پاکستان و لبنان می‌تواند جهان اسلام را دچار چالشی فرسایشی دراز مدتی کند که هم بیداری اسلامی از هدف و غایت خود یعنی ایجاد تمدن نوین اسلامی باز بماند و هم محور سازش بر گفتمان مقاومت و فلسطین تا ازادی قدس پیروز شود. امید است که علمای جهان اسلام و تشیع اهمیت وحدت در شرایط کنونی را درک کنند نه با استناد به چند حدیث نه چندان قوی شرط زنده ماندن اسلام را در تفرقه و کارهای ضد تقریبی مذاهب بدانند. انشاالله دنیای اسلام شاهد عبور دمشق، نگین مقاومت از این پیچ تاریخی جهان باشد.
با سلام
عربستان با کمک برخی وهابی ها سوری سعی کردند جنگ سوریه را یک جنگ فرقه ای نشان دهند و موفق هم شدند .