بدرود ای کتابخانهام! بدرود ای عمارت حکمت، و ای معبد فلاسفه، و ای انجمن دانش، و ای شورای ادبیات!
خانه کتب اشا – سید کمال الدین دعایی – از دزدیهای شخصی و کوچک کتاب که بگذریم، در تاریخ خواندهایم که وقتی قبیلهای بر قومی تسلط پیدا میکردند و برای چیرگی بر فرهنگِ قوم ضعیف، کتابخانهٔ آن را آتش میزدند و نابود میکردند. از حملهٔ مغولها به خاک ایران که خاطرهٔ تلخ آتشسوزی کتابخانهها را در حافظهٔ تاریخی ایران بر جای گذاشته است و «جشن کتابسوزان» احمد کسروی در دوران معاصر تا کتابسوزی نازیها در آلمان و حزب کمونیست در شوروی و همین روزها که تصمیم احمقانهٔ کشیش آمریکایی برای قرآنسوزی انگشتنما شده است، این بدعت ضد انسانی ادامه داشته است.
بدیهی است که تولد و رشد فرهنگ قوم غالب، جز با تحقیر و بلکه قلب و حذف فرهنگ ملت مغلوب ممکن نیست و برای نیل به این هدف، چه راهی سهلتر از کتابسوزی؟ کتاب، سند و سجل فرهنگی یک ملت است.
اکنون بیش از پنج دهه از اشغال سرزمین فلسطین میگذرد و باور عمومی این فاجعه را منحصر در غصب آب و خاک این دیار میداند، اما یک اتفاق باعث روشن شدن زوایهای تاریک و ناشناخته ولی خطیر از این واقعه شد: یک دانشجوی اسرائیلی دورهٔ PhD به نام Gish Amit حین تحقیق در میان بعضی از اسناد قدیمی حکومتی، به سندی برخورد که در آن نامی از «کتابها» و ضرورت «جمعآوری» آنها به میان آمده بود.
این جرقه، منجر به آغاز یک پروژهٔ فرهنگی مستقل و مردمی به نام «سرقت بزرگ کتاب» (The Great Book Robbery) شد. در اثنای تحقیقات مشخص شد که در سال ۱۹۴۸ و در خلال جنگ عربی-اسرائیلی، ۳۰٫۰۰۰ جلد کتاب از بهترین نسخههای خطی قدیمی که قابل قیمتگذاری نیست و متعلق به ساکنان فلسطینی شهر اورشلیم بوده است، به شکل سازماندهیشده توسط دولت جدیدالتأسیس و البته نامشروع اسرائیل غارت شده است. این «جمعآوری» توسط «کتابخانهٔ ملی اسرائیل» که یک نهاد مهم فرهنگی در نهضت صهیونیستی است مدیریت شده است. همچنین، ۳۰٫۰۰۰ جلد دیگر از کتابهای فلسطینیان در حیفا و جفا «جمعآوری» شده است.
در حال حاضر، حدود ۶٫۰۰۰ جلد از این کتابهای غارتشده در قفسههای کتابخانهٔ ملی اسرائیل قابل دسترسی است که همچون ارتش فسیلی امپراطوری چین نگهداری میشود و با برچسب AP (مالکیت متروکه) طبقهبندی شده است. در یکی از اسناد که از ماه مارس ۱۹۴۸ به جا مانده است، فهرست دهها تن از اورشلیمیها که کتابخانههایشان غارت شده است وجود دارد. این سند را میتوان به عنوان فهرست رجال نخبهٔ فلسطینی در آن زمان به حساب آورد.
پروژهٔ فرهنگی مشترک «سرقت بزرگ کتاب» دو بخش عمده دارد: ساخت یک فیلم مستند که به صورت بینالمللی تهیه و توزیع میشود و یک وبسایت که مجرایی برای اطلاعرسانی و برقراری ارتباط با علاقهمندان به همکاری با این پروژه است. فیلم مستند «سرقت بزرگ کتاب» در دو نسخهٔ ۶۰ و ۹۰ دقیقهای و به کارگردانی Benny Brunner که یک فیلمساز اسرائیلی-هلندی است در حال پیشرفت است.
سالهاست که پروپاگندای صهیونیستی و اسرائیلی، فلسطینیان را به عنوان «ملتی بدون فرهنگ» معرفی کرده است. حال، دولت غالب اسرائیل بر خود واجب میداند که فلسطینیان باقیمانده در این سرزمین را انسانی و شهروندی کند. این فلسطینیان از مطالعهٔ فرهنگ یا یادآوری گذشتهٔ خود منع شدهاند، حافظهٔ فرهنگی و تاریخی آنها همچون سلاحی خطرناک تلقی میشود که بایستی توقیف و کنترل شود.
در هر کجای دنیا که هستید، سرزمینهای اشغالی فلسطین یا خارج از آن، مسیحی یا مسلمان یا یهودی اگر هستید، اگر دغدغهٔ این عارضهٔ فرهنگی فلسطینی را در سر دارید، میتوانید در اجرای این پروژه همکاری کنید. اگر دوستان یا اقوامی دارید که کتابخانهشان در این حادثه مورد دستبرد واقع شده است، یا ایدهها و نظراتی حول این موضوع دارید، با مجریان این پروژه در میان بگذارید.
تیزر تریلر فیلم «سرقت بزرگ کتاب» را میتوانید از اینجا مشاهده کنید.
Sorry. No data so far.