حیان علوی – بیست و دوم مرداد مصادف با سالروز افتتاح شبکه استانی اصفهان بهانه ای مناسب برای نگاهی دوباره بر عملکرد کلی شبکه های استانی است که آیا در فراز و نشیب این چند سال موفق شده اند به جایگاه و موقعیت قابل قبولی در میان مخاطبان خود به دست بیاورند یا خیر؟
با توجه به وجود شبکه های ماهواری ای و افزایش تولیدات فارسی زبان در رسانه های غربی گسترش شبکه های استانی امری بدیهی و ضروری است؛ در حقیقت از شبکه های استانی می توان به عنوان راهی میان بر نام برد تا به وسیله آن مخاطبان با استفاده از تولیدات بومی از رضایت مندی بیشتری برخوردار شوند. هرچند برخی مواقع در شبکه های استانی شاهد آن هستیم که نه تنها فرهنگ بومی تبلیغ نمی شود بلکه فرهنگ و سبک زندگی غربی با سهل انگاری نسبت به شرعیات اسلامی نمایش داده می شود. که به عنوان نمونه می توان به برنامه «زنده رود» در شبکه استانی اصفهان اشاره کرد که سخن گفتن از پخت و سرو خرچنگ امری معمول و عادی بر شمره شده است. اما در همین راستا می توان به نکات مثبتی نیز اشاره کرد که سبب جذب مخاطب خاص بومی می شود: به عنوان نمونه می توان از پخش اخبار و یا حتی میزگردهایی یاد کرد که با زبان محلی و گویش رسمی آن منطقه تولید و پخش می شود. البته در این میان شاهد تولید سریال هایی با بازیگران بومی منطقه و فیلمنامه ها و لوکیشن ها بومی نیز بوده ایم که بحث درباره کیفیت و میزان موفقیت آن احتیاج به مقاله ای جدا گانه دارد.
علاوه بر کارکرد یاد شده، شبکه های استانی به شبکه سراسری صدا و سیما این امکان را می دهد تا از فرصت ها آگاهی یابد و آن ها رابشناسد و اولویت بندی کند و در آخر از آن ها بهره برداری نماید.
بی شک بر همگان روشن است که شبکه های استانی بستری مناسب برای سوژه شناسی، کشف استعداد های نهفته، شناخت و بازیابی مخاطب است؛ تا آن جا که شبکه های استانی می توانند به شبکه سراسری صدا و سیما دیدگاهی عینی بدهند تا از آن زاویه به مسائل مدیریتی نگاه شود.
اما صرف افزایش شبکه های استانی توان مقابله با این شبیخون فرهنگی را ندارد و باید نگاهی نقادانه به عملکرد گروهای برنامه ساز در شبکه های استانی در عرصه های دانش، اقتصاد، علم، اجتماع،معارف و سرگرمی داشته باشیم.
با نگاه به تولیدات شبکه های استانی این سوال مطرح می شود که آیا این مراکز توانسته اند در جهت تخصصی تر شدن تولیدات برنامه ها و تاثیر بر زندگی مردم بومی منطقه تاثیر گذار باشند و یا تنها به مرکزی برای باز پخش سریال های تکراری تبدیل شده اند؟
واقعیت آن است که رشد انبوه شبکه های استانی در سال های اخیر نه تنها در جهت تخصصی تر شدن تولیدات نبوده است بلکه با پخش تولیدات بی کیفیت توان رقابت با شبکه های سراسری ملی را نیز نداشته و از قافله جهانی نیز بسیار عقب تر هستند.
به نظر می رسد تولیدات بی کیفیت شبکه های استانی و باز پخش تکراری سریال های قدیمی نه تنها امکان افزایش رقابت بین شبکه های استانی را از بین می برد بلکه این تصور را به ذهن می رساند که سیاست گذاری ها و تولیدات شبکه های استانی از ظرفیت رسانه ای خود بهره کافی را نبردند تا آنجا که هیچ گونه مزیت رقابتی خاصی در آن ها مشاهده نمی شود.
برخی از منتقدین علت این ضعف را در شبکه های استانی معطوف به مشکلات ساختاری می دانند؛ بدان معنا که مراکز استانی در چارچوب مناسباتی قرار می گیرند که آزادی عمل از آ ن ها سلب می شود و در نتیجه توان رقابت با شبکه های سراسری و ماهواره ای را ندارند.
راه حل این مشکل را باید در نوع تغییر نگاه به صدا و سیمای مراکز استانها دانست؛ بدان معنا که به این مراکز به دید یک منبع سازمانی توجه شود تا بتوان از آن استفاده ای راهبردی در جهت رشد قدرت صدا و سیما کرد تا آنجا که صدا و سیمای مراکز استان ها به بستری مناسب برای ایجاد پویای بیش از پیش در شبکه سراسری تبدیل شود .
Sorry. No data so far.