اقتصاد دانش بنیان پلی به‌سوی اقتصاد مقاومتی

دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی از جمله اهداف مهم نظام های سیاسی جهان و علی الخصوص نظام مقدس جمهوری اسلامی بوده و هست ، علت این مسئله نیز وجود منافع و مزایایی ( همانند : بهبود و ارتقای سطح زندگی ، کاهش فقر و بیکاری و… ) است که در روند رشد و توسعه اقتصادی محقق میشود . نظریات و الگوهای مختلفی در زمینه رشد و توسعه برای نیل به این اهداف در کشور ما ارائه و برخی نیز اجرا شده اند ، اما سرانجامی خوشایند بدلایل مختلف ( همچون نبود نگاه بومی و اسلامی ) نداشته اند . اما اکنون ایده و استراتژی جدیدی از زبان رهبری کشور با نگاه بومی و اسلامی مطرح و مورد توجه بسیاری جهت تحلیل و بررسی و تدوین قرار گرفته است تا به حول قوه الهی به اجرا درآید و بتواند کشور ما را به سمت اقتصادی ایده ال و اسلامی حرکت دهد ، اقتصادی که بتواند برای جهان اسلام الهام بخش و کارآمد بوده و زمینه ساز تشکیل تمدن بزرگ اسلامی باشد .

بی تردید استراتژی اقتصاد مقاومتی دارای شاخصه ها، ابعاد و لایه های فراوان و مختلفی همچون : تقویت تولید داخلی ، کاهش وابستگی وارداتی ، رهایی از اقتصاد تک محصولی(نفت) و مصرفی ، خود اتکایی و خود کفایی در تولید کالاهای اساسی و استراتژیک و . . . و هدف مشخصی چون توانایی مقابله و انعطاف در برابر تهاجمات اقتصادی با دارا بودن اقتصادی بومی و مقاوم است .

حال این پرسش مطرح میشود که راه رسیدن به شاخصه ها و مؤلفه های اقتصاد مقاومتی چگونه و از چه راهی قابل حصول است ، چگونه میتوان بنیان های تولید داخلی و بومی را تقویت کرد و گسترش داد ؟ پاسخی که ما در جواب این پرسش مطرح میکنیم استفاده ی هدفمند از دانش و فناوریست .

دانش و فناوری به عنوان یکی از نیروهای بسیار مؤثر در تحولات اقتصادی و اجتماعی به شمار می‌آید و یک کالای عمومی محسوب می‌شود، زیرا می‌توان آن را بدون کاهش و استهلاک ، با دیگران به اشتراک گذاشت. در عین حال، می‌توان از آن بارها استفاده کرد. در حقیقت دانش ، به عنوان یک منبع دائمی میتواند همواره در اختیار بنگاه‌های اقتصادی قرار می‌گیرد و با مشارکت مکرر در فرآیندهای گوناگون تولیدی و خدماتی، سبب افزایش مزیت رقابتی و ایجاد ارزش افزوده می‌شود. در نتیجه، این امر می‌تواند سبب گسترش رفاه اجتماعی و عامل کاهش فقر و بی‌عدالتی و موجب ارتقای روند توسعه‌ی پایدار گردد. حال با کنارهم گذاردن این واژگان به الگویی به نام اقتصاد دانش بنیان میرسیم که در عصر حاضر توسط OECD مورد تأکید خاص در استراتژی توسعه‌ و پیشرفت ملل قرار گرفته است ، گویای تأکید بر نقش دانش و فناوری در جریان توسعه‌ی اقتصادی است. از این رو، می‌توان گفت در اقتصاد دانش‌بنیان ، به دانش از نظر کیفی و کمّی بااهمیت‌تر از گذشته نگریسته می‌شود. طبق تعریف این سازمان ، اقتصاد دانش‌بنیان ، اقتصادی است که مستقیماً بر مبنای تولید، توزیع و مصرف دانش و اطلاعات قرار گرفته باشد. بسیاری از اقتصاددانان بر این باورند که امروزه دیگر حجم سرمایه و اندازه‌ی بازار در توسعه‌ی اقتصادی ملل نقش اساسی ندارد، بلکه این نقش را دانش و فناوری ایفا می‌کند. اقتصاددانش‌بنیان به نوعی یک اقتصاد بدون وزن است ، دانش به کالا تبدیل می‌شود و به فروش می‌رسد. اقتصاد دانش‌بنیان اقتصاد کمیابی منابع نیست، بلکه اقتصاد فراوانی منابع است ، زیرا بر خلاف بسیاری از منابع که هنگام مصرف مستهلک می‌شوند، اطلاعات و دانش، که اساس اقتصاد دانش‌بنیان است، می‌تواند بارها مصرف شود و با مصرف بیشتر در واقع رشد کند. در حقیقت اقتصاد دانش‌بنیان با بهره‌وری بیشتر عوامل تولید و رفتار بهینه‌ی اقتصادی از نظر تخصیص منابع کار می‌کند و در نتیجه، دارای نرخ رشد بالاتری خواهد بود ، این الگودر صورت بهره برداری از دانش داخلی میتواند راهکاری جهت نیل به اقتصاد بومی باشد .

و اما ، اگر اقتصادی دانش بنیان در کشور شکل گیرد میتواند با بهره گیری از دانش داخلی به تولید ثروت و قدرت بر اساس فکر و اندیشه ایرانی اسلامی منجر شود و پلی شود برای رسیدن به اقتصادی بومی ، اسلامی والبته مقاوم .