در پی درج خبر «اقدام جدید شرکت پست برخی ناشران را غافلگیر کرد» که مربوط به اقدام جدید شرکت پست در راستای عدم ارسال و یا ثبت مرسولات سفارشی بود، و در ادامه پاسخ شرکت پست به این خبر، «سعید سعادت مدیر ترویج موسسه انتشاراتی کتاب فردا» یادداشتی را منتشر نمود.
در تاریخ 17 اردیبهشت سال 1391، رهبر معظم انقلاب در بازدیدی که از نمایشگاه بین المللی کتاب تهران داشتند، چند نکته درباره فضای نشر و کتاب و کتابخوانی در کشور بیان فرمودند. از جمله دغدغه‌های اصلی ایشان، توجه به مشکلات مربوط به سیستم توزیع کتاب، و لزوم تبلیغ و ترویج مناسب و گسترده کتاب بود و اینکه موضوع گرانی کاغذ و تأثیر آن بر قیمت کتاب، باعث کم شدن اقبال عمومی به کتاب و یکی از دلایل کتاب نخوانی شده است.
یا ایشان در تاریخ 29 تیرماه سال 1390، بیان کردند که کتابخوانی باید به یک عادت همیشگی در مردم بویژه جوانان تبدیل شود و در سبد کالاهای مصرفی خانواده سهمی قابل قبول پیدا کند.
از سویی در فضای اقتصاد و رسانه و نشر، بار اصلی توزیع و فروش کتاب، و رساندن محصولات خوب فرهنگی بر عهده کتابفروشان و توزیع‌کنندگانیست که بر خلاف هزینه‌های سرسام‌آور و سودآوری اندک، برای اعتلای فرهنگ متعهد در کشور تلاش می‌کنند. در این میان هستند فروشندگان و توزیع‌کنندگانی که با توجه به در دسترس بودن همیشگی فضای مجازی و آسان بودن مراجعه، شیوه فروش الکترونیکی را انتخاب کرده‌اند تا مشتریان برای تهیه محصولات مورد نظر خود، نیازی به صرف وقت و هزینه اضافی نداشته باشند. شیوه‌ای که بر ارسال پستی مرسولات استوار است و شرکت پست جمهوری اسلامی ایران، به عنوان رابط و همکار فروشنده و مشتری مطرح است.
اما آیا هزینه پستی سفارش‌های کتاب و محصولاتی از این دست، مورد رضایت مشتری‌ها هم هست؟ بد نیست برای بررسی این موضوع به چند نمونه واقعی بپردازیم. ما سه کتاب را به عنوان نمونه بررسی کردیم. در این بررسی وزن کتاب و قیمت کتاب، اطلاعات تعیین کننده ما خواهند بود، هرچند فرهنگ مقوله‌ای کیلویی نیست و برای تعیین هزینه پستی، ما دو مسیر کوتاه و طولانی را بررسی کردیم؛ مسیر اول قم تا بندرعباس و مسیر دوم قم تا تهران.
کتاب، قیمت کالا، وزن، سفارشی، پیشتاز، تهران _ بندرعباس، تهران _ بندرعباس
«نامیرا» 160,000 385 گرم 196,150 197,740 226,996 240,564
«جهان‌های اجتماعی» 95,000 325 گرم 131,150 132,740 161,996 175,564
«نگاهی به تاریخ جهان» (دوره سه جلدی) 420,000 2068 گرم 476,619 481,707 537,993 567,885
یعنی مشتری با توجه به وزن مرسوله، درصدی بین 15 تا 40 درصد از قیمت کتاب را باید اضافه‌تر بپردازد، البته برای کتاب‌هایی با قیمت ارزان‌تر که وضعیت بسیار اسف‌بارتر است، هزینه پست پیشتاز بیش از هزینه خود مرسوله می‌شود. اما یک نکته را نباید فراموش کرد، این هزینه زمانیست که ما کتاب را به مانند محصولات دیگر در رده «عادی» قرار داده‌ایم. یعنی کتاب کالاییست مانند لباس، دستگاه‌های صوتی و تصویری، اسباب منزل و … . دسته‌بندی‌ای که علاوه بر افزایش دوباره هزینه‌ها در یک سال، گرانی کاغذ و خدمات نشر، فشار روزافزونی بر قشر توزیع و نشر وارد می‌کند. اما رده‌بندی دیگری نیز در دسته‌بندی مرسولات به نام «بسته پستی مطبوع»، که در پرتال سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تعریف شده، به نوشته‌هایی که جنبه شخصی نداشته باشند نظیر کتاب، مجله، روزنامه و نشریات دوره‌ای که دارای دوره تناوب و تاریخ انتشار وهمچنین شماره مسلسل باشند، اطلاق می‌شود. که متأسفانه کسب و کارهای مربوط به کتاب، که در حوزه فضای مجازی فعالیت می‌کنند، در این معیار سنجیده نمی‌شوند و به کتاب، به عنوان کالایی غیرفرهنگی نگاه می‌شود.
اما اتفاق جالب اینجاست که دو روز پیش از طرف واسطه‌های شرکت پست و فروشندگانی که کالای خود را از طریق پست به مشتری تحویل می‌دهند، پیامی به فروشندگان داده شد به این مضمون:
قابل توجه فروشندگان محترم
با توجه به تغییراتی که در نرم افزار و سیاست‌های شرکت پست انجام شده متاسفانه من بعد امکان آماده به ارسال و یا ثبت مرسولات سفارشی وجود ندارد و جهت آماده به ارسال خریدهایی که با این سرویس ثبت گردیده‌اند، لطفا نحوه ارسال آنها را به پیشتاز تغییر دهید و جهت جلوگیری از برگشتی‌های حاصل از تغییر قیمت آنها قبل از ارسال بهتر است با خریداران محترم تماس حاصل نمایید.
پیامی که با واکنش فروشندگان محصولات فرهنگی مواجه بود. چرا که تحمیل هزینه‌های نسبی بالا بر کالاها، مشتریان را به سمت عدم استقبال از این فضا می‌کشاند و فروش و توزیع اینترنتی محصولات فرهنگی را که علی رغم گستردگی ناقص فروشندگان و عرضه‌کنندگان فیزیکی در سطح کشور، توانسته‌اند مخاطب بسیاری را پوشش دهند، با مشکل مواجه می‌کند.
پس از آن، اما جوابیه از طرف شرکت پست، در خروجی خبرگزاری فارس قرار گرفت مبنی بر تعلیق نظر آن مقام محترم در عدم امکان ثبت پست سفارشی برای مرسولات به صورت موقت و تا اطلاع ثانوی.
در بند اول این پاسخ، دلیل عمده این تصمیم نابخردانه!!! «کاهش دادن مقدار مرسولات برگشتی» و «تصمیم 5 شرکت اول واسط» پست اعلام شده است. بهانه‌ای که شاید برای کسب و کارهایی با حجم مراودات متفاوت اقتصادی مسئله حادی نباشد، اما برای اهالی فرهنگ سخت نگران‌کننده است. کتاب، در میان جامعه ما، موجود مظلومیست که مشکلات اقتصادی، مظلومیت مضاعفی را نیز بر دوش آن تحمیل کرده است.
حال اهالی فرهنگ کشور، باید بر گرانی کاغذ و کم بودن فروشگاه‌های کتاب و سختی‌ها و هزینه‌های دیگر، هزینه بیش از 25 درصدی پست پیشتاز را نیز اضافه کنند. هزینه‌ای که سازوکار عاقلانه‌اش باید تخفیف باشد و نه هزینه مازاد. یعنی مخاطب و مشتری محصولات فرهنگی انتظار تخفیف برای محصول فرهنگی دارد و نه بر عکس!
«کاهش دادن مرسولات پستی»؛ یعنی سفارش دهنده، کالا را نپذیرد و یا نشانی هماهنگ نباشد و مشکلات دیگر. اما درباره کتاب و محصولات فرهنگی، این بازگشت تا چه اندازه است؟ چند درصد از سفارش‌دهندگان محصولات فرهنگی، با توجه به زمینه فرهنگی این مبادله، این مشکلات را ایجاد می‌کنند؟ و «تصمیم 5 شرکت اول واسط»؛ یعنی یک تصمیم صرفاً اقتصادی و بدون در نظر گرفتن شرایط مردم. یعنی تصمیمی مبتنی بر سودآوری دلالان پُستی! ترجیح سودآوری، بدون در نظر گرفتن عوارض فرهنگی تصمیم!
آیا دود عدم تدبیر عده‌ای باید در چشم مصرف‌کنندگان فرهنگی و اهل معرفت برود؟ آیا این «بررسی تمامی جوانب موضوع» است؟
2. در بند سوم، متأسفانه شرکت پست پیام اعتراض ناشران و توزیع‌کنندگان فرهنگی را به درستی دریافت نکرده است. بسیاری فروشندگان و توزیع‌کنندگان فرهنگی، دغدغه زحمت مشتری را بر دغدغه‌های مالی خود مقدم داشته‌اند، چرا که روزی دست خداست. اما «حذف هزینه قبول از مقر فرستنده (نرخ ثابت)، حذف هزینه شناسه الکترونیک، حذف هزینه مازاد مرسولات خارج از اندازه، حذف هزینه پستی برگشت مرسولات به فروشگاه‌ها»، یک طرفه است و موهبتی برای مصرف‌کنندگان فرهنگی نیستند. و امتیاز شرکت پست به فعالان عرصه‌هایِ اقتصادیِ مرتبط با پست است. حال این سؤال هنوز بی‌جواب است که؛ فعالان صنعت نشر، و توزیع‌کنندگان محصولات فرهنگی، اگر مخاطب خود را که از طریق مبادلات پستی با یکدیگر تعامل دارند را از دست بدهند، دیگر این امتیازها به چه کار می‌آید؟ آیا فرهنگ، که نماینده بارزش کتاب است، محصولی در حد دیگر نیازهای معمول بشریست و ارزش بیشتری ندارد؟
بهترین امتیاز شرکت پست برای فضای کسب و کارهای فرهنگی مرتبط با پست، پوشش دادن کتاب و محصولات فرهنگی در زمره «بسته‌ها پستی مطبوع» است، تا مخاطب، دغدغه مالیِ مضاعفی برای تهیه و مصرف محصولات فرهنگی و کتاب نداشته باشد.
شاید مسؤلان محترم یادشان رفته است که «یک حرکتى را همه مسئولان در کشور باید آغاز کنند؛ از آنهایى که برنامه‌ریزى می‌کنند، تا آنهایى که تولید می‌کنند، تا آنهایى که تبلیغ می‌کنند، تا مخاطبان کتاب، جوان‌ها و غیر جوان‌ها که کتاب را می‌خوانند، یک نگاه جدیدى داشته باشیم.» و یا «باید جورى بشود که در سبد کالاى مصرفى خانواده‌ها، کتاب یک سهم قابل قبولى پیدا کند و کتاب را بخرند براى خواندن»!!! و «این کار بر عهده‌ى همه‌ى دستگاه‌هائى است که در این زمینه مسئولند».
Sorry. No data so far.