پیرو منویات اخیر مقام معظم رهبری در خصوص مقوله فرهنگ، همایش فعالان فرهنگی در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی با حضور اندیشمندان و چهره‌های فعال در حال برگزاری است.
در بخش نخست این همایش سیدعباس صالحی معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی مطهری نماینده مجلس شورای اسلامی، مهدی فضائلی مدیر انتشارات سروش، حجت‌الاسلام حمید پارسانیا عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، حسن بنیانیان و جواد محقق نویسنده و شاعر، به ارائه نقطه نظرات خود در حوزه فرهنگ پرداخته و به این سؤال که نگرانی و دغدغه اصلی مقام معظم رهبری دقیقاً معطوف به چه موضوعی می‌شود، پاسخ گفتند.
* استقلال فرهنگی از جمله نگرانی‌های رهبری در حوزه فرهنگ است
در ابتدا سیدعباس صالحی معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: دغدغه‌های مقام معظم رهبری دغدغه‌هایی دیرین و قدیمی است و ایشان از اوایل پیروزی انقلاب تاکنون درخصوص مقوله فرهنگ دغدغه‌ها و نگرانی بسیاری داشته‌اند که گاهی درک شده، گاهی درک نشده و گاهی هم به آنها پاسخ داده نشده است.
وی عنوان کرد: این سخنان به این معنا است که توجه به جایگاه فرهنگ در نگاه مقام معظم رهبری و امام راحل به عنوان جایگاه اصلی جریان انقلاب مورد توجه جدی بوده و هست.
معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه نگرانی رهبر معظم انقلاب در چهار مقوله حفظ و ارتقا و تعمیق باورهای دینی، استقلال فرهنگی، حفظ و نوسازی نهادهای سنتی عامل فرهنگ، حفظ و نوسازی توسعه فرهنگ اسلام و انقلاب است اظهار داشت: نخستین دغدغه، دغدغه حفظ و ارتقا ایمان و تدین مذهبی است؛ مذهب و باورهای دینی در معرض برخی از تهاجمات قرار دارند از این رو حفظ، ارتقا و تامین این ایمان تدینی و مذهبی، بخشی از دغدغه‌های رهبری در فضایی از جامعه ایرانی در دهه‌های معاصر است و این کانون نخست دغدغه فرهنگی به شمار می‌رود.
وی تصریح کرد: استقلال فرهنگی در مقابل تهاجم فرهنگی و شبیخون فرهنگی نیز بخش دیگری از دغدغه‌های مقام معظم رهبری است. همچنین حفظ و نوسازی نهادهای سنتی، پاره‌ای از ساختارها و رویه‌ها در معرض زوال است که از آن جمله می‌توان به حوزه مساجد، هیئات مذهبی و نهادهای سنتی حامل فرهنگ در دوره‌های مختلف اشاره کرد.
صالحی یادآور شد: دغدغه انتشار و توسعه فرهنگ انقلاب و اسلام در فضای جهانی و اینکه تا چه اندازه فرهنگ اسلام و انقلاب پژواک جهانی پیدا کرده است یکی دیگر از دغدغه‌های رهبری در حوزه فرهنگ محسوب می‌شود.
* خودباختگی نسبت به فرهنگ بیگانه، تهدیدی برای انقلاب اسلامی است
علی مطهری نماینده مجلس شورای اسلامی در ادامه اظهار داشت: فکر می‌کنم اگر بخواهیم به طور خلاصه نگرانی فرهنگی مقام معظم رهبری را بیان کنیم همین کلمه استقلال فرهنگی را باید به کار ببریم که یکی از شعارهای انقلاب اسلامی بوده است.
وی گفت: منظور ما از استقلال اعم از سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است که مهمترین آن استقلال فرهنگی است و اگر استقلال فرهنگی وجود داشته باشد استقلال اقتصادی هم به دنبال آن فراهم خواهد شد. همچنین استقلال سیاسی و اقتصادی نیز در گرو استقلال فرهنگی بوده است از این رو استعمارگران در ابتدا استعمار اقتصادی داشته و سپس به صورت سیاسی ما را مستعمره خود قرار دادند و سپس به فکر استعمار فرهنگی افتادند و طوری برای ما تلقی کردند که آنچه بیگانگان دارند بهتر از چیزی است که خودمان داریم.
وی با اشاره به سخن شهید مطهری مبنی بر اینکه استعمار سیاسی و اقتصادی آنگاه توفیق حاصل می‌کند که ابتدا استعمار فرهنگی صورت گرفته باشد تصریح کرد: نظرات فرهنگی رهبر معظم انقلاب انصافا نظرات بسیار دقیقی است و بنده که تسلط نسبی به آثار شهید مطهری دارم احساس می‌کنم سخنان ایشان شبیه و نزدیک به نظرات شهید مطهری بوده و رنگ و بوی آنها را دارد.
این نماینده مجلس عنوان کرد: مطلبی که مقام معظم رهبری درباره سبک زندگی اسلامی مطرح می‌کند یک مسئله کلیدی است و اگر ما همین موضوع را خوب بفهمیم و پیاده کنیم و عناصر و مؤلفه‌های آن را بشناسیم شاید به تمام خواسته‌های رهبری جامه عمل بپوشانیم.
*متأسفانه سبک زندگی ما به سبک زندگی غربی نزدیک شده است
مطهری خاطرنشان کرد: آنچه که انقلاب ما را تهدید می‌کند خودباختگی نسبت به فرهنگ بیگانه است که امروز با عنوان فرهنگ غربی مطرح می‌شود و از این رو گرایش تدریجی به سبک زندگی غربی که ناخودآگاه با تماشای برنامه‌های شبکه‌های ماهواره‌ای و گسترش ارتباطات جهانی صورت می‌گیرد ممکن است ما را متوجه این تغییر وضعیت نکند.
وی اظهار داشت: حوزه دیگری که منشأ آسیب در حوزه فرهنگ است حوزه فرهنگ عمومی است یعنی رفتارهای اجتماعی ما، نحوه رانندگی و نوع معاشرت‌های ما و هرآنچه که به آن فرهنگ عمومی می‌گوییم همچنین رواج کلمات بیگانه، اندک اندک برای ما یک سبک زندگی غربی را رقم می‌زند و ما را از سبک زندگی اسلامی دور می‌کند.
این نماینده مجلس گفت: گاهی از سبک زندگی اسلامی دور می‌شویم و اصلا به این موضوع توجه نداریم؛ افزایش آمار طلاق و کمرنگ شدن عفاف و حجاب و… ریشه در مسائل فرهنگی دارد و متأسفانه باید گفت که سبک زندگی ما به سبک زندگی غربی نزدیک شده است.
وی افزود: اصول و مبانی که اسلام آنها را مورد توجه قرار می‌دهد ما به آنها دقت نمی‌کنیم در حالی که قرآن کریم آنها را بسیار مهم می‌داند.
* تفاوت زوایه دید مسئولان فرهنگی در حوزه فرهنگ نسبت به دیدگاه رهبری، منجر به خدشه در حوزه فرهنگ می‌شود
در بخش دیگری از این همایش فرهنگی مهدی فضائلی مدیر انتشارات سروش با اشاره به دغدغه مقام معظم رهبری درباره فرهنگ اظهار داشت: اصل این دغدغه، شدت و ضعف موضوع به نوع نگاهی که ما به اصل انقلاب داریم برمی‌گردد و اینکه توجه بر مهمترین وظیفه انقلاب و اساسی که انقلاب اسلامی بر پایه آن بنیان نهاده شده چه بوده و چه هست و چه باید باشد.
وی گفت: مقام معظم رهبری در سخنان اخیر خود در حوزه فرهنگ می‌فرمایند: اساس انقلاب اسلامی بر پایه ایستادگی، پیروزی و حفظ فرهنگ اسلامی و انقلابی است بنابراین نگاه رهبری به انقلاب این است که فرهنگ، اساس اسلام و انقلاب اسلامی است لذا هر چیزی که بخواهد به این اساس خدشه وارد کرده و یا آن را در معرض تهدید و فرسایش قرار دهد قطعا مقام معظم رهبری که مهمترین وظیفه ایشان حفظ اساس انقلاب است جایی که احساس کند این مسیر ذره‌ای انحراف پیدا کرده با آن مقابله و اساس انقلاب را حفظ خواهند کرد.
وی ادامه داد: اگر دیگران این دغدغه را ندارند و یا این دغدغه فرهنگی اهمیت کمتری برای آنها دارد به دلیل زاویه نگاه متفاوتی است که آنها با مقام معظم رهبری دارند و یا اینکه دغدغه آنها شامل موارد دیگری می‌شود.
فضائلی با اشاره به حساسیت رهبری و دغدغه‌مند بودن ایشان در حوزه فرهنگ تصریح کرد: مقام معظم رهبری می‌فرمایند: مسئله فرهنگ و صف‌آرایی فرهنگی را جدی بگیرید چراکه این دغدغه اساسی انقلاب است.
مدیر انتشارات سروش خاطرنشان کرد: اگر ما قائل به رابطه بین فکر، فرهنگ و تمدن باشیم این ارتباط اینگونه خواهد بود که ابتدا فکر تبدیل به فرهنگ و فرهنگ نیز زمینه شکل‌گیری تمدن را فراهم می‌کند لذا باید مراقب جریان‌های فکری باشیم که اگر این جریان‌های فکری به کانون‌های قدرت متصل شوند جدیت این بحث موضوعیت پیدا می‌کند.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا هر دولتی صاحب فکر است یا خیر، گفت: دولت‌ها می‌توانند مسیر و زمینه‌ای را برای جریان‌های فکری فراهم کنند اما لزوما آنها صاحب فکر نیستند و جریان‌های فکری با استفاده از مسیر دولت و با استفاده از قدرت و امکاناتی که دولت در اختیار آنها قرار می‌دهد، می‌توانند فکر را به فرهنگ تبدیل کنند و نگرانی ما از این باب جدی است که این جریان‌های فکری بخواهند از فرهنگ سوء استفاده کنند.
* غفلت از فرهنگ، غفلت از آرمان‌های انقلاب است/ هویت جهان اسلام به فرهنگ باز می‌گردد
حجت‌الاسلام حمید پارسانیا اظهار داشت: دو مسئله جهت اصلی اهتمام مقام معظم رهبری به فرهنگ را مشخص می‌کند یکی جهت هدف و دیگری نگاه روشی است؛ آن بُعد که می‌تواند مورد هدف قرار گیرد هویت انقلاب اسلامی ایران که همان هویت فرهنگی است و این مسئله به صورت برجسته در بیانات مقام معظم رهبری مشاهده می‌شود.
وی گفت: غفلت از فرهنگ، غفلت از اهداف، آرمان‌ها و ارزشی است که انقلاب اسلامی برای آن تکوین یافته است. اگر انقلاب اسلامی یک انقلاب سیاسی و اقتصادی نباشد که البته انقلاب در این زمینه‌ها نیز بوده، باید گفت که انقلاب اسلامی ما از افق فرهنگ به وجود آمده است.
پارسانیا اظهار داشت: مسئله دوم نقشی است که به عنوان یک راهبرد، فرهنگ می‌تواند ایفا کند ابزار و وسیله تداوم انقلاب است که غفلت از آن و استفاده از توانمندی‌هایی که فرهنگ می‌تواند از آن بهره ببرد و اهین رویکرد توجه خاصی از آموزه‌های قرآنی و دینی را می‌طلبد.
وی عنوان کرد: اگر برش‌هایی را به فرهنگ، جامعه و نظام اجتماعی بزنیم و سهم خاصی برای هر یک از آنها قائل باشیم برخی اقتصاد و برخی سیاست را اصل می‌داند اما براساس نگاه قرآنی مسئله فرهنگ، اصل است.
اینن عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به آیات قرآن کریم اظهار داشت: الفت بین قلوب که در قرآن کریم به آن اشاره شده به برکت این فرهنگ ایمانی است هویت ما و جهان اسلام به فرهنگ ما بازمی‌گردد که اگر این فرهنگ ایمانی از بین برود چیزی از آن باقی نخواهد ماند.
* ضرورت تشکیل قرارگاه فرهنگی/ پرهیز از تندروی و کندروی در حوزه فرهنگ
جواد محقق تصریح کرد: متاسفانه در فعالیت‌های فرهنگی بر حداقل‌ها از قبیل نداشتن راهبرد استراتژیک در وزارت آموزش و پرورش و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اکتفا کرده‌ایم و برآیند مجموع فعالیت‌ها آن چیزی نیست که انتظار می‌رفت و انتظار می‌رود.
وی ادامه داد: یکی از دلایل این قضیه آن است که همه ما با تشخیص خویش عمل می‌کنیم و بدون اینکه توجه داشته باشیم یک فرازی را در اولویت قرار می‌دهیم اما آیا اینکه این اولویت‌ها باید مدنظر باشند یا نه نظر دیگری است.
محقق با اشاره به دوران دفاع مقدس اظهار داشت: در سال‌های اولیه‌ای که جنگ بر ما تحمیل شد و بخش‌هایی از سرزمین ما به اشغال دشمن درآمد گروه‌های زیادی به جبهه اعزام می‌شدند که نه‌تنها پیروزی‌های ماندگار به دست نمی‌آمد بلکه روزبه‌روز نیروهای ما از دست می‌رفت تا زمانی که یک قرارگاه واحد ایجاد شد و میان تمام نیروها هماهنگی به وجود آمد و بعد از آن بود که پیروزی‌های فراوانی نصیب ما شد.
وی ادامه داد: به اعتقاد بنده از میان نهادها و سازمان‌های مختلف فرهنگی و چهره‌های مستقلی که اهل فکر و اندیشه هستند باید یک قرارگاه فرهنگی تشکیل شود تا مجموعه دوستانی که در سراسر کشور در این عرصه تلاش می‌کنند به طور هماهنگ رفتار کنند وگرنه بازخورد چندانی نخواهیم داشت و بیشتر به فرسودگی نیروها خواهد انجامید و امیدوارم این فکر به عمل برسد.
محقق تصریح کرد: لازم است با عقلانیت مؤمنانه و پرهیز از تندروی و کندروی این قرارگاه تشکیل شود و راهبردهای آن برای تمام سازمان‌ها و نهادهای کشور مفید واقع شود.
Sorry. No data so far.