قطعات در انبار‌مانده و رده‌خارج بوئینگ در راه‌تهران

 در اطلاعیه شرکت جنرال الکترنیک که شرکت تولید کننده موتور های هواپیما است،  درباره تعمیر قطعات هواپیماهای ایرانی آمده « این شرکت آماده سرویس دهی و تعمیر قطعات 18 موتورجتی است که بیش از سال 1979 به ایران فروخته است.»

آقای معینی تکنسین موتورهای جنرال الکتریک در گفتگو با واحد مرکزی خبر در این باره گفته است:

این 18 دستکاه موتور مربوط به هواپیماهای ایرباس a300/b2 هست که این قرارداد قبل از سال 1979 میلادی منعقد شد منتها تحویل دهی این موتورها و هواپیماها در سال 1980 اتفاق افتاد که شامل حال اینها هم نمی شود.

طبیعی است که بعد از 35 سال الان موتورهای جدیدی روی هواپیماها گذاشته می شود که مصرف سوخت کمتر و نگهداری اش هم از لحاظ اقتصادی نیز بسیار  به صرفه تر است. در نتیجه این به عنوان یک امتیاز به حساب نمی آید چرا که آن موتورها روی هوایپماهای ما نیستند.

اما نکته قابل تامل آنکه در  اطلاعیه شرکت بوئینگ نیز قید شده که این شرکت ، قطعات مورد نیاز هواپیماهایی که قبل از سال 1979 به ایران فروخته شده، تعمیر می کند.

اما اینکه چه تعداد از هواپمایی ها پرواز می کند سئوالی بود که کارشناس تعمیر و نگهدای هواپیمای بوئینگ اینگونه بدان پاسخ داده است: این هواپیماها ، 3 فروند هواپیما 707 ، 9 فروند 727، 4 فروند هواپیمای 737 بوده که همگی به خاطر ایمنی پایین از رده خارج شدند، و 7 فرودند هواپیمای 747 داریم که سه فروند آن قابل استفاده و مابقی زمینگیر شدند.

این کارشناس هواپیماهای بوئینگ در ادامه افزود: اگر شرکت  بوئینگ در وعده های خود صادق است به هواپیمای جدید خدمت رسانی کند نه هواپیماهایی که عمرشان تمام شده و بلااستفاده هستند.

اما بررسی های جدید حاکی از آن است که انبار هواپیماهای بوئینگ مملوء از قطعاتی است که هواپیماهای آن 35 سال پیش به ایران فروخته شده و حالا که زمان استفاده از آن به پایان رسیده شرکت بوئینگ قصد دارد این قطعات را به قیمت گزاف به ایران بفروشد.

 تامین و تعمیر قطعات یدکی هواپیما از جمله امتیازاتی بود که ایران در ازای 27 امتیاز اصلی خود از جمله تعلیق غنی سازی 20 درصد، از بین بردن مواد خام 20 درصد ، توقف پروژه آب سنگین اراک، توقف پیشرفت در فردو و نطنز و … به دست آورد.

در توافقنامه ژنو در این باره آمده است:

صدور مجوز تامین و نصب قطعات یدکی برای ایمنی پرواز هواپیماهای غیرنظامی ایرانی و خدمات مرتبط. صدور مجوز بازرسی های مربوط به ایمنی و تعمیرات در ایران و همچنین خدمات مرتبط.

License the supply and installation in Iran of spare parts for safety of flight for Iranian civil

aviation and associated services. License safety related inspections and repairs in Iran as well

as associated services.

حمید بعیدی نژاد، رئیس دبیرخانه توافقنامه ژنو پس از حدود 80 روز از اجرای این توافقنامه در گفتگو با خبرگزاری ایرنا درباره تعمیر محدود قطعات برخی هواپیماهای ایرانی گفته بود: مجوزهای لازم برای امکان تعمیر موتور هواپیماها فراهم شده است و بزودی این موتورها به مراکز اصلی تعمیراتی در اروپا ارسال خواهد شد.

کنار هم گذاشتن اظهارات آقای بعیدی نژاد و همچنین بیانیه های دوشرکت بوئینگ و جنرال موتور بیانگر آن است که آمریکا اجازه تعمیر ( نه تامین و فروش) برای دو شرکت (نه تمامی شرکت های مرتبط با صنعت هواپیمایی ایران) و برای برخی از قطعات (نه تمامی قطعات مورد نیاز)، در تعداد محدود (حدود 18 موتور از دسترس خارج شده) در خارج از کشور (نه در داخل کشور) صادر کرده است.

هر چند کم توجهی و بی تجربگی تیم مذاکره کننده ایرانی در تنظیم توافقنامه ژنو سبب شده که این کشورهای غربی تفسیر خود از امتیازات ارائه شده به ایران را معتبر بداند و حداقل امیتازهای ارائه شده به ایران بی توجه باشند، با این حال سکوت دستگاه دیپلماسی در نقض مکرر توافقنامه ژنو، طرف مقابل را در نادیده گرفتن هر چه بیشتر امتیازات ایران مصمم تر می کند.