ماجرای ایجاد مانع در تولید بنزین پتروشیمی در داخل کشور توسط وزارت نفت دولت یازدهم و اقدام به واردات بنزین از خارج، هر روز ابعاد جدیدی به خود می‌گیرد و زوایای پنهان آن آشکار می‌شود؛ از کیفیت پایین بنزین وارداتی تا نقش برخی چهره های نزدیک به دولت در واردات بنزین و سود سرشار ناشی از آن.
این حواشی از جایی شدت گرفت که چندی پیش، یک عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه دولت یازدهم کیفیت بنزین پتروشیمی نوری و برخی پتروشیمی‌ها را تایید کرده و این تاییدیه موجود است، اظهارات وزیر نفت در خصوص واردات بنزین و بی کیفیتی بنزین داخلی را بازی سیاسی خواند و گفت: «برخی از بستگان مسئولان منافعی در واردات بنزین دارند و همسر یک مقام دولتی از واردکنندگان بزرگ بنزین است.»
رجانیوز برای شفاف‌سازی درباره این ماجرا و مطالبی که درباره توقف تولید بنزین در داخل کشور و واردات بنزین از خارج منتشر شده، اقدام به تحلیل سه دروغ بزرگ منتقدان تولید بنزین پتروشیمی و مدافع واردات بنزین کرده است؛ سه ادعایی که بارها از سوی مقامات دولتی بیان شده و مبنای عملکرد وزارت نفت است:
الف) بنزین وارداتی دارای استاندارد یورو چهار است
بنزین به عنوان یکی از کالاهای دارای استاندارد اجباری است و شورای عالی استاندارد برای اینکه کیفیت این کالا کاهش نیابد، در یکی دو سال اخیر استاندارد بنزین یورو۲ را تغییر و استاندارد ۴۹۰۴ را صادر کرده است. براساس دستورالعمل شورای عالی استاندارد در واقع باید عرضه بنزین در جایگاه ها، واردات بنزین و یا صادرات آن منطبق با این شماره ملی استاندارد باشد.
با یک جست‌وجوی ساده در پرتال سازمان ملی استاندارد، متن و مشخصات استاندارد ۴۹۰۴ که مربوط به فراورده های نفتی- سوخت و بنزین موتورهای درون سوز است قابل دستیابی است. طبق استاندارد ۴۹۰۴ اکتان بنزین (RON)باید حداقل ۹۵ و هیدروکربن های بنزین حداکثر باید به ترتیب الفین ها ۱۸ درصد، آروماتیک ها ۳۵ درصد و بنزن ۱ درصد باشد.
در واقع آنچه که در جدول استاندارد ملی ۴۹۰۴ آمده مربوط به بنزین با استاندارد یورو۴ است که به عنوان بنزین با استاندارد روز اروپا مطرح است و وزارت نفت در سالهای اخیر مکلف شده با توجه به بهینه سازی تولید در پالایشگاه ها و طرح های زیست محیطی پالایشگاهی که در حال اجرا دارد، بنزین تولیدی خود را منطبق با این استاندارد قرار دهد.
با این حال، آنالیز بنزین وارداتی توسط این وزارتخانه مساله جدیدی را مشخص می‌کند. همانطور که در تصویر زیر مشهود است اگرچه میزان اتانول، بنزن و آروماتیک موجود در این بنزین وارداتی که در تاریخ ۹۲/۱۲/۱۲ با روش GC آزمایش شده است، اما مقابل نتیجه این آزمایش خط تیره کشیده شده، به طوری که نتیجه آن در این آنالیز مشخص نیست. از سوی دیگر، همانطور که مشخص است، عدد اکتان بنزین وارداتی کمتر از حداقل اکتان تعیین شده در استاندارد ملی ۴۹۰۴ است.
در آنالیز دوم نیز که مربوط به بنزین وارداتی در تاریخ ۹۲/۱۱/۳۰ است، شرایط مانند آن چیزی است که در بالا آمده است.
با توجه به این دو آنالیز بالا، این سوالات مطرح می شود که اولا چرا در مقابل اتانول، بنزن و آروماتیک هیچ عددی وجود ندارد و در ثانی چرا مسئولان دولتی چنین انالیزی که دارای ابهام است را امضا و مهر کرده اند؟ زیرا با این دو آنالیز، این شائبه وجود دارد که بنزین های وارداتی هیچ نشانی از بنزین های با استاندارد یورو۴ ندارند.
با این حال، زنگنه در پاسخ به این سوالات گفت: «بحث آلودگی بنزین وارداتی از سوی یک سری افرادی که جنگ روانی با ملت دارند، مطرح شده و به دروغ می‌گویند بنزین بی‌کیفیت از چین وارد می‌شود که همه این حرف‌ها دروغ است.»
جالب این است که مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران هم در مورد علت درج نشدن بنزن و آروماتیک در نتایج آنالیز بنزین وارداتی می‌گوید: «دلیلی ندارد که شرکت ملی نفت همه‌چیز را اعلام کند. ما در شرایط تحریم هستیم و اگر بخواهیم همه‌چیز را اعلام کنیم جلوی واردات بنزین را می‌گیرند.»
ب) بنزین تولید پتروشیمی عامل آلودگی هوای تهران است
در سالهای اخیر، بسیاری از رسانه‌های خاص برای جلوگیری از تولید بنزین داخلی، «بی کیفیت بودن» آن را در بوق و کرنا کرده‌اند و آلودگی هوای تهران را به استفاده از این بنزین مربوط دانسته‌اند. سازمان حفاظت از محیط زیست هم چند هفته پیش بیانیه‌ای منتشر کرد و مدعی شد که استفاده از بنزین تولید داخل، عامل اصلی آلودگی هوای تهران است. به عبارت دیگر، پایه اصلی بیانیه سازمان حفاظت محیط زیست این موضوع بود که بنزین پتروشیمی در تهران توزیع شده است.
با این حال، تمامی کارشناسان و مسئولان ارشد حوزه انرژی متفق‌القول می‌گویند که اساسا بنزین پتروشیمی در تهران توزیع نشده که بخواهد عامل آلودگی هوای پایتخت باشد!
در ادامه، بخشی از اظهارنظرهای مسئولین در این زمینه می‌آید:
*عباس کاظمی، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران و معاون وزیر نفت در امور پالایش و پخش/۱۵ اردیبهشت ۹۳/خبرگزاری شانا: بنزین تولید شده در واحدهای پتروشیمی در یک سال اخیر در تهران استفاده نشده و پیش از آن نیز در هیچ یک از شهرهای کشور به طور مستقیم وارد بازار مصرف نشده است.
*جلیل سالاری، مدیرعامل سابق شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران و مشاور مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران/۱۴ اردیبهشت ۹۳/خبرگزاری فارس: پس از تولید ریفورمیت توسط پتروشیمی ها با فرمولی که قیمت گذاری می شد این ریفورمیت به برخی از پالایشگاه ها می رسید مثلا پتروشیمی بندر امام ریفورمیت خود را به پالایشگاه آبادان و پتروشیمی برزویه ریفورمیت خود را به پالایشگاه بندرعباس می داد که با بنزین تولیدی این پالایشگاه ها ترکیب می شد و هنگامی که بنزین به استاندارد ۴۹۰۴ می رسید عرضه می شد. در تهران روزانه ۷ یا ۸ میلیون لیتر بنزین بیشتر مصرف نمی شود که این بنزین از طریق پالایشگاه شهید تندگویان تهران و پالایشگاه اراک تامین می شود که به این دو پالایشگاه نیز اصلا ریفورمیت پتروشیمی ها تعلق نمی گرفت. چون عرضه بنزین به صورت منطقه ای است بنابراین پالایشگاه هایی که ریفورمیت پتروشیمی ها تحویلشان می شد، بنزین خود را در همان منطقه عرضه می کردند و احتیاجی نبود که بنزین از آبادان و یا بندرعباس به تهران بیاید بنابراین این گفته که بنزین پتروشیمی ها در تهران استفاده می شد، کذب است، زیرا نیاز به چنین کاری نبود.
*محمدحسن پیوندی، معاون مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی/۱۰ اردیبهشت ۹۳/خبرگزاری فارس: نکته مهم‌تر آن است که این بنزین (بنزین پتروشیمی) اساسا در تهران توزیع نشده است که بتوان با آزمایش سوخت یا هوای تهران درباره آلایندگی آن اظهار نظر کرد.
*عباس شعری مقدم، مدیر عامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی و معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی/۳۱ فروردین ۹۳/خبرگزاری دانشجو: بنزین اکتان افزایی که در داخل کشور تولید شده و تحویل داده‌ایم، در همان جنوب کشور مصرف می‌شود و جنجال‌های کنونی و ارتباط دادن آلودگی هوای تهران به بنزین داخلی کاملا بی‌مورد است./ تاکید می‌کنم که این بنزین در همان جنوب کشور به مصرف می‌رسد.
*شاهرخ خسروانی، قائم‌مقام مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران/۲۶ بهمن ۹۲ /هفته نامه تجارت فردا: در مورد شهر تهران هم از ابتدا اصلاً بنزین پتروشیمی در این استان مورد استفاده قرار نمی‌گرفت و بنزین پتروشیمی بیشتر در بعضی از استان‌های جنوبی استفاده شده است.
*عبدالحسین بیات، عضو هیات مدیره شرکت ملی صنایع پتروشیمی و مدیرعامل سابق این شرکت/۲۶ بهمن ۹۲/خبرگزاری ایسنا: به دلایل اقتصادی بنزین تولیدی در پتروشیمی و پالایشگاه در همان استان تولیدکننده محصول و یا استان‌های همجوار مصرف می شود و تاکنون نشنیده‌ام در پالایشگاه شهید تندگویان تهران گله‌ای از کیفیت بنزین تولیدی پتروشیمی دریافتی داشته باشند.
*حمیدرضا کاتوزیان، رئیس پژوهشگاه صنعت نفت و رئیس سابق کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی/۲۸ دی ۸۹/خبرگزاری مهر: در گذشته اعلام شد به دلیل بنزین پتروشیمی آلودگی هوای تهران زیاد شده است این در حالیست که این نوع بنزین در تهران مصرف نمی شود.
*مسعود میرکاظمی، رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی و وزیر اسبق نفت/۲۶ دی ۸۹/همشهری آنلاین: اصلا بنزین این واحدها (بنزین پتروشیمی) در تهران مصرف نمی‌شود که این بنزین را عامل آلودگی هوای تهران بدانند.
ج) بنزین پتروشیمی، سرطان‌زا است
ادعای آلاینده و سرطان‌زا بودن بنزین تولید داخل مدت‌هاست که از سوی مقامات ارشد دولت یازدهم تکرار می‌شود. به عنوان مثال، اخیرا معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در گفتگو با باشگاه خبرنگاران گفت: دلایل و شواهد ما نشان می‌دهد که بنزین پتروشیمی آلاینده است و سلامت ۳۵ میلیون نفر از شهروندان مطرح است.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: موضوع آلودگی هوا در تهران و بسیاری از کلان شهرها از سالهای قبل مورد مداخله شهرداری‌ها، متخصصین و کارشناسان بوده، گرچه دولت در آن زمان زیر بار این موضوع نمی‌رفت، ولی شواهد کاملی وجود دارد، از جمله در شهرداری تهران و برای شورای شهر وقت محرز شد و فکر می‌کنم شواهد و ادله لازم هم در اندازه‌گیری از هوای شهر انجام شد از نظر مقدار بنزین و هم در نمونه‌های مختلف که از بنزین تولیدی پتروشیمی همه اندازه‌گیری‌ها موجود است.
اظهارات خانم ابتکار در حالی صورت می گیرد که در جلسه کمیسیون انرژی که روز یکشنبه هفته گذشته (چهارم خرداد ماه) برگزار شد، هیچ سندی از سوی نماینده سازمان محیط زیست مبنی بر آلایندگی بنزین پتروشیمی ارائه نشد و پس از این جلسه، اعضای این کمیسیون در گفتگو با رسانه های مختلف، اعلام کردند که استدلال های نمایندگان وزارت نفت و سازمان محیط زیست در این زمینه قانع کننده نبود. همچنین یوسف رشیدی، رئیس مرکز هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست نیز اخیرا در گفت و گویی اعلام کرده بود که سازمان محیط زیست تاکنون بنزین پتروشیمی و بنزین وارداتی را تست نکرده‌است.
حال این سؤال مطرح می شود که اگر سازمان محیط زیست مدارکی دال بر آلایندگی بنزین پتروشیمی دارد، چرا این اسناد را منتشر نکرده و یا حداقل در اختیار مراجع ذی صلاح مانند کمیسیون انرژی مجلس قرار نمی دهد تا به همه مناقشات در این زمینه پایان دهد.
بنزین وارداتی بهتر است چون کسانی زحمت میکشند و ان را وارد میکنند و سودی گیرشان می اید اما بنزین داخلی چی هیچی