حجت الاسلام و المسلمین «علیرضا پیروزمند»، کتاب «نظام معقول» برای بررسی موضوع «ولایت فقیه» و نظام مطلوب سیاسی اسلام، از سوی «نشر کتاب فردا» روانه بازار نشر کرده است.
ولایت فقیه اساسی‌ترین مهره از مجموعه مباحث فلسفۀ علوم سیاسی اسلامی است که در سالیان اخیر مورد گفتمان‌های متعدد قرار گرفته است و با حساس‌تر شدن اذهان، زمینۀ طرح و بررسی حرف‌های ناگفته را فراهم کرده است.
بررسی اصل موضوع ولایت فقیه و حتی بسیاری از مهره‌های بحث، جدید نیست؛ ولی دو نکته در این باره باید مورد توجه قرار گیرد: اول اینکه ابعاد بررسی مسائل و تعامل آن با سایر موضوعات علوم سیاسی، روزبه‌روز گسترده‌تر می‌شود و دوم اینکه نوع بررسی و ورود و خروج در کل نظریه و اجزای آن، دستخوش نوآوری‌های مثبت و منفی شده است؛ نوآوری‌های منفی منتقدان و نوآوری‌های مثبت طرفداران و مدافعان. بنابراین دو گروه در این موضوع دچار اشتباهند؛ یکی منتقدانی که گمان می‌کنند هر سخنی را که در این زمینه طرح شده یا امکان طرح دارد، شنیده‌اند و به اصطلاحات جزئی یا کلی دست یازیده‌اند، و دیگری مدافعانی که می‌پندارند یک بار و برای همیشه تمام حرف‌ها را گفته‌اند. بررسی نظریۀ ولایت مطلقۀ فقیه دارای سه رکن و دو شیوه در بررسی است؛ سه رکن آن عبارتند از: 1. اثبات ولایت حاکم دینی؛ 2. اثبات لزوم فقاهت حاکم دینی؛ 3. اثبات مطلقه بودن اختیارات ولی فقیه (به عنوان حاکم دینی) . دو شیوۀ بررسی آن نیز عبارتند از: 1. بررسی عقلی و کلامی؛ 2. بررسی نقلی و فقهی.
هر دو گروه منتقد و مدافع باید ارکان نظریه را بررسی کنند؛ ولی در اینکه بررسی عقلی باشد یا مستند به آیات و روایات، اختلاف رویه وجود دارد. در بررسی عقلی نیز از این جهت که به مباحث گذشتۀ کلامی اکتفا شود یا همان مبانی و ادله به شکل جدیدی به کار گرفته شوند یا از دیدگاه کلامی و فلسفی جدید به مسئله نگاه شود، نظرات متفاوتی قابل ابراز است. در استناد به آیات و روایات شریفه نیز در اینکه آیا این نظریه با همان ادله و استفاده‌هاو استنباط‌های گذشته، قابل اثبات است یا می‌توان استفاده‌های جدید از ادلۀ گذشته به عمل آورد یا شاید ادله‌ای نو را ناظر به این موضوع دانست، احتمالاتی وجود دارد که در این شیوۀ بررسی همواره با آن روبه‌رو بوده‌ایم. در بررسی هر یک از ارکان نظریه نیز به تدریج سؤالات و ارتباطات جدید با پدیده‌های اجتماعی مطرح شده که در بند 6 مقدمۀ کتاب آمده است.
به هرحال، بحث اصلی این است: آیا لازم است حاکم دینی ولایت داشته باشد؟ آیا لازم است حاکم دینی، فقیه باشد؟ اگر پاسخ این دو پرسش، مثبت است، اختیارات او چیست و از کجا تعیین می‌شود؟ نقش مردم در نظام سیاسی مبتنی بر ولایت فقیه چیست؟ آیا تنها وظیفۀ مردم تبعیت است یا رأی و نظر آنها نیز نافذ است؟ فعال بودن حضور مردم، چگونه با مطلقه بودن اختیارات ولی فقیه قابل جمع است؟ آیا پذیرش جمهوری اسلامی با پذیرش ولایت مطلقه فقیه منافاتی دارد؟ و در یک کلمه، معقولیت و مشروعیت نظام ولایت فقیه چگونه قابل اثبات است و در صورت اثبات آیا می‌توان ادعا کرد که اسلام پیام‌آور نظام سیاسی جدیدی برای بشریت است که در آن توزیع قدرت از الگویی جدید پیروی می‌کند (آنهم نظام سیاسی که مترقی‌ترین شکل ادارۀ جامعه و از نقایص سایر نظام‌های سیاسی مبرّا باشد) یا خیر؟
در این مجموعه به بررسی عقلایی نظریه ولایت مطلقه فقیه پرداخته‌ایم و در بررسی عقلایی نیز از ابتدا وارد اثبات معقولیت ارکان نظریه نشده‌ایم، بلکه نخست به تبیین معنای ولایت بر جامعه (موضوعاً) پرداخته‌ایم، سپس ضرورت ولایت دینی بر جامعه را ثابت کرده و در نهایت به متن بحث وارد شدهایم، تا بدین ترتیب مبانی اصول موضوعۀ کلام بهدرستی شکافته شده باشد. سابقۀ پژوهش و تأمل در این بحث، بیش از دو دهه است. این بحث پس از طرح در محافل علمی به صورت آموزشی و پژوهشی، برای اولین بار در پاییز 1377 ، با تنظیم فعلی در سی و یک شماره در روزنامۀ کیهان انتشار یافت.
از چاپ اول کتاب نظام معقول در دوران موسوم به اصلاحات، سالیانی می‌گذرد. از آن پس تغییرات محسوسی در صحنه سیاسی کشور رخ داد، اما آنچه در مقدمه و متن کتاب آمده بود، قابل طرح است. در مقدمه چاپ گذشته -که در اوایل آن مقطع سیاسی کشور نگاشته شد- بیان داشتیم که چگونه كسانی كه خود را روشنفکر می‌دانستند در پی تزلزل بنیان مشروعیت نظام بودند. این جریان تلاش کرد تا محصول بذری که در آن سال‌ها پاشیده بود را در سال 88 برداشت کند، ولی با اقتدار رهبر معظم انقلاب و بصیرت مردم ناکام ماند. این رخداد عبرت‌آموز تاریخ انقلاب، باز هم نشان داد كه وابستگی فکری در ترکیب با سیاست‌بازی‌های خارجی و داخلی تا چه اندازه می‌تواند تهدیدآفرین باشد. ازاین رو مناسب دیدم به بهانه چاپ جدید، قدری عمیق‌تر و مبسوط‌تر به تحلیل جریان روشنفکری بپردازیم تا ریشه فکری تهدید نرم را بهتر بشناسیم و طرح معارضان انقلاب جنگ نرم را بازنمایی کنیم.
در دوره موسوم به اصلاحات، تضعیف ولایت در نظریه و عمل، در صدر تلاش معارضان یا وابستگان فکری بود. در جریان فتنه این مسئله به اوج رسید و از شبهه‌افکنی علمی به هتاکی و اقدامات میدانی انجامید.
صاحبان آن دیدگاه، پس از ریاست جمهوری یازدهم نیز ت به غلط- امکان تردیدآفرینی‌های گذشته را فراهم‌تر می‌بینند. این امر بصیرت افزون‌تر و هوشیاری بیشتر علمی جبهه فکری انقلاب اسلامی را می‌طلبد.
چاپ جدید کتاب نظام معقول، در 408 صفحه رقعی به قیمت 140000 ریال از سوی نشر کتاب فردا منتشر شده است.
Sorry. No data so far.