نوشت‌افزار از جمله اقلامی است که دانش‌آموزان و دانشجویان به‌طور مستمر در طول سال تحصیلی با آن سر و کار دارند. امروزه نوشت‌افزارها فراتر از کارکردهای اصلی خود، کارکردهای جانبی دیگری نیز یافته‌اند؛ چنانکه انواع دفتر تحریر، مداد، مداد پاک‌کن، کیف و … به سبب استفاده از نمادها، تصاویر و طرح‌های گرافیکی، به‌عنوان ابزار رسانه‌ای قدرتمندی برای انتقال مفاهیم و نمادهای فرهنگی و تربیتی به کار گرفته می‌شود. جذابیت‌های بصری در کنار عقبه رسانه‌ای و تبلیغاتی طرح‌ها و نمادهای مورد استفاده در این محصولات، علاوه بر آثار فرهنگی تربیتی، فرصت مناسبی را برای رونق تجارت در این بازار وسیع فراهم آورده است که بالغ بر ۱۷٫۵ میلیون دانش‌آموز و دانشجو مخاطب آن هستند.
نوشت‌افزار از وجه فرهنگی می‌تواند هم به‌عنوان تهدید و هم به‌عنوان فرصت مورد توجه قرار گیرد. نوشت‌افزار، ظرفیت و فرصتی کم‌نظیر برای آشنایی و انس کودکان و نوجوانان با نمادها، شخصیت‌ها و مؤلفه‌های اساسی سبک زندگی متناسب با فرهنگ اسلامی و ایرانی است و در عین حال می‌تواند زمینه ترویج سبک زندگی و فرهنگ مهاجم نیز باشد. اما به‌رغم این اهمیت راهبردی، پس از انقلاب اسلامی نه تنها از ظرفیت مذکور استفاده نشده است، بلکه این موضوع به رخنه‌ای اساسی برای تهاجم فرهنگی دشمن در حوزه کودک و نوجوان تبدیل شده است. به‌عنوان نمونه، بررسی تصاویر جلد دفاتر تحریری که در سطح بازار عرضه می‌شود، نشان می‌دهد که نمادها و تصاویر به کار رفته، عموما غیراخلاقی، بی‌بندوبار و نابهنجار، مروج فرهنگ غربی و ناسازگار با سبک زندگی اسلامی ایرانی و دارای آثار مخرب تربیتی هستند.
این در حالی است که اهمیت موضوع نوشت افزار در اسناد کلان و قوانین موجود در کشور، از نظر دور نمانده است. به‌عنوان نمونه، شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۷۹ آیین‌نامه‌ای را درباره نوشت‌افزار و ابزار فرهنگی با شماره ۴۷۴ (۱۳۷۹/۱۲/۱۱) و با عنوان «نحوه نظارت بر روی نشانه‌ها و تصاویر بر روی البسه و نوشت‌افزار و کالاهای مشابه» به تصویب رسانده است. در ماده یک این آیین‌نامه آمده است: «جلوگیری از به کار گرفتن علائم و نشانه‌ها و تصاویری که با فرهنگ اسلامی – ایرانی در تعارض است و در فرهنگ عمومی تأثیر منفی دارد». در ماده ۱۱ نیز تشویق به استفاده از نقوش و هنر ایرانی اسلامی در این نوع کالاها تاکید شده است [۱]. علاوه بر این، در فصل ششم سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش (مصوب ۱۳۹۰ شورای عالی انقلاب فرهنگی) در راهکار ۴/۳ بند ۳، «ایجاد سازوکارهای لازم برای هماهنگی رسانه‌ها و تولیدکنندگان کتب و مواد آموزشی، لوازم‌تحریر و تجهیزات آموزشی و تربیتی در جهت ترویج فرهنگ حیا، عفاف و حجاب مناسب در دانش آموزان» مورد تأکید قرار گرفته است. با این حال، پس از گذشت سال‌ها از تصویب این آیین‌نامه‌ها و قوانین، کم کاری و اهمال دستگاه‌های ذی ربط کاملا مشهود و البته قابل تأمل است.
علاوه بر این، بعد اقتصادی مقوله نوشت‌افزار نیز اهمیت خاصی دارد. به اذعان کارشناسان و برخی از مسئولین، گردش مالی بازار نوشت افزار به طور سالانه حدود ۴ هزار میلیارد تومان است که عمدتاً نصیب واردکنندگان و تولیدکنندگان خارجی می‌شود. به‌عنوان مثال در حالی که سالانه ۱۵۰ میلیون جلد دفترچه در کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد، در سال ۹۲، تنها ۷ میلیون جلد و در سال ۹۳، ۱۵ میلیون جلد دفترچه از سوی تولیدکنندگان داخلی با طرح‌های اسلامی ایرانی تولید و عرضه شده است. فعالین این حوزه معتقدند ۹۰ درصد بازار نوشت‌افزار در ایران در قبضه محصولات وارداتی و به ویژه از کشور چین است. به همین دلیل، وجه اقتصادی موضوع نوشت‌افزارها با اقتصاد مقاومتی پیوند می‌يابد و ضرورت توجه به این موضوع را دوچندان می‌نماید.
با وجود غفلت و اهمال مسئولان فرهنگی کشور در زمینه نوشت افزار، بر حسب تأکید مقام معظم رهبری بر تأثیرات نوشت‌افزار، پویانمایی و فیلم، در سال‌های اخیر برخی جوانان و گروه‌های فعال در عرصه جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی با سرمایه بخش خصوصی به تولید نوشت‌افزار با طرح‌های اسلامی ایرانی اقدام کرده‌اند. اکثر این تولیدات بر فرهنگ بومی و ترویج فرهنگ «ایثار و شهادت»، «سبک زندگی اسلامی – ایرانی» و «حجاب و عفاف» تاکید دارند.
این حرکت جهادی مردمی باعث برانگیخته شدن حساسیت برخی دستگاه‌های دولتی مسئول در این رابطه و نیز مجلس شورای اسلامی شده است. علی‌رغم موانع متعدد، در حال حاضر عموم شرکت‌های فعال در این حوزه مردمی و خصوصی هستند. اما دشواری کار در این حوزه ضرورت حمایت جدی نهادهای حاکمیتی را می‌طلبد؛ امری که توسط عموم تولیدکنندگان مورد تأکید است.
Sorry. No data so far.