رئیس‌جمهور بازهم از لزوم «نقد» توسط دانشگاهیان گفت

آقای روحانی در سخنانی در مراسم آغاز سال تحصیلی دانشگاهها ،‌ درباره چند شخصیتی شدن افراد گفت: چنین اشخاصی در جمع با یک لحن، در یک جمع دیگر با لحن دیگر، در خانه و دانشگاه یک جور دیگر و در مراکز اداری با لحن دیگر سخن می گویند و علت این امر سخت گیری هاست.

وی با اشاره به این که طبق اعتقاد شیعه غیر از همان 14 معصوم بقیه مبرا از خطا و اشتباه نیستند تاکید کرد: بی جهت افراد را زیر علامت سوال نبریم.

رئیس جمهور با یادآوری خاطره ای گفت:‌ زمانی می خواستیم به آقایی مسئولیت بدهیم، فردی عکسی آورد و گفت ایشان چنین اشکالی دارد، حال آن که صدها نفر در عکس بودند و او زوم کرده بود که این آقا همان است، گفتم این که شباهت به خیلی های دیگر هم دارد، اما وی می گفت احتیاط این است که وی را کنار بگذاریم.

وی ادامه داد: اساس دین این است که همه مردم راستگو، خوب، صالح و بیگناه هستند مگر آنکه عکسش ثابت شود، این جزو اصول مسلم موازین دینی و فرهنگی ماست که اصل برائت و صحت عمل مسلم است و اینها جزو الفبای علوم اسلامی ماست و اگر بخواهیم کسی را نقد کنیم باید دلائل و مدارک قوی داشته باشیم.

رئیس قوه مجریه تصریح کرد: متاسفانه در مراکز تصمیم گیری بسیار مهم می گویند فلان آقا برای ریاست فلان دانشگاه خیلی مصلحت نیست، ‌می گویند آن آقا درباره فلان مسئله چنین گفته است، حال سوالات دیگری چون این مطرح می شود که آیا آن فرد مطرح کننده خود مورد وثوق است؟

وی گفت:‌ آبروی مردم را به راحتی معامله می کنیم و اسمش را می گذاریم دقت نظر، در حالی که تخریب مسلمان و آبروی مردم است،‌ البته اگر مدرکی هست و قابل اعتماد است ایراد ندارد، بالاخره کسی که می خواهد مسئولیتی را به عهده بگیرد ما باید حواسمان جمع باشد.

تلاش کردیم فضای امنیتی از دانشگاه ها فاصله بگیرد

آقای روحانی با تاکید بر اینکه در یکسال گذشته تلاشمان بر این بوده که فضای دانشگاه ما از فضای امنیتی فاصله بگیرد گفت:‌ تلاش ما بر این بوده است که اگر فردی با دلایل ضعیف کنار گذاشته شده، به سر کار و یا کلاس خود برگردد، تلاش ما بر این بوده که در دانشگاههای ما فضای آرامش باشد.

وی اظهار داشت: ضمن این که همه گروهها نظرات سیاسی و نقد خود را داشته باشند، در عین حال همه بدانند اینجا دانشگاه است، باشگاه سیاسی نیست، مرکز فعالیت احزاب نیست، ضمن این که هر کسی می تواند در مسائل سیاسی و اجتماعی حضور پیدا کند.

علم حذف شدنی نیست

رییس جمهور ، تحول علمی را در سایه نقدپذیری علم دانست و گفت:یکی از اشکالات ما این است که می خواهیم بخشی از علوم را حذف کنیم، در حالی که علم حذف شدنی نیست.

روحانی افزود: حتی در علوم دینی که کمتر این مسایل اتفاق می افتد، در تفاسیر قرآن، در نظرات فقهی، در اصول حکمت و فلسفه و کلام هم بسیاری از استدلال ها را می بینید که دانشمندی چون ابوعلی سینا آن را اثبات و دیگری آن را نفی کرده است.

وی با اشاره به اثبات نظر اصالت ماهیت توسط بوعلی و رد آن با نظریه اصالت وجود یا تکذیب حرکت جوهری و اثبات آن توسط صدرالمتالهین، گفت: دانش انتقادپذیر است و دانش بشری چنین است؛ حتی ممکن است فهم وحی الهی هم تغییر کند؛ ممکن است امروز به عمقی از کلام خدا برسیم و فردا به فهم عمیق تر.

رییس جمهور گفت: لذت علمی در سایه تحولات علمی است.

علم را باید نقد کرد، نباید حذف کرد

روحانی با اشاره به اسلامی کردن علوم انسانی گفت: این به آن مفهوم نیست که دانش بشری را در بخش علوم انسانی به طور کامل کنار بگذاریم؛ ممکن است در بخشی از علوم انسانی نقد داشته باشیم، اما علم را باید نقد کرد، نباید حذف کرد.

وی ادامه داد: یکی از اشکالات ما این است که می خواهیم بخشی از علوم را حذف کنیم، در حالی که علم حذف شدنی نیست، البته شاید ابطال شدنی باشد.

رییس جمهور گفت: چطور عده ای به فکر افتادند که بخشی از علوم را حذف کنند؟ حذف معنی ندارد، اما ما می توانیم حرف بهتر، سخن دقیق تر و مطلبی علمی تر عرضه کنیم و آن نکات قبلی را مورد نقد یا حتی ابطال قرار دهیم.

روحانی ادامه داد: مجموعه حرکت علمی ما حرکت مطلوبی است دولت وعده هایی را که درباره دانشگاه داده، فراموش نکرده است.

وی اضافه کرد: به اعتقاد من، دولت به بخشی از این وعده ها جامه عمل پوشانده است.

رییس جمهور گفت: اینکه امروز جزو برنامه گذاشته نشده بود تا تشکل های دانشجویی سخنان خود را بیان کنند، مایه تاسف من شد به هر حال آمدن من به دانشگاه بیشتر برای شنیدن است تا حرف زدن.

تحول علمی در سایه نقدپذیری علم است

رئیس جمهور گفت : دانشگاه تهران تلفیقی بود بین همه مراکز علمی و استادان بزرگ علم کهن و جدید.

آقای روحانی افزود: شاید دانشکده حقوق و علوم سیاسی یکی از مظاهر حضور دانشمندان بود، حتی بیش از دانشکده الهیات، استادان بزرگی مثل شهابی‌ها، گرجی‌ها و کاتوزیان‌ها، بزرگانی که هم از دانش جدید بهره برده بودند و هم دانش قدیم.

وی گفت: دانشگاه تهران به عنوان مظهر تلفیق علوم و اولین مرکز مهم برای رشد علم و دانش در این سرزمین بود.

آقای روحانی افزود: علم یک سنت جاری است و روزی علم رشد یافت که حکمت ایرانی با فلسفه یونانی و حکمت اسلامی در کنار هم تلفیق شدند.

وی گفت: علوم جدید و قدیم جویبارهایی هستند که در کنار هم رودخانه عظیم علم و دانش را به وجود آوردند.

رئیس جمهور با بیان اینکه نمی توانیم علم را کنار بگذاریم  افزود: البته علم بشری بدون خطا نیست و حتی علم بشری می تواند و باید ابطال‌پذیر باشد، زیرا امروز علم است و فردا نظریه بالاتری می آید.

وی گفت: امروز ایده و فرضیه ای ازجانب گروهی از دانشمندان  اثبات و تبدیل به نظریه می شود، فردا فرضیه و ایده دیگری با نکته جدیدی را اثبات می کنند.

آقای روحانی افزود:  تحول علمی در سایه نقدپذیری علم است.

دانشگاه تهران، نماد علم و فنون در ایران

رئیس جمهور گفت:‌ امسال مراسم آغاز سال تحصیلی با دو واقعه دیگر هم مقارن است؛ اول عید مبارک قربان و نیز عید سعید غدیر که پیش رو داریم و ثانیاً مقارن با هشتادمین سال تأسیس دانشگاه تهران است.

آقای روحانی در مراسم آغاز سال تحصیلی جدید دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و فناوری کشور در دانشگاه تهران افزود: در واقع قانون تأسیس دانشگاه تهران علاوه بر اهمیت آن از لحاظ علم و دانش و توسعه جامعه ما، یکی از آثار تحول اجتماعی و سیاسی بود که در انقلاب مشروطه در کشور ما رخ داد.

رئیس جمهور گفت: انقلاب مشروطه که به معنای حرکت مردم برای حکومت قانون بود در پی آن تأسیس عدالتخانه، حکومت قانون در سایه فعالیت مجلس شورای ملی، تأسیس بانک ملی، به عنوان نهاد مهم اقتصادی و همچنین در کنار آنها تأسیس دانشگاه تهران در این مکان معروف باغ جلالیه بود.

آقای روحانی افزود: دانشگاه تهران که سالیان دراز وقتی در ایران گفته می شد دانشگاه معنایش دانشگاه تهران بود و بعدها دانشگاه های دیگر در رشته های مختلف حضور علمی یافتند، نه به عنوان اینکه خود دانش‌آموخته این دانشگاه هستم و همین ورود و عبورم از این دانشگاه برایم خاطره‌انگیز است بلکه دانشگاه تهران حلاوت و عظمت خاص خود را دارد و امروز دانشگاه های بزرگ دیگری هم هستند که هر یک در زمینه خود سرآمد در علم و دانش هستند.

رئیس جمهور گفت: در واقع دانشگاه تهران ترکیبی بود از مرکز علمی بزرگی که به دست بزرگان و فرهیختگان تأسیس شده بود؛ از دارالفنون دوران امیرکبیر گرفته تا مدرسه صنایع و هنرهای کمال الملک تا مدرسه سیاسی دهخدا و استادان و بزرگانی که در رشته های جدید و قدیم تبحر داشتند.

سختگیری‌های بی مورد تملق‌گوها را بالا می برد

رئیس جمهور گفت: پارسال آن دقایقی که دانشجویان صحبت کردند، بسیار لذت بخش و آموزنده بود، نقد دانشجویی زیبایی دیگری دارد.

آقای روحانی افزود: نقد دانشجو بی غل و غش است، دانشجو آنچه در دل دارد و می فهمد، تبیین می کند و نشاط دانشگاه به همین است، در دانشگاه باید فضای لازم برای گفت و شنود، انتقاد و نقد باشد، آن وقتی که امثال ماها دانشجو بودیم در همین دانشگاه، کلاس‌هایی را می پسندیدیم که  استادان صحنه نقد را باز می گذاشتند.

وی گفت: استادی داشتیم در آن زمان که  وقتی کسی حرف می زد عصبانی می شد و  کلاس مرده بود، حیات کلاس و دانشگاه به نقد، سخن و بیان نظرهای متفاوت است.

از سخنان متفاوت اساتید نترسیم

رئیس جمهور افزود: ما نباید بترسیم از اینکه استادان ما در کلاس ها سخنان متفاوتی بیان می کنند، نظرها و سخنان متفاوت لازم است.

آقای روحانی گفت: سخن متفاوت غیر از سخن مغرضانه است،حالا یک کسی مغرض است آن بحث دیگری است، اما کسی هست نظر خودش را بیان می کند، خواهش می کنم سختگیری نکنید.

وی ادامه داد: سختگیری‌های بی مورد به عدم تساهل می‌انجامد و این منجر می شود به رانده شدن افراد لایقی که بیانشان صریح است، سختگیری موجب می شود تملق‌گوها بالا بیایند.

نگذاریم در دانشگاه ها فضای تملق باز شود

رئیس جمهور گفت: نگذاریم در دانشگاه ها فضای تملق باز شود، من این را یک بار گفتم که ما دلمان نمی خواهد جمعیت 80 میلیونی ایران به 160 میلیون تبدیل شود، همه دو چهره پیدا کنند، ما می خواهیم همان 80 میلیون چهره باشد، نه 160 میلیون چهره.

دانشگاه ها تنها برای مدرک نیست

رئیس جمهور گفت: حضور دانشگاه و دانشجو در مسائل سیاسی به این معنا نیست که تنها در مسائل سیاست داخلی اظهار نظر شود که البته این حق دانشجوست.

آقای روحانی افزود: پس محیط زیست چه می شود؟ نباید در این مسئله اظهار نظر شود؟ خشکسالی چه؟ کم‌آبی چه؟ صادرات و واردات چه؟ نباید در این مسائل اظهار نظر شود؟ درباره مسائل اقتصادی چه؟ نباید درباره این مسئله اظهار نظر شود؟

وی اضافه کرد: بسیاری از مسائل دانشگاهی و اجتماعی با مسائل و مشکلات منطقه گاهی یکسانند و گاهی بسیار شباهت دارند و مسائل ما با دنیا زیاد تفاوت ندارد.

رئیس جمهور گفت: ما درباره رکود صحبت می کنیم آنها هم صحبت می کنند علم هسته‌ای، نانو و بیوتکنولوژی علوم بومی است که در همه دنیا یکسان است همانطور که ما به دنبال فناوری هسته ای هستیم، کشورهای دیگر نیز هستند، همانطور که ما دنبال کیک زرد و سوخت هسته ای هستیم، همه کشورها همه هستند البته در سلول‌های بنیادی، کشاورزی و بیوتکنولوژی همینطور است.

درباره مشکلات همه باید پاسخگو باشند

وی افزود: اگر در کشور ما از لحاظ محیط زیست، مشکل داریم تنها دولت مسئول نیست که البته دولت مسئول است ولی دانشگاه ها هم مسئول هستند اگر مشکل اقتصادی داریم تنها دولت مسئول نیست و دانشگاه ها و استادان هم مسئول هستند آنها هم باید جلو بیایند. اگر در کشوری زندگی می کنیم که آبیاری و کشاورزی ما مدرن نیست فقط دولت مسئول نیست همه مسئول هستند و دانشگاه ها هم مسئول هستند.

آقای روحانی گفت: دانشگاه ها تنها برای مدرک نیست که عده ای بیایند تعدادی واحد بگذرانند و مدرک بگیرند؛ دانشگاه ها برای این است که انسان ها را مسئول و مشارکت‌پذیر بار بیاورد.

به اخلاق علمی پایبندیم؛ درپی سلاح شیمیایی و هسته ای نیستیم

رئیس جمهور با تاکید بر اینکه ما به اخلاق علمی پایبند هستیم گفت: ما به دنبال سلاح شیمیایی ، میکروبی و هسته ای نمی رویم به دلیل این که آن را خلاف اخلاق و موازین دینی می دانیم.

آقای روحانی در ادامه سخنان خود در مراسم آغاز سال تحصیلی دانشگاهها افزود: البته در زمینه علمی فعالیت های ما هم باید در چارچوب اخلاق علمی باشد و این دولت چقدر هزینه می دهد برای اینکه اخلاق علمی را دنبال کند.

متأسفم که یک وزیر عالم، دانشمند و انقلابی را از دست دادیم

رئیس جمهور با تاکید بر اینکه این حق مجلس است که اگر خواست به وزیری تحت عنوان استیضاح رأی ندهد و این حق قانونی آنهاست ، گفت: اما ما هم نمی توانیم تأسف خودمان را ابراز نکنیم از این که یک وزیر عالم، دانشمند و انقلابی را از دست دادیم.

آقای روحانی افزود: وقتی آن همه اساتید دانشگاهی برای من نامه می نویسند که آقای دکتر فرجی دانا شایستگی دارد تا مدیریت این وزارتخانه را بر عهده بگیرد من با فشار این و آن حاضر شوم به او بگویم استعفا بدهد؟ آیا این با اخلاق و با چارچوبی که این دولت از روز اول به مردم داده انطباق پیدا می کند؟

رئیس جمهور تصریح کرد : پارسال که در آغاز سال تحصیلی دانشگاه ها برای سخنرانی به دانشگاه تهران آمدم وزارتخانه سرپرست داشت و امسال دانشگاه هم سرپرست دارد.

آقای روحانی افزود: به هر حال در طول یک سال گذشته ما چهار وزیر و سرپرست را تجربه کردیم.

رئیس جمهور گفت: از آقای میلی منفرد خواهش کردیم که مسئولیت را به عهده بگیرد که مجلس شورای اسلامی نپسندید و البته اشکالی ندارد.

بورسیه و ما ادریک بورسیه؟!

آقای روحانی افزود: از آقای توفیقی خواهش کردیم سرپرستی را به عهده بگیرد که قبول کرد و از یمین و یسار فشار آمد که او را معرفی نکنیم که گفتیم اهلاً و سهلاً سر فرود آوردیم برای این که دانشگاه و کشور آرام باشد.

رئیس جمهور تصریح کرد: آقای دکتر فرجی دانا را آوردیم و شروع به کار کرد ، بورسیه و ما ادریک بورسیه؟!

نجفی مسئله بورسیه ها را پیگیری کند

وی افزود: از روز اولی که آقای نجفی سرپرستی وزارت علوم را بر عهده گرفت اولین کلام من به ایشان این بود که باید مسئله بورسیه‌ها را دنبال کنید.

آقای روحانی گفت: به هر حال قدم‌های مهمی را دانشگاه‌ها، مسئولان و دانشجویان عزیز در زمینه دانش و تولید دانش و فناوری برداشته‌اند اما نظر من این است که تک‌حلقه‌ها زنجیر نمی‌شود.

رئیس جمهور افزود: هدف از تولید علم، ثروت و قدرت است اما با مقاله علمی صرفاً به ثروت و قدرت نمی‌رسیم و این حلقه باید به حلقه‌های بعدی وصل شود.

وی گفت: این زنجیره از ایده شروع می‌شود و به تحقیق اولیه و به فناوری و نمونه‌سازی و جلب بازار و در نهایت به مرحله صنعتی شدن و برند می‌رسد.

رئیس جمهور افزود: نمی‌خواهم مقاله‌نویسی را کوچک کنم اما حلقه‌های بعدی را هم باید دنبال کنیم.

وی اضافه کرد: دانشگاه ما باید به مراکز تحقیقاتی و به تولید و صنعت و کشاورزی وصل شود.

آقای روحانی افزود: اگر این اتصال برقرار نشود دانشگاه داریم و 6 درصد جمعیت نیز دانشجوست اما فارغ التحصیلان دانشگاه شغل لازم را ندارند و این تأسف بسیار دارد.

وی گفت: در صورتی پیشرفت علمی می‌کنیم که با جهان در تعامل باشیم البته منظور فقط تعامل با جهان در بخش سیاست خارجی نیست بلکه برنامه این دولت تعامل با جهان هم در بخش اقتصاد و هم در فناوری است.

ایجاد شهرک IT با همکاری یک کشور بزرگ

رئیس جمهور افزود: ما در فکر ایجاد شهرک IT با همکاری یک کشور بزرگ هستیم.

وی اضافه کرد: باید احتیاط خودمان را بکنیم و مراقب هم باشیم و کاری کنیم استادان خارجی بیایند و استادان ما خارج بروند و با هم ارتباط داشته باشند.

آقای روحانی گفت: ایرانیان بسیار فرهیخته‌ای در خارج داریم، استادان دانشگاه ما در کشورهای دیگر اینجا بیایند و ما یک ترم دانشجو را به یک کشور خارجی بفرستیم .

رئیس جمهور افزود: لااقل یک دانشگاه درست کنیم که زبانش در کلاس انگلیسی باشد تا بتوانیم دانشجوی خارجی جذب کنیم.

آقای روحانی گفت: الان دانشگاه های ما در بعضی از رشته ها صندلی خالی دارند خوب باید اینها را کوچک یا ادغام کنیم و یا دانشجوی خارجی را دعوت کنیم و بیاوریم اینجا و دانشجوی ما به خارج برود.

وی افزود: دانشجو بفرستیم و از دانشجویان دعوت کنیم بیایند تا بتوانیم از فضای علم و دانشگاه حداکثر استفاده را ببریم.

رئیس جمهور افزود: تدبیر را با تلاش خودتان نهادینه کنید و امید را با شورتان و علمتان بیشتر و بیشتر بسازید.

نتوانیم با دنیا رقابت کنیم، حتی استقلال و قدرت ملی به خطر می‌افتد

رئیس جمهور گفت: این فکر که چون اتوبان سرعتش زیاد است به فرزندانمان سفارش کنیم که از آن استفاده نکنند چون تصادف می شود، این فکر غلطی است؛ بلکه باید از اتوبان استفاده کرد و البته مواظب هم بود که تصادف نشود.

آقای روحانی افزود: اینکه فکر کنیم یک کوره‌راهی هست که از آن خودرویی عبور نمی‌کند و به فرزندمان سفارش کنیم که از آن برو تا سالم برسی و تصادف هم نکنی فکر اشتباهی است، زیرا در این صورت چه زمانی می رسی؟ چند سال دیگر؟

وی گفت: دنیای امروز، دنیای رقابت است اگر عقب بیفتیم، عقب افتاده‌ایم حتی استقلال  و قدرت ملی به خطر می‌افتد.

از بهانه‌جویی‌های تعامل دانشگاهی با خارج دست بردارید

وی افزود: نگوییم که اگر با خارج تعامل داشته باشیم و استادان ما و آنها در تردد باشند، شاید یک جاسوسی از میان آن درآید. از این بهانه‌جویی‌ها دست بردارید.

آقای روحانی گفت: لا اقل این رئیس جمهور اگر در چیز دیگری تخصص نداشته باشد، در امنیت ملی متخصص است.

رئیس جمهور افزود: نمی خواهم بگویم از آن جاهایی شروع کنیم که بعضی‌ها خیلی می ترسند. از همین همسایه‌های خودمان شروع کنیم.