سه‌شنبه 02 نوامبر 10 | 11:35

فرقان، نیمه ناپیدای روشنفکری در ایران

فرقانی‌گری، نیمه ناپیدای روشنفکری ایرانی و به ویژه در دوران پس از مشروطه به شمار می‌رود. منورالفکران در آغاز با دعوی مدارا، تساهل و تحمل به میدان آمدند، اما برخی از آنان به شاخص‌ترین و در مواردی خشن‌ترین فجایع تاریخ معاصر دست یازیدند.


گروه فرقان را بیشتر با ترور بزرگانی چون شهید آیت‌الله مطهری و شهید آیت‌الله مفتح و… می‌شناسیم. اما فرقانی‌گری در ذات خود در پی رقابت با تفسیر اصولی از مکاتب است، زیرا ارائه و اشاعه چنین تفسیری را با بقای خود در تضاد می‌بیند. فرقانیان بضاعتی جز جهل و بی‌سوادی و بی‌پروایی ندارند و همواره با این دو حربه به مصاف علم و تقوا رفته‌اند.

فرقانی‌گری، نیمه ناپیدای روشنفکری ایرانی و به ویژه در دوران پس از مشروطه به شمار می‌رود. منورالفکران در آغاز با دعوی مدارا، تساهل و تحمل به میدان آمدند، اما برخی از آنان به شاخص‌ترین و در مواردی خشن‌ترین فجایع تاریخ معاصر دست یازیدند.
پرونده بازخوانی کارنامه فرقان و مزقان‌گونگی در تاریخ انقلاب موضوع مشترک شماره‌های 6 و 7 و 8 کتاب ماه تاریخی یاد‌آور است که مجموعاً در یک مجله تهیه شده و اخیراً وارد بازار نشر شده است.

در این نشریه ضمن یاداوری سخنان امام راحل(ره) درباره این فرقه خطرناک که فرمود: «از رفتار این قشر فاسد، اسلام تأیید شد» و اشارات ایشان به ضایعه فقدان شهدایی چون آیت‌الله مطهری و حاج مهدی عراقی و آیت‌الله مفتح به عمق انحراف آنان از اصل اسلام پرداخته شده است.
روش تفسیر به رأی گودرزی به عنوان سرکرده فرقان، تفسیر سمبلیک است. چنانچه از زبان آیت‌الله مصباح یزدی آمده است:
«مرحوم آقای مطهری به عنوان یک اسلام‌شناس واقعی می‌دانست که اگر تفسیر سمبلیک مطرح شود و جا بیفتد، بزرگترین خطری است که اسلام را تهدید می‌کند. از آن پس قرائت‌های مختلف و من‌درآوردی از قرآن رواج خواهد یافت و هر حرفی بزنید، جواب خواهند داد. این قرائت شماست، ما قرائت دیگری داریم! چه خطری بالاتر از این برای دین وجود دارد؟»

در قسمت دیگری به انتساب این گروه منحرف به دکتر علی شریعتی پرداخته شده و مناسبت‌های بین رهبر این گروه و آثار شریعتی بررسی می‌شود.
در بخش دیگری از نشریه یادآور، اشتراکات مهدی هاشمی و باند مخوف او با گودرزی و فرقه فرقان مورد واکاوی قرار گرفته است.

گفتگو با دکتر حداد عادل در زمینه تحلیل زمینه‌های ظهور فرقانیان و نیز کارکرد آنها، همینطور گفتگو با حجت‌الاسلام ناطق نوری به عنوان یکی از قضات پرونده فرقان از بخش‌های دیگر این مجموعه است. ناطق نوری بر خلاف دیگر قاضی فرقان، رسیدگی به پرونده این سرگروه را شفاف و بی‌ابهام می‌داند.
ناطق نوری، خاطره‌ای را از مرحوم آیت‌الله مجتهدی نقل می‌کند و می‌گوید: «مرحوم آقای مجتهدی می‌فرمود: “وقتی گودرزی پیش من آمد، به چهره‌اش نگاه کردم، دیدم تیره است، گذشته از آن با حرف‌های انحرافی مانع از درس خواندن طلبه‌ها می‌شد؛ این بود که عذرش را خواستم.” ایشان معمولاً این تعبیر را داشت که چهره فلانی نورانی است. چهره آن یکی تیره است. ما در میان جلسه‌های آنجا آدم‌های سبزه زیاد داشتیم و قطعاً منظور ایشان پوست تیره و روشن نبود، بلکه معنویت افراد بود که در چهره انها بروز دارد.»

یکی از حساس‌ترین موضوعات پیرامونی جریان فرقان، ادعاهای یکی از قضات پرونده بعد از گذشت سال‌هاست. آنچه که عبدالمجید معادیخواه در سالیان اخیر، در بازکاوی کارکرد فرقانیان بیان می‌دراد، در بردارنده نوعی تجدید‌نظرطلبی در نگاه به این پدیده و نحوه رسیدگی به پرونده آنان است که البته برای بسیاری دیگر از کسانی که متولی تعقیب و نیز رسیدگی قضایی به اتهامات این جریان بوده‌اند، نامقبول است. «یادآور» در این مرود به پاسخ برخی عوامل قضایی پرونده و مورخین به او می‌پردازد و به نوعی آنها را رد می‌کند.

ناگفته‌هایی از پیشینه و شخصیت رهبر گروه فرقان بخش بعدی این پرونده است که در گفتگو با حجت‌الاسلام شبیری زنجانی مطرح می‌شود. وی در بخشی از سخنانش می‌گوید: «گودرزی بیشتر کتب دکتر شریعتی را با ولع می‌خواند. مرحوم شریعتی در زمینه ارائه تحلیل‌های جامعه‌شناسانه از اسلام، خوب عمل می‌کرد، ولی هرقدر در مباحث تخصصی دین وارد می‌شد به همان میزان اشتباهاتی داشت که البته به قول برخی، ازجمله مرحوم آقای بهشتی هرقدر پیش می‌آمد رو به بهبود و صحت فکر بود. شاید اگر شریعتی زنده می‌ماند، گودرزی هم این سرنوشت را پیدا نمی‌کرد.»
شبیری زنجانی در قسمتی از سخنانش به نکته قابل توجهی اشاره می‌کند و می‌گوید: «عامل دیگری هم که موجب می‌شد گودرزی سیر قهقرائی را به شکل شدیدی طی کند، مبالغه‌های اطرافیان درباره او بود. یک نفر که دائماً با خارج در تماس بود، با گودرزی خیلی گرم گرفته بود. گودرزی هر حرفی که می‌زد، آن فرد از او تمجید می‌کرد و می‌گفت افکارت بسیار جدیدند و تو باید اینها را تبلیغ کنی! شبیه به عوامل خارجی‌ای بود که از سیدعلی محمد باب حمایت کردند.»

وی سپس به تفاوت‌های شهید نواب صفوی با گودرزی می‌پردازد و در ادامه به برخی مسائل روز از جمله انتخابات 88 و تفکرات التقاطی همچون فرقان اشاره می‌کند.

در یکی از این مصاحبه ها که با هاشم صباغیان انجام شده وی درباره نقش موسوی خوئینی‌ها در افکار گروهک فرقان نکات جالبی را بیان داشته است. وی در این باره می گوید: «من بعدها فهمیدم که ماهیت گروه فرقان محصول جلسه تفسیر آقای موسوی خوئینی ها بوده است.»
این نشریه با حدود 30 گفتگوی تفصیلی با شخصیتهای مختلف و موثر ابعاد مختلف فکری و ریشه انحرافات این گروهک را بررسی کرده است.
از مطالب منتشر نشده ای که در این نشریه آمده متن کامل دادگاه گودرزی رییس گروهک فرقان است که این مطلب می تواند برای محققان منبع خوبی درباره شناخت بیشتر این گرهک باشد.
این نشریه همچنین حاوی عکسهایی از جنایات این گروهک در ترور شخصیت های انقلاب است که برخی از این عکسها منتشر نشده و کمتر دیده شده است.
کتاب ماه فرهنگی، تاریخی «یاد آور» نشریه موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران است که شماره اخیر آن همزمان شماره های 6،7و8 است.

ثبت نظر

نام:
رایانامه: (اختیاری)

متن:

پربازدیدترین

Sorry. No data so far.

پربحث‌ترین

Sorry. No data so far.