استاد و پژوهشگر تاریخ اسلام گفت: قمه زنی درعهد قاجار رواج پیدا کرد اما من بررسی تخصصی نکرده ام. در مطالعه اوضاع و احوال صفویه نیز چنین چیزی وجود ندارد. مبنایی که برای قمه زنی عنوان می کنند این است که …
طی سالیان اخیر،در برخی از مناطق شیعه نشین شیوه‌ها و رسوم مختلفی وارد عزاداری اباعبدالله الحسین (ع) شده است که برخی از آن‌ها هیچ سندیتی در دین و سنت ندارد. یکی از این رسوم که گاهاَ دست‌آویز اغراض سیاسی نیز شده، قمه یا تیغ زنی است که با تأسی به مجروح و شهید شدن سیدالشهداء (ع) و شهیدان کربلا و به عنوان اظهار آمادگی برای خون دادن و سر باختن در راه امام حسین (ع) انجام می‌گیرد و هر ساله به ویژه با رسیدن ایام محرم و صفر شدت می‌گیرد. در این خصوص به گفتگویی با دکتر محمدحسین رجبی دوانی نشستیم …
نوعی ازعزاداری در مراسم امام حسین (ع) در برخی ازنقاط به شکل «قمه زنی» رواج پیدا کرده که آن را به نوعی عشق وعلاقه عمیق به سیدالشهدا قلمداد می‌کنند، که واکنش‌های مختلفی نیز به همراه داشته است. در این مورد یعنی قمه زنی در اسلام و جایگاه آن توضیح بفرمایید.
رجبی دوانی: وقتی از سوی مراجع عظام تقلید و به خصوص رهبری تحریم شده و یا مجاز شمرده نشده باشد، اگرحتی کسی به عنوان عشق به امام حسین (ع) این کار را انجام دهد نه تنها خدمت به امام نیست بلکه خیانت به وجود امام حسین (ع) کرده است، چرا که موجبات وهن مذهب حقه شیعه را فراهم می‌کند و باعث می‌شود بهانه به دست دشمنان پلیدی همچون وهابیت بیفتد. مذهب پوچ وهابیت به قدری از نظر اعتقادات خرافی، غیرقابل ارزش است که آن‌ها به مظهر پاک شیعه خرده می‌گیرند. بنابراین اعلام هفته برائت مقابل هفته وحدت و یا هر مسئله دیگری که دشمنان شیعه را نسبت به شیعه جریحه کند و بهانه به دست آن‌ها دهد برای حمله به ارزش‌های شیعه این خلاف شرع است و طبق فرموده بزرگان که حداقل آن خیانت به نظام ولایی و امام زمان (عج الله) است.
قمه زنی در فضای تاریخی از کی شروع شد و چگونه رواج پیدا کرد؟
رجبی دوانی: این مسئله به مرور اتفاق افتاد. به نظر می‌رسد درعهد قاجار رواج پیدا کرد اما من بررسی تخصصی نکردم. در مطالعه اوضاع و احوال صفویه چنین چیزی وجود ندارد ولی ظاهرا در عصر قاجار پدید آمد. مبنایی که برای پدید آمدن قمه زنی قائل شدند این است که؛ حضرت زینب (س) در حین اسارت و انتقال به شام سر خود را به چوب محمل کوبیدند. حال اینکه اصلاً چنین چیزی سندیت ندارد. آن بزرگواران را برشتران فاقد کجاوه سوار کردند چه برسد به اینکه بخواهد چارچوبی داشته باشد و آنان در کجاوه نشسته و سر خود را بر آن بکوبند. از آن گذشته حضرت زینب (س) مظهر صبر و پایداری هستند چطور باید بر نفس و احساسات خود غلبه نکند و این چنین ضعفی از خود در مقابل دشمن نشان دهد این مسئله با سیره حضرت زینب (س) سازگار نیست.
در مورد زنجیر زنی چه؟ آیا زنجیر زنی در تاریخ عزاداری امام حسین بوده؟
رجبی دوانی: زنجیرزنی به صورت سنتی از قبل بوده چون در آن آسیب رساندن به خود وجود ندارد و یک نوع احساس حزن و اندوه به انسان دست می‌دهد و در مصیبت امام حسین (ع) انسان را جریحه دار می‌کند. این نوع عزاداری مثبت است، چراکه غیر از این باید مراجع تقلید و بزرگان دین با آن مخالفت می‌کردند. اما زنجیرهایی که تیغ‌هایی دارند و برای آسیب و خون آوردن بدن است، چون همان مسئله وهن نمودن مذهب شیعه در میان است، از این جهت قابل قبول نیست و نمی‌توان آن را جزء شعائر شیعه قلمداد کرد.
سال اولی که صدام سقوط کرد توفیق تشرف به عتبات را داشتم. در آنجا دیدم ، گروه‌هایی که قمه زنی می‌کردند چطور زیر لنز دوربین رسانه‌های دشمن قرار داشتند و این را به عنوان وحشی‌گری و دیوانگی شیعه ضبط می‌کردند. حتی عکسی دیدم که از یک زرافه که بچه خود را می‌لیسد و نوازش می‌کرد گذاشته بودند و در کنار آن عکس خانمی را که بر سر بچه‌اش قمه زده و فرزند خود را در آغوش دارد، در حالی که آن کودک خون آلود است. از انتشار آن عکس اینگونه القاء می‌شد که این افراد از حیوان هم به لحاظ عاطفی و احساسات هم پست‌تر هستند.
حتی اگر جایز هم باشد وقتی دشمن از آن سوء استفاده می‌کند و به شیعه لطمه می‌زند، به هیچ وجه نباید دنبال آن رفت به خصوص اینکه بزرگان و مراجع هم آن را رد کردند.
Sorry. No data so far.