منقول است که ملاصدرا، میرداماد را در خواب دید و پرسید که چرا مردم مرا تکفیر کردند اما تو را خیر؟ میرداماد پاسخ داد که من مطالب حکمت را چنان نوشتم که علما از فهم آن عاجزند اما تو ملامکتبی نوشتی که همه می‌فهمند، بنابراین تو را تکفیر کردند!
اصالتاً استرآبادی است ولی ساکن اصفهان بوده، «داماد» لقب پدر اوست که داماد محقق کرکی بود. میرداماد خود را معلم ثالث بعد از فارابی می‌دانست و دراین باره عبارت «قال شریکنا فی التعلیم، ابونصر فارابی» را بر زبان می‌آورد.
او فیسلوفی فرزانه و مردی متعبد و پرهیزگار بود. همیشه قرآن می‌خواند و در ادای نوافل می‌کوشید و تا آخر عمر بر این روش بود تا اینکه در سال 1014 هجری در نجف اشرف در گذشت و در جوار حضرت علی (ع) دفن شد.
او از فلاسفه بزرگ اسلام و از اعاظم شیعه است که علاوه بر تبحر در فلسفه اسلامی، ریاضی و طب، در علوم شرعی نظیر: فقه، اصول، حدیث ، رجال و تفسیر نیز مسلط و از مجتهدین عصر خویش بود. وی شعر هم می‌سرود و او را وارث علوم انبیا و مرسلین دانسته است.
اساتید وی عبارت‌اند از : شیخ عبدالعلی کرکی، سید نورالدین عاملی، تاج‌الدین حسینی، صاعد طوسی و فخرالدین استرآبادی سماکی. از این میان، شخص اخیر اهل معقول است و به قولی با دو واسطه، شاگرد صدرالدین دشتکی است.
میرداماد معاصر شیخ بهایی بود. این دو، یار هم بوده و هر دو در دربار صفوی کار می‌کردند و چنین صداقتی در این حد از دو عالم معاصر کمتر دیده شده است. شاگردان وی عبارت‌اند از: صدرالدین شیرازی، عبدالرزاق لاهیجی و ملامحسن فیض کاشانی.
میرداماد به دلیل برخورداری از روح عرفانی، سیر و سلوک و رسیدن به مقاماتی از قبیل خلع روح از بدن در حالت اختیار، تأثیر عمیقی در شاگردان خویش به ویژه ملاصدرا و فیض کاشانی داشته که در آثار آنها مشهود است.
*تألیفات
آثار او عبارت است از القبسات، الصراط المستقیم، خلسة الملوک، تقویم الایمان، الرواشح السماویة، اللوامع الربانیة فی رد شبهه النصرانیة، جزوات به فارسی، عیون المسائل، شرح استبصار، جیب زاویه و …
سبک نگارش میرداماد سنگین است و معروف است که ملاصدرا، میرداماد را در خواب دید و پرسید مردم مرا تکفیر کردند و شما را تکفیر نکردند، با این که مذهب من از مذهب شما خارج نیست،علت چیست؟ میرداماد گفت: من مطالب حکمت را چنان نوشتم که علما از فهم آن عاجزند، لیکن تو مطالب حکمت را مبتذل کردی و ملامکتبی هم که کتاب‌های تو را می‌بیند، می‌فهمد. از این جهت تو را تکفیر کردند.
*برزخ
میرداماد به تبع فلاسفه مشاء، عالم برزخ را چه در صعود و چه نزول وجود منکر است و طبق گفته‌‌هایش اینکه به میرداماد نسبت داده شده که عالم برزخ را پذیرفته، خالی از اشکال نیست.
نیما یوشیج شاعر نوپرداز، شعر زیبایی درباره سبک میرداماد سروده است:
میرداماد شنیدستم من/ که چه بگزید بن خاک وطن
برسرش آمد از وی پرسید/ ملک قبر که من ربک من
میر بگشاد دو چشم بینا/ آمد از روی فضیلت به سخن
اسطقسی است بدو داد جواب/ اسطقسات دگر زو متقن
حیرت افزودش ازاین حرف ملک/ برد این واقعه پیش ذو لمن
که زبان دگر این بنده تو/ می‌دهد پاسخ ما، در مدفن
آفریننده بخندید و بگفت/ تو بدین بنده من حرف مزن
او در آن عالم هم زنده که بود/ حرفها زد که نفهمیدم من
Sorry. No data so far.