بازار بزرگ تهران با عرضه گسترده کالاهای چینی، تایلندی و ترکی محلی برای جولان واردکنندگان شده است در حالی امکان تولید تمام محصولات مشابه خارجی در کشورمان وجود دارد؛ گزارش پیش رو به بیان انتظارات و دغدغه‌های مشتریان می‌پردازد.
بازار بزرگ تهران روزانه شاهد حضور قشرهای مختلفی از مردم برای خرید لوازم ضروری از جمله خوراک، پوشاک و برخی اقلام تجملاتی است و حجم گردش پول در این بازار قطعاً از یک بانک دولتی در ایران بالاتر است که به همین دلیل، عنوان یکی از مهمترین مراکز توزیعی کشور به شمار می‌رود.
یکی از بخش‌هایی که در اقتصاد کشور سهم و نقش پررنگی دارد، سیستم توزیع و یا همان فروش محصولات است که در وضعیت معیشت مردم اثرگذار خواهد بود.
نظام توزیع در اقتصاد هر کشور بسیار مورد تأکید بوده و تلاش برای فرهنگ سازی فروش اقلام داخلی به عنوان مؤلفه اصلی بهبود وضعیت معیشت مردم امری اجتناب‌ناپذیر است. در این چرخه اقتصادی اگر تولیدکننده داخلی با حجم انبوهی از واردات محصولات مشابه مواجه شود، علاوه بر از دست دادن نیروی کار، نسبت به تولید بیشتر و انگیزه برای سرمایه‌گذاری دلسرد خواهند شد.
در اقتصاد ایران با وجود تأکید بسیاری از استادان اقتصاد و کارشناسان، کنترل واردات به حلقه مفقوده سیاست‌های اقتصادی دولت تبدیل شده و در مقابل آن، سهم تولید ملی از تصمیمات اثرگذار تقریباً نادیده گرفته می‌شود.
به عنوان مثال، پس از اجرای فاز اول قانون هدفمندسازی یارانه‌ها، سهم تولید از محل درآمدهای این قانون پرداخت نشد و به همین دلیل هزینه‌های این بخش با وجود سیاست‌های کنترل قیمت به طور زیادی افزایش پیدا کرد.
طبق قانون هدفمندسازی یارانه‌ها دولت باید به بخش تولید با روش‌های منطقی و مؤثر کمک می‌کرد، تا هزینه‌های ناشی از اجرای آن گریبانگیر بخش مهم تولید نشود؛ تولید ملی از آن جهت برای اقتصاد کشور ما دارای اهمیت و جایگاه ویژه است که اشتغال میلیون‌ها کارگر و ارتزاق جمعی از مردم از این محل انجام می‌شود. بنابراین، در صورت توجه به مؤلفه‌های اثرگذار بر تولید ملی که موجب افزایش کیفیت، کاهش هزینه و رقابت‌پذیری کردن کالا می‌شود، رفاه جامعه تا حد زیادی افزایش پیدا خواهد کرد.
در این میان، یکی دیگر از مهمترین سیاست‌هایی که دولت می‌تواند برای کمک به تولید ملی در نظر داشته باشد، کنترل واردات بی‌رویه و جلوگیری از ورود کالای مشابه تولید کالای داخل است، اما متأسفانه طی سال‌های گذشته نه تنها در زمینه واردات نظارت مؤثری انجام نشده، بلکه به گواه بسیاری از تولیدکنندگان و کارشناسان امر، زیان‌های هنگفتی به بخش تولید داخل وارد شده است.
برای پیگیری مسائل مربوط به کالای قاچاقی و واردات بی‌رویه که علاوه بر زیان‌های فراوان، موجب خروج ارز از کشور، تعطیلی بنگاههای تولیدی و بیکاری کارگران ایرانی می‌شود، گزارش میدانی از بازار بزرگ تهران واقع در پانزده خرداد تهیه کرده تا مسئولان و تصمیم‌گیران اقتصادی حساسیت بیشتری نسبت به بازار داخل داشته باشند.
* چین، ترکیه و تایلند پرچمدار فروش محصولات در بازار بزرگ تهران/ مظلومیت تولید داخلی
در ابتدای ورود به بازار بزرگ تهران متوجه حمل چند دست پیراهن بسته‌بندی شده روی چرخ دستی می‌شویم و چند قدمی را با صاحب کالا هم‌صحبت شده و از وی جنس این پیراهن‌ها را جویا شدیم؛ صاحب کالا پاسخ داد، پارچه این پیراهن‌ها کار تایلند و ترکیه است، اما دوخت آن در داخل انجام شده است.
فروشگاه‌های راسته بازار بزرگ با تردد جمعیت کثیری از مردم همراه شده و به همین دلیل امکان گفت‌وگوی طولانی با فروشندگان وجود ندارد و در حد چند سؤال و پاسخ کوتاه در ادامه این گزارش مردمی به بررسی وضعیت موجود بازار می‌پردازیم.
در مراجعه به یکی از فروشگاه‌ها که سر در آن کلمه جهان نقش بسته است، از فروشنده درباره جنس لباس زمستانی بچگانه سؤال پرسیده و متوجه می‌شویم که این کالا هم از ترکیه وارد شده و با قیمت 35 هزار تومان به فروش می‌رسد. در کنار آن، لباس‌هایی که در داخل تولید شده‌اند، نیز به فروش می‌رسند، اما طبق گفته فروشنده بیشترین استقبال از اجناس خارجی می‌شود، تا کالای ایرانی. در این باره یکی از مشتریان که خانمی تقریباً 40 ساله است، در برابر سؤال ما می‌گوید: دلایلی که از کالای خارجی استقبال می‌شود، کیفیت بالا و قیمت پایین‌تر است.
وی در حالی که برای خروج از مغازه کمی عجله دارد، به سؤالات دیگر ما پاسخ نمی‌دهد، اما فروشنده دیگری پس از خرید چند دست لباس درباره میزان رضایت از کالای خریداری‌شده این طور روایت می‌کند: اگر لباسی که خریدم پس از یک بار شست‌وشو حالت خود را از دست بدهد، قطعاً جنس خوبی نیست، اما تجربه نشان داده که بعضی از کالاهای تولید داخل هم در برابر شست‌وشو دیرتر مستهلک می‌شوند.
* ماجرای دستفروش فراری از دست مأموران شهرداری
برای ثبت اتفاقات و گفت‌وگوهای انجام شده به شعبه بانک کشاورزی نزدیک همین فروشگاه رفته و در فضایی به دور از هیاهو مشغول به نوشتن شدیم، در همین حال دستفروشی که چند دفتر نقاشی در دست دارد، به همراه یک خانم میانسال به داخل شعبه آمد.
فروشنده دستفروش ابتدا می‌گوید، از ترس مأموران شهرداری به داخل بانک آمدم، چهار عدد دفتر، 5 هزار تومان می‌شود، یعنی برای شما هرکدام از این دفترهای 40 برگ حدود 1200 تومان هزینه دارد؛ درنهایت معامله این دو نفر انجام شد.
از فروشنده می‌پرسیم که جنس دفترهای فروشی وی چیست، که وی می‌گوید: تمام دفترهایی که می‌فروشم، ایرانی‌اند، برای مردم کیفیت جنس مهم است.
* فروشنده جوان: پارچه‌های چینی و ترک در داخل دوخته می‌شوند/ اجناسم اکثرا ایرانی است اما جنس خارجی را دو سال ضمانت میکنم
در ادامه راه، فروشنده جوانی در مغازه خالی از مشتری خود درباره اجناس خود، در حالی که اصرار می‌کند تا حتما به اصطلاح به عنوان دشت اول از وی خرید کنیم، می‌گوید: اکثر کارهایی که می‌فروشم، ایرانی‌اند، اما چند کاپشن و سوئی شرت مردانه که اخیرا از عمده فروش خرید کرده‌ام، به قیمت خوب می‌فروشم.
این کاپشن به سفارش اروپا در چین تولید شده و کیفیت خوبی دارد که نسبت به قیمتش (288 هزار تومان)، عالی است و یک‌سال ضمانت شرکت فروشنده و یک‌سال دیگر هم خودم ضمانت میکنم.
بالاخره فروشنده موفق به فروش محصولش به ما نمی‌شود و برای تکمیل این گزارش به راه خود ادامه می‌دهیم.
در خیابان شلوغ بازار علاوه بر هیجان دلال‌های خرید و فروش سکه در سبزه میدان، دستفروش‌‌های زیادی وجود دارند که از پاکت پول تا خرگوش‌های سفید کوچک می‌فروشند و با سروصدای زیاد سعی در جذب مشتری دارند.
در یکی از این دستفروش‌ها تولیدکننده‌ای مستقیم وارد بازار شده و محصولات را به قیمت عمده روی چرخ دستی می‌فروشد که ظاهرا موفق هم هست و مشتریان زیادی جذب خود کرده است.
با نگاهی به تبلیغات کاغذی فروشگاه‌ها متوجه می‌شویم که چقدر کالای خارجی نسبت به اجناس داخلی مورد توجه بوده و خودنمایی می‌کنند، به عنوان مثال پشت شیشه یکی از همین مغازه‌ها عناوین: پولیور ترک، پیراهن ترک، شلوار کتان و پارچه‌ای تایلندی نصب شده است و این امر نشان دهنده نگاه مثبت فروشندگان نسبت به اجناس خارجی است.
قطعا یکی از دلایلی که خرید و فروش کالای خارجی مشابه تولید داخل در کشورمان همین تبلیغات بصری کوچه و خیابان‌ها شهر است، در حالی که اگر کیفیت این کالاها بررسی شوند، مشتری بابت آن پولی نخواهد پرداخت.
در میانه راه زوج جوانی که دست خالی از فروشگاه لباس خارج می‌شوند، نظرمان را جلب کرده و درباره کیفیت اجناس داخل مغازه چند لحظه‌ای با ما هم‌صحبت شدند.
این آقای تقریبا 30 ساله درباره نرخ‌ها این طور روایت می‌کند که نسبت به کیفیت قیمت‌ها زیاد است، به دنبال محصولات با کیفیت و با قیمت پایین می‌گردیم.
اگر تولیدکننده‌های ایرانی کمی تنوع و سلیقه به خرج بدهند، قطعا مردم کم‌تر اجناس خارجی می‌خرند؛ اکثرا از قشم خرید میکنم، در این منطقه هم کیفیت و هم قیمت مناسب است و به این دلیل که تاکنون پوشاک و لوازم مورد نیازم را ارزان تهیه کرده‌ام با این قیمت‌های بالا کم‌تر راضی به خرید می‌شوم.
با بررسی کلی وضعیت توزیع محصول در بازار بزرگ تهران گرچه کالاهای ایرانی هم خرید و فروش می‌شوند، اما بیشترین اقبال مردم به اجناس خارجی است. بنابراین در صورت کنار هم گذاشتن عوامل به هم پیوسته اقتصاد ایران، سطح رفاه عمومی مردم زمانی افزایش پیدا خواهد کرد که هزینه تولید محصولات برای ایجاد رقابت کاهش یابند.
در گزارش با عنوان «ارتباط دستمزد کارگران با اجناس چینی/ روایتی از دشواری‌های تولید و هزینه سنگین زندگی کارگری/» هم تولیدکنندگان از واردات بی‌رویه انتقادات زیادی را مطرح کرده و معتقد بودند: اکثر کالای وارد شده توانایی تولید در داخل دارند و این امر ارتباط مستقیم با وضعیت معیشت مردم و سطح رضایت عمومی مردم دارد.
در شرایطی که تولیدکننده با مشکلات متعددی چون مالیات، حق بیمه، دستمزد و هزینه‌های بالای مصارف عمومی تولید همراه با تسهیلات‌دهی‌های نامناسب بانک‌ها مواجه است، به طور یقین واردات بی‌رویه قدرتی را برای تولیدکننده باقی نخواهد گذاشت.
بازار تهران که روزگاری کاسبان آن عمدتا درس خوانده حوزه بودند و مصداق «الفقه ثم المتجر» یعنی اول احکام فقه خرید و فروش را بیاموز سپس تجارت کن، بودند، مشتری را فرستاده خدا می دانستند، فروشندگان عمدتا عرضه کننده اجناس ساخته خودشان بودند و یا حتما ساخته داخل فروش می‌شد، اما امروز بازار تهران را اگر نگاه کنی، انگار بازار عرضه کالای چینی شده، شاید ۸۰ درصد پوشاک، ۹۵درصد لوازم الکترونیک و موبایل و تبلت، ۹۵درصد لوازم آرایشی و بهداشتی، ۷۰ درصد کفش و کیف و ۶۰ درصد لوازم خانگی خارجی یا قاچاقی عرضه می‌شود.
اگر بازار داخلی در جهت حمایت از تولید داخل و نه سود زود گذر خود باشد، باعث تحرک در تولید و اشتغال می‌شود.
آیا برخی بازاریان عمله بی جیره و مواجب کالای قاچاق خارجی و چینی شده اند. آیا نمی دانند که با فروش کالای خارجی یا قاچاقی فرصت شغلی جوانان ایران را به مفتی و راحتی در اختیار بیگانگان قرار می‌دهند.
البته ذائقه مردم هم بر اثر مصرف و تبلیغات تغییر کرده و کالای خارجی را لزوما به معنای با کیفیت و داخلی را بی کیفیت و گران می‌دانند که اولا تولید کننده داخلی در جهت افزایش و کاهش قیمت کالای داخلی تلاش کند، ثانیا مردم هم بدانند خرید کالای داخلی یعنی دادن فرصت اشتغال به جوان ایرانی و بر عکس خرید کالای خارجی یعنی کمک به قاچاقچی و پیش کش فرصت شغلی داخلی به بیگانگان است.
Sorry. No data so far.