تفکیک جنسیتی در محیط های آموزشی

موضوع تحصیلات یا آموزش تک جنسیتی، سالهاست که ذهن بسیاری از محققین و شهروندان را به خود مشغول داشته است. این مساله خاص کشور ما نیست بلکه سایر کشورها نیز بدان می پردازند.

چکیده:

موضوع آموزش ‌و پرورش در مدارس و دانشگاه­ها، از کلیدی‌ترین مؤلفه‌های مؤثر در زندگی انسان­ها بوده و بررسی و کنکاش آن بسیار حائز اهمیت است. در این میان، آموزش‌وپرورش، در محیط تک جنسیتی یا دوجنسیتی از مسائلی است که ذهن نه‌تنها دانشمندان داخلی بلکه دانشمندان خارجی غربی و شرقی را از ده‌ها سال پیش به خود مشغول کرده و سبب انجام تحقیقات و بحث­های زیادی شده است. تفکیک جنسیتی موضوعی بسیار درگیر با سایر موضوعات کلان است و لذا برای رسیدن به نتیجه­ای در مورد درستی یا نادرستی تفکیک جنسیتی­، لازم است یک فرآیند نسبتاً پیچیده­ای طی شود. لذا در این مقاله موضوع تفکیک جنسیتی در مدارس و دانشگاه­ها ازنظر علوم دینی و علوم طبیعی موردبحث و دقت قرارگرفته است. به امید آنکه این پژوهش ناچیز مرضی رضای حضرت ولی­عصر(عج) قرار گیرد و قدمی کوچکی در راستای اعتلای ایران اسلامی باشد، ان‌شاءالله.

1-مقدمه:

       موضوع تحصیلات یا آموزش تک­جنسیتی[2] (که در ایران غالباً برای دانشگاه­ها مطرح می‌شود) و یا تفکیک جنسیتی، در دولت دهم مطرح شد و بعدازآن واکنش‌های مختلفی از جانب افراد مختلف مشاهده گردید. جدای از درستی یا نادرستی تفکیک جنسیتی، انسان محقق و حقیقت­جو باید در هر موضوعی که مطرح می‌شود، باید نقاط ضعف و قوت و منافع و مضرات آن موضوع را بررسی کرده و سپس به ارائه نظر قطعی بپردازد. حتماً وجود یک یا چند ضعف یا نقطه­ی قوت در یک طرح کلانی، منجر به‌اشتباه بودن یا درست بودن آن نمی‌شود. هنگام تصمیم‌گیری در مورد درستی یا عدم درستی موضوعی باید تمام جوانب بررسی شود و سپس مورد تأیید یا رد قرار گیرد. استدلال قرآن کریم در مورد حرمت مشروبات الکلی و قمار چنین استدلالی است. در  قرآن کریم خداوند متعال به رسول گرامی اسلام (صلی‌الله علیه و اله و سلم) می‌فرماید: یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَیْسِرِ قُلْ فِیهِما إِثْمٌ کَبِیرٌ وَ مَنافِعُ لِلنَّاسِ وَ إِثْمُهُما أَکْبَرُ مِنْ نَفْعِهِما (سوره بقره آیه­ی 219)؛ از تو در مورد شراب و قمار سؤال می‌کنند، بگو در آن دو گناهی بزرگ و سودهایی برای مردم است و لکن گناهشان بیشتر از سودشان است. در این آیه خداوند متعال بابیان بیشتر بودن مضرات آن (که هم ضرر مادی و هم ضرر غیرمادی را شامل می‌شود) مشروبات الکلی و قمار را تحریم نموده است. در سایر موضوعات نیز باید همانند موضوع تفکیک جنسیتی نیز باید چنین نگاهی داشت. به این معنا که مضرات و منافع آن را احصا و سپس با مقایسه میزان آن‌ها، نتیجه­ی نهایی را اتخاذ نمود.

    در این مقاله مضرات و منافع تفکیک جنسیتی (در مدارس و دانشگاه­ها) از منظر علوم دینی و علوم طبیعی بررسی‌شده است. مضرات و منافع موردنظر، شامل اثرات مادی (تأثیر روی بازدهی علمی محیط آموزشی) و معنوی (تأثیرات روحی و روانی) است.

2- نگاه دین به موضوع تفکیک جنسیتی:
2-1- نگاه آیات قرآن کریم در مورد کیفیت رفتار و روابط بین زن و مرد:

خداوند در قرآن کریم گاهی اوقات به‌طور صریح و گاهی به‌طور غیرصریح دستورات خاصی را برای زنان و مردان فرموده است. برخی از در زمان حضور زن و مرد در جامعه و معاشرت آن با نامحرم مطرح می­شود. البته در برخی از این دستورات که در ظاهر خطاب به زن است، مرد نیز مورد خطاب است. گویی اینکه خداوند به مرد هم می­گوید که زن باید این‌چنین باشد و او هم لازم است مشی و جهت‌گیریِ این‌چنینی داشته باشد و عوامل عدم تحقق این دستور را مهیا سازد و طوری عمل نکند که شرایط برای عدول از این دستورات مهیا شود. در ادامه این دستورات قرآنی به‌طور اجمالی بررسی خواهد شد.

1- در آیه­ی30 و 31 سوره­ی نور خداوند متعال می‌فرماید: قُلْ لِلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ وَ یَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذلِکَ أَزْکى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِما یَصْنَعُونَ وَ قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلاَّ ما ظَهَرَ مِنْها وَ لْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلى جُیُوبِهِنَّ وَ لا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ؛]ای پیامبر[ به مردان مؤمن بگو چشمان خود را فروگیرند و دامان خویش را حفظ کنند که این برایشان بهتر است… و به زنان باایمان بگو: چشم­های خود را ]از نگاه هوس آلود[ فروگیرند و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را به‌جز آن مقدار که نمایان است آشکار نسازند و  روسری‌های خود را بر سینه‌ی خود بیفکنند ]تا گردن و سینه­ی آن‌ها پوشیده شود[ و زینت خود را آشکار نسازند.

معنای غض در کتاب «التحقیق فی کلمات القرآن الکریم» این‌چنین آمده است: «هو کف فی خفض و من مصادیقه: الکف مع فی خفض فی الصوت و فی النظر؛ غض خودداری کردن با پایین آوردن است و از مصادیق آن خودداری کردن با پایین آوردن صدا و نگاه است ][1][. چنانچه در آیه­ی 19 سوره لقمان در موضوع کم کردن صدا، از ماده­ی غض استفاده‌شده است (واغضض من صوتک).

در آیات فوق، با توجه به اینکه عفت جنسی بعد از عفت در نگاه مطرح‌شده است، نشان از اهمیت نگاه نکردن به نامحرم ]مرد یا زن[ هست. طبق بیان علامه مصطفوی، پایین نیاوردن چشم و نگاه کردن به نامحرم، موجب اثرات شنیعی می‌شود که انحراف جنسی یکی از آن‌هاست [[2]]. علامه طباطبایی نیز در کتاب گران‌قدر خود چنین می­فرمایند که مؤمنین باید چشم­پوشی و خودداری را از چشم‌هایشان شروع کنند][3][ و حضرت علی علیه­السلام می‌فرمایند: «العفّة تضعّف الشّهوة»][4][؛ (خویشتن‏داری شهوت را ناتوان می‏سازد). همچنین مرحوم شیخ عباس قمی در سفینه­البحار آورده است: «و یطلق فی الاخبار غالباً علی عفّة الفرج و البطن و کفّها عن مشتهیاتهما المحرّمه»؛ در روایات، عفاف، بیشتر به معنی خویشتن‏داری نسبت به شکم و شهوت به کار می‏رود و بازداشتن این دو از فزون‌خواهی حرام][5][.

در ادامه­­ی آیه، زنان مورد خطاب قرار می‌گیرند که باید غَض بَصَر کنند و پوشش خود را حفظ نمایند و زینت خود را آشکار نکنند. در معنای زینت کتاب التحقیق][6][ و مفردات][7][ چنین آورده‌اند که زینت] به خلاف حلی[، هم مربوط به متعلق خارجی و هم غیر خارجی است. به‌عنوان‌مثال، گردنبند یک متعلق خارجی برای زن است (که به آن حلیت گفته می­شود) ولی زینت هم زیبایی‌های جسمانی و روحی زن و هم زیبایی‌های خارجی شامل جواهرات و… را شامل می‌شود. لذا دایره­ی وسعت زینت بیشتر از حلیت است. خداوند نیز در این آیه می‌فرماید که زن باید زینت‌های خارجی و زیبایی­های روحی و جسمانی خود را از نظر نامحرمان پنهان نگه‌دارد. البته طبق نظر مراجع، صورت و دست­ها تا مچ با شرایطی لازم نیست پوشیده شوند.

2- یا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُلْ لازْواجِکَ وَ بَناتِکَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنینَ یُدْنینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلاَبِیبِهِنَّ ذلِکَ أَدْنى‏ أَنْ یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ وَ کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحیماً (احزاب؛ 59)؛ ای پیامبر: به همسران و دختران و زنان مؤمنان بگو: جلباب­های خود را بر خویش فروافکنند و این کار برای آنکه ]به عفت و پاک‌دامنی[ شناخته شوند و مورد آزار قرا نگیرند، بهتر است.

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان ][8] [ می‌فرمایند که سبب نزول آیه چنین بود که زنان از خانه بیرون می‌شدند تا به مسجد آیند، و دنبال رسول خدا نماز بخوانند، و چون شب می‌شد و زنان برای نماز مغرب و عشاء بیرون می‌آمدند، جوانان بر سر راه آنان می‌نشستند و متعرض ایشان می‌شدند، خدای تعالی این آیه را نازل فرمود. وی در ادامه می­فرمایند: این نزدیک‌تر است به اینکه شناخته شوند که این‌ها زنان آزاد و نجیب هستند و کنیز نیستند، پس اهل هوا و شهوات ایشان را با مزاح و شوخی و متلک گفتن خود اذیت نکنند]پوشاندن کامل بدن سبب می‌شود که زودتر به پاکی شناخته شوند و افراد فاسق متعرض آن‌ها نشوند[.

3- وَقَرْنَ فِی بُیُوتِکُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِیَّةِ الْأُولَى (احزاب؛ 33): در خانه‌های خود بمانید و مانند دوران جاهلیت نخستین خودنمایی نکنید.

ازآنجاکه زنان در دوران جاهلیت لباسی از لولو می‌پوشیدند و در وسط راه حرکت می‌نمودند][9][، لذا خداوند این نوع رفتار زنان را سرزنش کرده است. در این آیه، کلمه‌ی «تبرج» به معنای اظهار زینت برای افراد نامحرم توسط زن می‌باشد][10]،[11][. طبق بیان لسان العرب، «التبرج اظهار الزینه و ما یستدعی به شهوه الرجال»؛ تبرج اظهار زینت است که به‌وسیله‌ی آن شهوت و میل مردان را به‌سوی خود دعوت می­کند][12][. صاحب کتاب التحقیق ][13][ نیز در معنای تبرج در مورد زنان می‌فرماید: «ای لایتظاهرن و لایردن الاستعلاء و التجلی و جلب النفوس و معلوم انّ التظاهر و الاستعلاء فی کل نوع بحسبه، ففی المراه بالتزین فی مقابل الاجانب قولاً و عملاً و سلوکاً و مشیاً و لمزاً و نظراً»؛ به این معنا که خودنمایی نکنند‌ و اراده­ی علو و برتری نکنند و جلوه­گری و جلب نفوس مردم نکنند. معلوم است که تظاهر در هر نوعی به‌حسب خود آن نوع است و در زن با تزیین در مقابل افراد نامحرم با سخن گفتن و عمل و رفتار و راه رفتن و اشارات چشم و نگاه است.

4- وَ الْقَواعِدُ مِنَ النِّساءِ اللاَّتِی لا یَرْجُونَ نِکاحاً فَلَیْسَ عَلَیْهِنَّ جُناحٌ أَنْ یَضَعْنَ ثِیابَهُنَّ غَیْرَ مُتَبَرِّجاتٍ بِزِینَةٍ وَ أَنْ یَسْتَعْفِفْنَ خَیْرٌ لَهُنَّ وَ اللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ (نور؛60)؛ زنان یائسه­ای که امید زناشویی ندارند، بر آنان گناهی نیست که جامه‌هایشان را فروگذارند به‌شرط آنکه زینت نمایی نکنند و اگر پاک‌دامنی بورزند ]حجابشان را رعایت نمایند[ برایشان بهتر است خداوند شنوای داناست.

حساسیت در مسائل بین زن و مرد چنان است که خداوند می­فرماید اگر پیرزنان نیز عفت و حجاب خود را رعایت کنند، بسیار بهتر خواهد بود.

5- فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ الَّذِی فِی قَلْبِهِ مَرَضٌ (احزاب؛32): هوس‌انگیز سخن نگویید که بیماردلان در شما طمع کنند و سخن شایسته بگویید.

قرآن کریم حتی روی یک فکر ناصحیح در مورد جنس مخالف حساسیت دارد. خداوند امر می‌کند که زنان طوری صحبت نکنند که آنان که در قلبشان مرضی است، دچار هوا و هوس شوند (هرچند که این هوا و هوس فقط در حد هوا و هوس بماند). طبق این آیه واجب است زن صدای خود را به‌گونه‌ای آشکار نکند که موجب جلب‌توجه و تلذذ مرد شود. مردان نیز طبق آیه باید از استماع صدای زن به‌قصد لذت خودداری نماید، چراکه موجب ایجاد فساد در قلوب می­شود. طبق بیان المیزان ][14][ منظور از مرض در این آیه نداشتن آن نیروی ایمانی است آدمی را از میل به شهوات بازدارد. لذا زنان نباید صدای خود را که یک زینت محسوب می­شود، به‌گونه‌ای ظاهر کنند که افراد مریض­القلب را به سوی خود جلب نماید.

6- إِذا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتاعاً فَسْئَلُوهُنَّ مِنْ وَراءِ حِجابٍ ذلِکُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِکُمْ وَ قُلُوبِهِنَّ وَ ما کانَ لَکُمْ أَنْ تُؤْذُوا رَسُولَ اللَّهِ وَ لا أَنْ تَنْکِحُوا أَزْواجَهُ مِنْ بَعْدِهِ أَبَداً إِنَّ ذلِکُمْ کانَ عِنْدَ اللَّهِ عَظیماً (احزاب؛53)؛ ]خطاب به مردان[: هنگامی‌که چیزی از وسایل زندگی را به‌صورت عاریت از آنان ]همسران پیامبر[ می‌خواهید از پشت پرده بخواهید. این کار برای پاکی دل‌های شما و آن‌ها بهتر است.

هرچند این آیه­ در ظاهر ارتباط با زنان پیامبر نازل‌شده است ولی با توجه به دلیلِ عمومیِ «ذلکم اطهر لقلوبکم و قلوبهن (پاکی قلوب شما و قلوب آن‌ها)»، چنین نتیجه­گیری می‌شود که این نوع رفتار برای تمام زنان سفارش شده است. نوع خطاب در این آیه شبیه به خطاب پزشکی است که مصرف تنباکو را به دلیل مضر بودن آن، برای یک مراجعه‌کننده‌ای ممنوع اعلام می‌کند. پزشک هرچند که این دستور را به یک فرد داده است، ولی با توجه به دلیل مضر بودن آن برای تمام افراد، لازم است دیگران نیز آن دستور رعایت نمایند. در آیه­ی فوق خداوند به مردان (چه مجرد و چه متأهل) می­فرماید که زمانی که از زنان پیامبر ]و دیگر زنان[ چیزی می­خواهید از پشت پرده بخواهید. قابل‌توجه است که این دستور برای ارتباط یک مرد با یک زن مجرد نیست بلکه با زنان پیامبر است که تعدادی از آنان نیز سن زیادی داشته­اند­.

نتیجه­ گیری از آیات مذکور:

از آیات فوق چنین استفاده می‌شود که در ارتباط زن و مرد با یکدیگر باید نهایت دقت را داشت. در ارتباط بین زن و مرد باید اصل طهارت قلوب حفظ شود و رفتار یا پوششی نباید باعث ایجاد وسوسه یا توجه گناه‌آلود شود. هرچند که این وسوسه در حد وسوسه باقی بماند. خداوند متعال از شدت علاقه و محبت به بندگانش، این دستورات را برای آن‌ها نازل فرموده است تا در این راه پرپیچ‌وخم زندگی دنیوی به بیراهه نروند. چراکه ارتباط نامشروع بین زن و مرد منجر به ایجاد فسادهای مختلفی می­شود که در ادامه­ی بحث به نمونه­هایی از آن اشاره خواهد شد.

 2-2- سیره معصومین علیه‌السلام در مورد حضور زنان در جامعه:

پیغمبر اکرم صلی‌الله علیه و آله دستور می‌داد که شب‌هنگام که نماز تمام می‌شود، اول زن‌ها بیرون بروند بعد مردها و رسول اکرم صلی‌الله علیه و آله خوش نمی‌داشت که زن و مرد در حال اختلاط از مسجد بیرون بروند، زیرا فتنه‌ها از همین اختلاط‌ها برمی­خیزد][15][.
رسول خدا برای اینکه برخورد و اصطکاکی رخ ندهد دستور می‌داد مردان از وسط و زنان از کنار کوچه یا خیابان بروند][16][ و می­فرمودند: میانه راه براى زنان نیست لیکن دو سوى راه جهت رفت‌وآمد آنان مناسب است][17][.
حضرت امیرالمؤمنین على علیه‌السلام فرمود: «پنج چیز همراه با پنج چیز مى‏شود و آتش براى آن پنج چیز لازم است … تا آنجا که گوید: و هرکس با دختران و پسران شوخى کند پس حتماً به زنا[3] مى‏افتد و آتش، زناکار را قطعى است»][18][ و همچنین فرموده­اند: یا اهل العراق نُبِئتُ انّ نسائکم یدافعن الرجال فی الطریق أما تستحیون: ای مردم عراق؛ خبر یافتم که زنان شما در راهها پهلو به پهلوی مردان می‌زنند آیا شرم نمی‌کنید؟][19][.
امیر­المومنین علی علیه‌السلام به فرزندش امام مجتبی چنین توصیه می‌نماید: «واکفف علیهن من ابصارهن بحجابک ایاهن، فان شده الحجاب ابقی علیهن و لیس خروجهن من ادخالک علیهن من لا یوثق به علیهن»؛ تا می‌توانی کاری کن که زن تو با بیگانه معاشرت نداشته باشد. هیچ‌چیز بهتر از خانه زن را حفظ نمی‌کند. همان‌طور که بیرون رفتن آنان از خانه و معاشرت با مردان بیگانه در خارج خانه برایشان مضر و خطرناک است، واردکردن تو مرد بیگانه را بر او در داخل خانه و اجازه معاشرت نامحدود در داخل خانه نیز مضر و خطرناک است.
شهید مطهری در کتاب مسئله حجاب خود می‌فرمایند: «اسلام در عین اینکه اجازه شرکت در مساجد را می‌دهد، دستور می‌دهد به‌صورت مختلط نباشد، و محل‌ها از یکدیگر جدا باشند. می‌گویند پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله در زمان حیات خویش اشاره کرد که در ورودی زنان به مسجد از در ورودی مردان مجزا باشد. روزی اشاره به یکی از درها کرد و فرمود: لو ترکنا هذا الباب للنساء][20][ یعنی خوب است این در را به بانوان اختصاص دهیم. بعداً صریحاً نهی فرمود که مردان از آن در وارد شوند.»
ابو بصیر می­گوید: «زنى را آموزش قرآن می­دادم. ابوبصیر گوید: مزاحى با او کردم. پس‌ازآن خدمت امام باقر علیه‌السلام رسیدم حضرت به من فرمود: اى ابو بصیر! چه چیزى به آن زن گفتى؟ من با دستم اشاره کردم و گفتم: چنین گفتم و حضرت رویش را پوشاند. ابو بصیر گوید: حضرت به من فرمود: پس‌ازاین، نزد آن زن نرو»][21][.
ابوهریره و ابن عباس گویند: «رسول خدا صلی‌الله علیه و آله پیش از وفات در آخرین خطبه‏اى که در مدینه داشت فرمود: … و هرکس با زنى که مالک او نیست شوخى کند در برابر هر کلمه‏اى که در دنیا با او سخن گفته است هزار سال در آتش زندانى مى‏شود … و یا با او مزاح‏ کند و کار زشتى با زن کند، بر زن همان گناهى است که بر مرد است… »][22][.
امام صادق علیه‌السلام فرمود: «رسول خدا صلی‌الله علیه و آله از زنان تعهد گرفت … و اینکه در خلوت با مردان ننشینند»][23][.
رسول خدا صلی‌الله علیه و آله از گفتگو با زنان نهى کردند. منظور زنان نامحرم هستند و حضرت فرمودند: «مردى با زنى خلوت نکند، چون، نیست مردى که با زنى خلوت کند، جز آن‌که شیطان نفر سوم آنان خواهد بود.»][24][.
رسول خدا صلی‌الله علیه و آله فرمود: «هرکس به خدا و روز قیامت ایمان دارد درجایی که نفس زنى را که محرم او نیست مى‏شنوند، نماند.»][25][.

در احادیث فوق، نظر معصومین علیهم­السلام، متوجه رعایت عفت و مراقبت نفس در زمان ارتباط با فرد نامحرم است.

3- مشارکت اجتماعی زن در اسلام:

اسلام زن را به خانه‌نشینی امر نکرده است چراکه اگر چنین بود احکام پوشش و نگاه و صحبت با نامحرم را در قرآن بیان نمی‌فرمود، چراکه این احکام مخصوص زمان حضور زن در جامعه و ارتباط با سایر افراد است. نگاه اسلام به موضوع حضور زن در جامعه بر اصل رعایت تقوا بنا شده­است. به این معنا که زن می‌تواند با رعایت عفت خود در جامعه فعالیت‌های مختلفی داشته باشد. لذا اصل بر رعایت عفت است. نگاه حضرت امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب (مُدّ­ ظله) نیز بر این اصل استوار است. رهبر حکیم انقلاب دراین‌باره فرموده‌اند: «زنان هم باید درراه سازندگی کشور و به‌خصوص سازندگی نسل نو و تربیت اسلامی او، تا آنجا که می‌توانند تلاش کنند. این قشر عظیم از ملت ایران یعنی زنان، دوشادوش مردان با حفظ حدود اسلامی، علم فن و کارهای شایسته‌ی مسلمان را فراگیرند»][26][. و همچنین فرموده­اند: «زنِ مسلمان مثل مردِ مسلمان حق دارد آنچه را که اقتضاى زمان است، آن خلأیى را که احساس مى‌کند، آن وظیفه‌اى را که بر دوش خود حس مى‌کند، انجام دهد. چنانچه دخترى مثلاً مایل است پزشک شود، یا فعالیت اقتصادى کند، یا در رشته‌هاى علمى کار کند، یا در دانشگاه تدریس کند، یا در کارهاى سیاسى وارد شود، یا روزنامه‌نگار شود، براى او میدان‌ها باز است. به‌شرط رعایت عفّت و عفاف و عدم اختلاط و امتزاج زن و مرد، در جامعه‌ى اسلامى میدان براى زن و مرد باز است»][27].[ البته جای تذکر دارد که فعالیت اجتماعی زن نباید مزاحم تربیت فرزند و شوهرداری باشد. چراکه مرد (و هر انسانی) با پرورش زن به مقامات بلند می‌رسد و زن موجب قوام خانواده است و نباید به حدی فعالیت اجتماعی داشت که از مسئولیت خطیر تربیت غافل شود.

بیان شد که حضور زن همراه باعفت در جامعه مانعی ندارد. راغب اصفهانی در مفردات ][28][، عفّت را چنین معنا می‏کند: «العفّة حصول حالةٍ للنّفس تمتنع بها عن غلبة الشّهوه»؛ عفّت، پدید آمدن حالتی برای نفس است که به‌وسیله آن از فزون‌خواهی شهوت جلوگیری شود. عفت برای افراد مختلف تعریف و جایگاه خاص خود را دارد. عفت برای زن طبق کتاب التحقیق چنین بیان‌شده است: «حفظ النفوس عما تشتهی نفوسهن من التزین و التبرج و الانکشاف و الابداء للزینه»؛ ]عفت برای زن عبارت است از[ حفظ نفس ازآنچه که تمایل دارند به تزین، خودنمایی، و انکشاف آشکار کردن زینت. زن تمایل و توجه دارد زیبایی‌های خود را به دیگران نشان دهد و نگاه‌ها را به‌سوی خود جلب کند. لذا اگر زن بخواهد عفت داشته باشد، باید از این میل که نگاه مردان را به‌سوی خود جلب کند، منصرف شود[4]. به‌گونه‌ای که اگر این عفت خود را رعایت نکند، جامعه‌ای را به فساد می‌کشد. منتیسکو متفکر غربی نیز در کتاب خود می­گوید: از دست رفتن عفت زنان به‌قدری تأثیرات بد و معایب و نواقص تولید می‌کند و روح مردم را فاسد می‌کند که اگر کشور دچار آن شود، بدبختی زیادی از آن تولید می‌شود ][29] [. «ازنظر اسلام محدودیت کامیابی جنسی به محیط خانوادگی و همسران مشروع، از جنبه روانی به بهداشت روانی اجتماع کمک می‏کند…اسلام می­خواهد انواع التذاذهای جنسی، چه بصری، و لمسی و چه نوع دیگر، به محیط خانوادگی و در کادر ازدواج قانونی اختصاص یابد، اجتماع منحصراً برای کار و فعالیت باشد» ][30][.

در قرآن نیز آیات و روایات مختلفی وجود دارند که حضور و فعالیت­ زن در جامعه را مجاز شمرده­اند. حق فعالیت اقتصادی و سیاسی زن در آیات مختلفی ازجمله آیات 32 سوره نساء و آیه­ی 12 سوره­ی ممتحنه مجاز دانسته شده است. فعالیت اقتصادی دختران حضرت شعیب (سلام‌الله علیهم) نمونه­ای بارزی است که در آیات 23-26 سوره­ی قصص آمده است.

آیات و روایات نیز گواه از آن دارد که فعالیت زن با رعایت عفت در جامعه ایرادی ندارد و بلکه گاهی واجب می­شود. از نمونه­های مشهور این نوع فعالیت­ها، می‌توان به خطبه­ی حضرت فاطمه زهرا (سلام‌الله علیها) در دفاع از حریم ولایت و شهادت وی در این راه و خطبه­های کوبنده­ و پرصلابت حضرت زینب کبری (سلام‌الله علیها) در شهر کوفه و مجلس ابن زیاد اشاره کرد. از انس­بن­مالک نقل‌شده است که: هرگاه پیامبر قصد جنگی را داشت، ام سلیم و جمعی از زنان را به همراه می‌برد تا آب‌رسانی کنند و زخمی‌ها  درمان نمایند][31][. ابن هشام در کتاب سیره‌ی نبوی خود می‌گوید: نسیبه که به ام عماره شهرت دارد می‌گوید: در جنگ احد با مشک آب خود را به پیامبر رساندم. آن حضرت را در جمع اصحاب یافتم و قدرت و پیروزی برای مسلمانان بود. زمان شکست مسلمانان، به پیامبر پیوستم و به‌طور مستقیم وارد جنگ شدم و برای دفاع از حضرت شمشیر می‌زدم و تیراندازی می‌کردم[32]] [. حضرت آیت‌الله جوادی آملی در مورد حضور زنان در جامعه می‌فرماید: زنانی هم بودند اباذر گونه، که اولاً درصحنه جنگ، کاملاً حضور داشتند، و برای تشجیع نیروهای اعزامی و رزمی از آیات قرآن و احادیث رسول خدا (ص) استمداد می‌نمودند و دعوت و رهبری این‌ها بر محور قرآن کریم بود. آنان از آیات قرآن به‌اندازه کافی اطلاع داشتند و به‌موقع، آیات را در جای خود تلاوت می‌کردند، و از آن‌ها به‌عنوان دلیل استفاده می‌کردند و نه‌تنها در زمان قدرت، بلکه در زمان ضعف نیز حضور ذهنی‌شان نسبت به قرآن باعث شد که بتوانند از آیات مدد بگیرند و اباذر گونه اعتراض کنند، چه این‌که به هنگام قدرت نیز همچون مالک اشتر دفاع می­کردند. اگر کارهایی که زنان اباذر گونه، در جنگ‌ها و صحنه‌های سیاسی اسلام کردند، ده‌ها بار گفته می‌شد و به‌صورت فیلم تبلیغی درمی‌آمد، و ده‌ها کتاب در آن زمینه نوشته می‌شد، آنگاه مشخص می‌شد که زن­ها در پیشبرد مسائل نظامی در صدر اسلام، همچون اباذر و مالک اشتر درصحنه بوده­اند  ] .[[33] لازم به ذکر است که مؤلف در این منبع زنان زیادی را که درصحنه‌های مختلف اجتماعی حضور داشتند را برشمرده است.

از مطالب فوق می‌توان به‌روشنی دریافت که هم قرآن کریم و هم سیره­ی معصومین، بنا دارند که رابطه‌ی بین زن و مرد نامحرم، حداقل و فوق‌العاده با مراقبت باشد. ایجاد محیطی که زن زینت­های خود را در معرض دید بگذارد و مرد نیز چشم­چرانی کند، محل ایجاد تخم شهوت و گناه است.

4- تفکیک جنسیتی در کشورهای خارجی:

تحقیقات مختلفی روی تفکیک جنسیتی در جهان انجام‌شده است. برخی از این تحقیقات مخالف با تفکیک جنسیتی هستند و برخی نیز قویاً آن را تأیید کرده و راهکاری برای افزایش بازدهی علمی و افزایش آرامش روانی دانشگاه‌ها و مدارس می­دانند. تحقیقات بسیار میدانی و تحلیلی، مفید بودن تفکیک جنسیتی را تأیید کرده است و برخی کشورهای خارجی (مانند کشورهای ایالات‌متحده آمریکا یا اروپا) سازمان و یا ارگان‌هایی جهت آموزش تک­جنسیتی دارند[5]، [6]. در داخل کشور تحقیقات میدانی روی اثر تفکیک جنسیتی انجام‌نشده است و یا اگر اجراشده است نتایج آن قابل‌دسترسی نیست. لذا در این بخش، به بررسی تحقیقات دانشمندان خارجی اکتفا می‌شود. لازم به ذکر است که هدف از طرح نتایج تحقیقات آنان، صرفاً ارائه­ی یک شاهدی در صحت احکام الهی و نظر مراجع عظام تقلید است[7].

در یک نگاه کلی، آقای Wiseman و Riordan در تحقیق خود نشان می‌دهند که تا قبل از سال 2003 تنها کشورهای کمی در جهان آموزش تک جنسیتی در مدارس به میزان یک یا دو درصد داشتند. ولی برخی کشورها بالای ده درصد آموزش تک جنسیتی داشتند. این کشورهای شامل بلغارستان، شیلی، سنگاپور، انگلستان، هنگ‌کنگ، نیوزلند استرالیا و کشورهای اسلامی می­شود. در سال­های اخیر گرایش به آموزش تک جنسیتی حتی در کشورهای مدرن نیز روبه افزایش گذاشته است. بزرگ‌ترین اتفاقی که سیستم آموزشی تک جنسیتی آمریکا را تحت تأثیر قرارداد و آن را محدود کرد، قانونی بود که تحت عنوان Title IX، در سال 1964 تصویب ‌شد[[34]]. دایره­المعارف زنان و جنسیت[8] این اصلاحیه را قدمی برای فرصت برابر و دسترسی برابری برای دو جنسیت می‌داند][35][. بسیاری از فمینیست‌ها برای تصویب این قانون زحمت بسیاری کشیدند. هدف طرح ممنوعیت تبعیض جنسیتی و دوجنسیتی کردن آموزش در تمام مقاطع تحصیلی بود. دلیل اصلی افزایش دوباره‌ی مدارس تک جنسیتی، اصلاح قانون سال 1972 در سال 2006 بود. این قانون جدا کردن دختران و پسران را مجاز اعلام کرد و سازمانی به نام سازمان آموزش ملی تک جنسیتی ایجاد شد و  تعداد مدارس تک جنسیتی از 4 مدرسه در سال 1998 به 540 مدرسه در سال 2010 رسید[[36]]. هم‌اکنون بحث آموزش تک جنسیتی یا دوجنسیتی یکی از بحث‌های بسیار فراگیر در آمریکا است. لازم به ذکر است که ایجاد و ثبت‌نام و در این مدارس و دانشگاه‌ها کاملاً اختیاری است][37]، [[38]. بااین‌حال در سال 2008 تحقیق دانشگاه هاروارد نشان می‌دهد که بیشتر از یک‌سوم پدر و مادران آمریکایی مدارس و آموزش تک جنسیتی را ترجیح می‌دهند][39].

آموزش تک جنسیتی  در کشور انگلستان همانند اغلب کشورهای غربی، در سال‌های قدیم مرسوم بوده است ولی رفته‌رفته تعداد آن‌ها روبه کاهش‌یافته و در حال حاضر اکثر آن‌ها دوجنسیتی هستند. ولی در سال‌های اخیر روند به سمت تفکیک جنسیتی است. در سال 2009 تحلیل وسیعی که روی 700000 (هفتصد هزار نفر) دختر انجام‌شده است نشان می‌دهند که حضور آن‌ها در محیط‌های آموزشی تک جنسیتی موجب افزایش نمرات آن‌ها می‌شود][40][. در سال 2007 نیز تحقیق دیگری که توسط حکومت انگلستان پشتیبانی شده است، نشان می‌دهد که دختران در کلاس‌های دوجنسیتی به حاشیه رانده می‌شوند و توصیه‌شده است که دختران و پسران جداگانه آموزش ببینند. آنالیز 17000 (هفده هزار)  نفر نشان می‌دهد که تک جنسیتی کردن موجب افزایش بازدهی علمی، کاهش طلاق و بارداری غیرقانونی می‌شود][41][. تحقیق دیگری نشان می‌دهد که دختران به‌مراتب در کلاس‌های تک جنسیتی بهتر عمل می­کنند][42][. آقای Sullivan در مقاله‌ی خود بیان می‌دارد که در محیط‌های تک جنسیتی دختران در نمرات ریاضی و علوم بهتر عمل می‌کنند و پسران در نمرات زبان انگلیسی خود رشد می‌کنند][43][. همچنین اثبات‌شده است که دخترانی که در محیط‌های آموزشی تک جنسیتی آموزش‌دیده‌اند، درآمد بیشتری در آینده‌ی کاری وزندگی خوددارند ][44]،[45].

برای بسط بیشتر موضوع نتایجی دیگر از تحقیقات اشاره می­شود:

وزارت آموزش ایالات‌متحده آمریکا بررسی جامعی را در مورد آموزش تک جنسیتی انجام داده است. این مطالعه شامل 2221 مطالعه روی تأثیرات آموزش تک جنسیتی است. در این مطالعه ذکرشده است که اثرات آموزش تک جنسیتی دوپهلو است ولی بااین‌حال آمده است که بااین‌وجود دلایل خاصی برای مؤثر بودن آموزش تک‌جنستی وجود دارد. این دلایل شامل افزایش بازدهی علمی است. در بسیاری از موارد هیچ دلیلی بر نفع یا ضرر وجود نداشت. ولی در تحقیق مذکور این مطلب وجود دارد که دلایل اندکی بر مضر بودن آموزش تک جنسیتی و مفید بودن آموزش دوجنسیتی وجود داشت][46].
در سال 2008 حکومت آمریکا مطالعه دیگری را نیز شروع کرد. در این تحقیق اثرات آموزش تک جنسیتی به‌صورت زیر ذکرشده است][47]:

1- کاهش حواس‌پرتی در زمان یادگیری

2- کاهش اختلالات رفتاری دانش آموزان

3- افزایش اعتمادبه‌نفس در بین دانش آموزان می‌شود.

4- کاهش اذیت و آزار جنسی در بین دانش آموزان

5- کاهش اتفاقات جنسی بین معلمین و دانش­آموزان

6- موجب آزادی انتخاب مردم در نوع آموزش می‌شود.

7- موجب ایجاد نوع آموزش متناسبی با دختران و پسران می‌شود.

در سال 2001 تحقیق انجمن تحصیلات استرالیا[9] بعد از 6 سال مطالعه‌ی 270،000 (دویست و هفتاد هزار نفر) دانش­آموز نشان داد که از کلاس‌های تک جنسیتی بودند به‌طور متوسط 15 تا 22درصد بیشتر از دختران و پسرانی بودند که در کلاس‌های دوجنسیتی شرکت داشتند][48][.
در سال 2012 تحقیق چند تن از دانشمندان دانشگاه ایالت پنسیلوانیا ][49][ نشان می‌دهد که حضور دانش آموزان در مدارس تک جنسیتی موجب افزایش معدل می‌شود] [50][. در ابتدای این تحقیق به‌صراحت عنوان‌شده است که میزان فارغ‌التحصیلانی که وارد دانشگاه می‌شوند، در مدارس تک جنسیتی بیشتر از مدارس دوجنسیتی است. لازم به ذکر است که این تحقیق در مدارس شهر انجام‌شده است.
همچنین تحقیق UCLA ][51][ بیان می­دارد که فارغ‌التحصیلان دخترِ مدارس تک جنسیتی دارای توانایی‌های بیشتری نسبت به سایر دخترانی هستند که در مدارس دوجنسیتی تحصیل‌کرده‌اند. این توانایی شامل توانایی حل مسائل ریاضی، مهارت‌های رایانه‌ای و سایر مهارت‌هاست. طبق این تحقیق نزدیک دوسوم (حدود66 درصد) دختران فارغ‌التحصیل مدارس تک جنسیتی در هفته 11 ساعت یا بیشتر از آن صرف مطالعه و انجام تکالیف درسی می‌کنند. درحالی‌که این مقدار در مدارس دوجنسیتی کمتر از 42 درصد است.
Alison L. Booth و همکارانش ][52] در تحقیق میدانی و با جداسازی دختران و پسران در دانشگاه Essex، به بررسی اثر تفکیک جنسیتی بر دانشجویان پرداختند. در این تحقیق آمده است که دانشجویان دانشگاه به دلیل داشتن سن بیشتر نسبت به دانش­آموزان مدارس دبیرستان و راهنمایی، کمتر تحت تأثیر محیط اطراف خود قرار می­گیرند، ولی بااین‌وجود، دانشجویانِ دختری که در کلاس­های تک جنسیتی دانشگاه حضور داشتند، نمرات و عملکرد بهتری نسبت به دخترانی که در کلاس­های دوجنسیتی شرکت داشتند، دارند (جدول زیر). نحوه­ی انجام این آزمایش و تحلیل داده­ها، در منبع مذکور آمده است.

آقای Gerald  Eisenkopf و همکارانش ] [53] بامطالعه دانش آموزان دبیرستانی در دو حالت کلاس‌های تک جنسیتی و دوجنسیتی کشور سوئیس به این نتیجه رسیدند که عملکرد درس ریاضی دخترانی که در کلاس‌های تک جنسیتی حضور داشتند، بهتر از عملکرد دخترانی است که در کلاس‌های دوجنسیتی حضور دارند. در این مطالعه سعی شده بود که امکانات در دو وضعیت کلاس تک جنسیتی و دوجنسیتی یکسان باشد. به‌عنوان‌مثال معلمان تدریس کننده در هردو وضعیت یکسان انتخاب‌شده بودند.
آقای Park  و همکارانش ][54] که یکی از وسیع‌ترین مطالعه و آزمایش را در مورد آموزش تک جنسیتی انجام داده اند، بامطالعه دانش آموزان دبیرستانی به این نتیجه رسیدند که علاوه بر اینکه آموزش تک­جنسیتی موجب بهبود عملکرد دانش آموزان در دوران دبیرستان می‌شود، بلکه موجب کسب نمرات بهتری در دانشگاه می­شود.
آقای Booth  و همکارانش ][55]  با بررسی نمرات و معدل‌های دانشجویانی که در کلاس‌های تک جنسیتی و یا دوجنسیتی حضور می‌یافتند، به این نتیجه رسیدند که تحصیل در محیط تک جنسیتی موجب افزایش عملکرد دختران می­شود. این مطالعه در دانشگاهی در کشور انگلستان انجام‌شده است.
طبق ][56][ ][57][ ][58][ پسران در کلاس‌های دوجنسیتی واکنش و فعالیت بیشتری نسبت به دختران دارند. همچنین طبق ][59][ و ][60] پسرها فعالیت‌های حواس‌پرت کن و منفی در کلاس زیاد دارند. همچنین طبق ][61] به دلیل فعالیت بیشتر و بلند بودن صدای پسران، اساتید بیشتر به پسرها توجه می‌کنند. بنا به دلایل ذکرشده، شرکت دختران در این کلاس‌های دوجنسیتی اثری منفی در موفقیت دختران می‌گذارد.
در سال 2006 از ده دبیرستان موفق در انگلستان، 9 مدرسه تک جنسیتی بوده‌اند و هفت مدرسه از این ده مدرسه دخترانه بوده‌اند ][62].
تحقیق و آنالیز Katherine Bradley ][63] روی صدها نفر از دانش آموزان نشان داده است که تفکیک جنسیتی، نمرات ریاضی و روخوانی دختران بهبود می‌دهد ولی در مورد پسران تفاوتی نمی‌کند.

13- Hubbard, L و همکارانش [64] [و McCreary ][65]  در تحقیقات خود نشان داده‌اند آموزش تک ­جنسیتی موجب بهبود عملکرد دانش ­آموزان کم‌درآمد رنگین‌پوست می­شود.

14-  M. Talha Yalcinkaya و همکارش ][66][ طبق تحقیقات میدانی خود نشان داده­اند که عملکرد دختران در مدارس تک جنسیتی بهتر شده و نمرات و معدل آن­ها زیاد می­شود. همچنین طبق این منبع  [67] تفکیک جنسیتی باعث افزایش نمرات هردو جنس می‌شود.

15- همان‌طور که قبلاً نیز مطرح شد، در بین دانشمندان غربی افرادی هم با تحقیقات خود به این نتیجه رسیده‌اند که تک جنسیتی کردن امر مناسبی نیست. در سال 2011 مجله­ی معتبر Science تحقیقی را منتشر شد ][68][ که شدیداً آموزش تک جنسیتی را رد می‌کرد. بااین‌وجود در خود این مقاله ذکرشده است که تفکیک جنسیتی (باوجود نداشتن تأثیر بر عملکرد علمی دانش­ آموزان) باعث کاهش اتفاقات جنسی می­شود.

توجه: درکشور آمریکا، تعداد زیادی دانشگاه و کالج تک جنسیتی وجود دارد. نویسنده به دلیل نبود منبع مناسب، به نتیجه­ای در مورد دلایل تفکیک این دانشگاه­ها نرسیده است. لذا جای تحقیق بیشتری دارد تا این دلایل روشن شود. لیست زیر اسامی دانشگاه­های تک­جنسیتی مخصوص مردان و زنان در ایالات متحده است.

لیست برخی دانشگاه‌های تک جنسیتی مخصوص مردان در آمریکا[69]،[70]:

Hampden–Sydney College (Hampden–Sydney, Virginia)
Morehouse College (Atlanta, Georgia)
Saint John’s University (Collegeville, Minnesota)
Wabash College (Crawfordsville, Indiana)
Williamson Free School of Mechanical Trades (Media, Pennsylvania)
Conception Seminary College (Conception, Missouri)
Divine Word College (Epworth, Iowa)
Holy Trinity Orthodox Seminary (Jordanville, New York)
Mount Angel Seminary (St. Benedict, Oregon)
Pontifical College Josephinum (Columbus, Ohio)
St. Charles Borromeo Seminary (Wynnewood, Pennsylvania)
St. John Vianney College Seminary (Miami, Florida)
St. John Vianney College Seminary ([St. Paul, Minnesota])
St. John’s Seminary College (Brighton, Massachusetts)
St. Joseph Seminary College (St. Benedict, Louisiana)
Beis Medrash Heichal Dovid (Far Rockaway, New York)
Beth Hamedrash Shaarei Yosher Institute (Brooklyn, New York)
Beth Hatalmud Rabbinical College (Brooklyn, New York)
Beth Medrash Govoha (Lakewood, New Jersey)
Central Yeshiva Tomchei Tmimim-Lubavitch (Brooklyn, New York)
Darkei Noam Rabbinical College (Brooklyn, New York)
Kehilath Yakov Rabbinical Seminary (Brooklyn, New York)
Machzikei Hadath Rabbinical College (Brooklyn, New York)
Mesivta Torah Vodaath Seminary (Brooklyn, New York)
Mirrer Yeshiva Central Institute (Brooklyn, New York)
Ner Israel Rabbinical College (Baltimore, Maryland)
Ohr Somayach Tanenbaum Education Center (Monsey, New York)
Rabbinical Academy Mesivta Rabbi Chaim Berlin (Brooklyn, New York)
Rabbinical College Beth Shraga (Monsey, New York)
Rabbinical College Bobover Yeshiva B’nei Zion (Brooklyn, New York)
Rabbinical College Ch’san Sofer of New York (Brooklyn, New York)
Rabbinical College of America (Morristown, New Jersey)
Rabbinical College of Long Island (Long Beach, New York)
Rabbinical College of Telshe (Wickliffe, Ohio)
Rabbinical Seminary Adas Yereim (Brooklyn, New York)
Rabbinical Seminary of America (Flushing, New York)
Shor Yoshuv Rabbinical College (Lawrence[disambiguation needed], New York)
Talmudic University of Florida (Miami Beach, Florida)
Talmudical Academy of New Jersey (Adelphia, New Jersey)
Talmudical Institute of Upstate New York (Rochester, New York)
Talmudical Seminary Oholei Torah (Brooklyn, New York)
Talmudical Yeshiva of Philadelphia (Philadelphia, Pennsylvania)
Telshe Yeshiva-Chicago (Chicago, Illinois)
Torah Teminah Talmudical Seminary (Brooklyn, New York)
U.T.A. Mesivta-Kiryas Jocl (Monroe, New York)
United Talmudical Seminary (Brooklyn, New York)
Yeshiva and Kolel Bais Medrash Elyon (Monsey, New York)
Yeshiva and Kollel Harbotzas Torah (Brooklyn, New York)
Yeshiva Beth Yehuda-Yeshiva Gedolah of Greater Detroit (Oak Park, Michigan)
Yeshiva College of the Nations Capital (Silver Spring, Maryland)
Yeshiva D’Monsey Rabbinical College (Monsey, New York)
Yeshiva Derech Chaim (Brooklyn, New York)
Yeshiva Gedolah Imrei Yosef D’Spinka (Brooklyn, New York)
Yeshiva Gedolah Rabbinical College (Miami Beach, Florida)
Yeshiva Gedolah Zichron Moshe (South Fallsburg, New York)
Yeshiva Karlin Stolin (Brooklyn, New York)
Yeshiva Mikdash Melech (Brooklyn, New York)
Yeshiva of Nitra (Mount Kisco, New York)
Yeshiva of the Telshe (Riverdale, New York)
Yeshiva Ohr Elchonon Chabad/West Coast Talmudical Seminary (Los Angeles, California)
Yeshiva Shaar Hatorah (Kew Gardens, New York)
Yeshiva Shaarei Torah of Rockland (Suffern, New York)
Yeshiva Toras Chaim Talmudical Seminary (Denver, Colorado)
Yeshivas Novominsk (Brooklyn, New York)
Yeshivath Beth Moshe (Scranton, Pennsylvania)
Yeshivath Viznitz (Monsey, New York)
Holy Apostles College and Seminary (Cromwell, Connecticut)
The Master’s Seminary (Sun Valley, California)
St. Basil College Seminary (Stamford, Connecticut)
Saint Meinrad School of Theology (Saint Meinrad, Indiana)
Yeshiva College, Yeshiva University (Washington Heights, Manhattan, New York)

لیست دانشگاه‌ها و کالج‌های[10] تک جنسیتی مخصوص زنان:

Agnes Scott College
Alverno College
Barnard College
Bay Path University
Bennett College for Women
Brenau University
Brescia University College (Canada)
Bryn Mawr College
Cedar Crest College
The College of New Rochelle
College of Saint Benedict
College of Saint Elizabeth
College of Saint Mary
Columbia College
Converse College
Cottey College
Douglass Residential College of Rutgers University
Hollins University
Judson College
Mary Baldwin College
Meredith College
Midway College
Mills College
Moore College of Art and Design
Mount Holyoke College
Mount Mary University
Mount St. Mary’s College
Notre Dame of Maryland University
Pine Manor College
Russell Sage College of The Sage Colleges
St. Catherine University
Saint Mary-of-the-Woods College
Saint Mary’s College
Salem College
Scripps College
Simmons College
Smith College
Spelman College
Stephens College
Stern College for Women
Sweet Briar College
Trinity Washington University
University of Saint Joseph
Ursuline College
Wellesley College
Wesleyan College
Wilson College
The Women’s College of the University of De

5- تجربه‌ی غرب درزمینه­­ ی آزادی ارتباط بی‌ حد و حصر مرد و زن:

باوجوداینکه کشورهای غربی ازنظر علم و فنّاوری پیشرفت کرده­اند، لکن واقعیت­های موجود در کشورهای غربی نشان می‌دهد که فرهنگ در این کشورها مورد تهدید جدی قرارگرفته است. بحران‌های اخلاقی مختلف که بخشی از آن مربوط به آزادی ارتباط بین زن و مرد می­شود، موجب تخریب بنیان‌ها خانواده شده و نتایج بسیار تأسف‌آوری را به ارمغان آورده است. آقای Os Guinness در کتاب خود با عنوان«A Free People’s Suicide: Sustainable Freedom and the American Future[11» که در سال 2012 چاپ شده است، بیان می­دارد که نوع آزادی که در آمریکا است موجب بحران و سقوط جامعه آمریکا می‌شود و بایستی در برخی از مؤلفه‌های آزادی تجدیدنظر شود.

 در این قسمت به چند نمونه­ از نتایج این بحران‌های فرهنگی اشاره می­شود[12]:

1- طبق گزارش سال 2013 موسسه­ ی Guttmacher  از سال 1973 تا سال 2013 ، حدود 50 میلیون سقط‌جنین فقط قانونی در آمریکا اتفاق افتاده است[71][. و فقط در سال 2011  06/1 میلیون جنین در آمریکا سقط شده است[72][. به‌گونه‌ای که در سقط‌جنین‌های بین سال‌های 2000 تا 2008 ، 56 درصد سقط‌جنین‌ها از طرف کسانی بوده است که ازدواج‌نکرده‌اند[73].  18درصد سقط‌جنین‌ها را دختران نوجوان آمریکایی انجام می‌دهند[74].

4- تجاوزهای جنسی به زنان و حتی مردان در ارتش آمریکا گواه از سیر نشدن نفس انسان از لذات و مخصوصاً مسائل جنسی است. طبق گزارش نیویورک‌تایمز به نقل از وزارت دفاع آمریکا مطالعه‌ای سری نشان می‌دهد که فقط در سال 2012، 26000 مرد و زن در ارتش مورد تجاوز قرارگرفته‌اند که از این تعداد تنها 3374 گزارش رسمی شده است. این مقدار در سال 2013، 5061 مورد بوده است. وزیر دفاع وقت ایالات‌متحده آمریکا، در تاریخ 1 می 2014 اظهار داشته است که  تجاوزهای جنسی 50درصد در ارتش آمریکا افزایش‌یافته است. این تجاوزها در ارتش آمریکا به حدی رسیده است که اداره­ای به نام اداره­ی جلوگیری از تجاوزهای جنسی[13] در ارتش این کشور ایجادشده است.

5- طبق تحقیقات انجام‌شده در رستوران‌های آمریکا که روزنامه­ی Daily mail آن را منتشر کرد، 90 درصد زنان کارگر در آن‌ها مورد تجاوزهای جنسی مدیران رستوران‌ها قرار می‌گیرند. این زنان از طرف مدیران  مجبور می‌شوند که لباس­های جذاب بپوشند[75]. همچنین طبق همین گزارش 50% مردان کارگر نیز مورد تجاوز قرار می‌گیرند.

6- در ایالات‌متحده آمریکا،  3 مورد از 4 تجاوز توسط افراد جدیدی صورت می‌گیرد که قبلاً مرتکب این جرم نشده بودند. از هر 4 زن یک زن ممکن است توسط شریک جنسی خود مورد تجاوز قرار گیرد[76]. هرسال تخمین زده می‌شود که 25000 زن آمریکایی از تجاوز جنسی باردار می‌شوند[77][. در هر دقیقه در آمریکا 3/1 زن (سن 18 و بالاتر مورد تجاوز قرار می‌گیرد][78][. 51% زنان مورد تجاوز قرارگرفته، سنی بین 16 تا 21 سال دارند][79][. 91% مورد تجاوز قرارگرفتگان زن و 9% مرد هستند. نزدیک 99% متجاوزین مرد هستند. سالیانه 92700 مرد در آمریکا مورد تجاوز قرار می‌گیرد[80] و بین یک‌سوم تا دوسوم مورد تجاوز قرارگرفتگان 15 سال یا کمتر دارند[81].

6- در مارس 2013 وزارت دادگستری آمریکا گزارشی ویژه تحت عنوان «قربانیان زن خشونت جنسی، 2010-1994»، وضعیت تجاوز علیه زنان را در بین این سال­ها بررسی کرده است][82]. نمودار زیر میزان تغییرات خشونت جنسی علیه زنان و دختران 12 ساله و بالای 12 سال از سال 1994 تا 2010 نشان می­دهد.

در این گزارش آمده است که در بین سال‌های 2010-2005، 78 درصد تجاوزها توسط اعضای خانواده، شریک صمیمی[14]، دوست یا آشنا بوده است. در بین این سال­ها ، 80 درصد زنان برای آسیب‌دیدگی‌های ناشی از خشونت جنسی، در بیمارستان، اورژانس یا مطب مورد معالجه قرارگرفته‌اند. این میزان در سال 1994 تا 1998 35% بوده است. در خشونت‌های جنسی صورت گرفته در بین این سال­ها از هر ده تجاوز یک تجاوز با حمل اسلحه بوده است. شکل زیر نیز نشان می‌دهد که برخی که در بین 1995 تا 2010 9% تجاوزهای جنسی علیه مردان اتفاق افتاده است. این تجاوزها در بین خانواده‌های کم‌درآمد (کمتر از 25000 هزار دلار در سال) 5/3 نفر به ازای هر 1000 نفر، در بین خانواده‌های با درآمد متوسط 9/1 نفر در هر 1000 نفر و در بین خانواده‌های بالای 50000 دلار و بیشتر 8/1 نفر در هر 1000 را شامل می‌شوند. لازم به ذکر است که روش جمع‌آوری داده‌ها و محاسبات و بررسی خطاها در انتهای این گزارش نیز ذکرشده است.

7- طبق گزارش سال 2010 NISVS، در ایالات‌متحده آمریکا از هر 5 زن یک زن و از هر 71 نفر مرد 1 مرد مورد تجاوز قرار می‌گیرند[83].

8- در بین دانشجویان کارشناسی نیز 19% زنان مورد اقدام به تجاوز جنسی[15] از زمان ورود به دانشگاه قرارگرفته‌اند[84].

6- بررسی شبهات و سؤالات در مورد آموزش تک­ جنسیتی:

از آنجایی‌که موضوع تفکیک جنسیتی در کشور به یک موضوع دینی، فرهنگی و سیاسی شده است، لذا شبهات و سؤالات بسیاری مطرح‌شده است. در ادامه سعی بر آن شده است که به تعدادی از آن‌ها بپردازیم.

1- مخالفت حضرت امام (ره) با دیوار کشیدن در کلاس و در نتیجه مخالفت ایشان با تفکیک جنسیتی:

1- اینکه حضرت امام (ره) فرمودند که پرده را از وسط کلاس مختلط بردارند هیچ‌وقت دلیلی بر مخالفت ایشان بر تفکیک جنسیتی نمی‌تواند باشد. زیرا که تفکیک جنسیتی یک موضوع است و پرده کشیدن در وسط کلاس یک موضوع دیگر. برخی‌ها با نقل این مطلب می‌خواهند این‌گونه القا نمایند که امام موافق اختلاط زن و مرد است. درحالی‌که ایشان یک مجتهد و عارف هستند و هیچ‌وقت خلاف دستورات اسلام عمل نمی‌کنند. حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید حسن خمینی می‌گوید: «واقعاً امام نسبت به بحث حجاب و اختلاط نامحرم توجه بسیار ویژه‌ای داشتند؛ در خانواده ما وقتی نوه‌های پسری به سن بلوغ می‌رسیدند امام آن‌ها را از نشستن سر یک سفره با نوه‌های دختری منع می‌کردند. این تقیدات بسیار سنگینی که امام به ظواهر دینی داشتند را نمی‌توان در تحلیل شخصیت ایشان نادیده گرفت[85]. می­توان گفت که منظور حضرت امام ایجاد اختلاط و ارتباط گناه‌آلود بین مرد زن نیست. «چراکه محیط­های مختلط ازلحاظ آسیب‌پذیری‌های اخلاقی، آمادگی بیشتری دارند»[86].  و این موضوع مربوط به‌کل بشر است و به غربی یا شرقی بودن بستگی ندارد.از طرفی می‌توان گفت که پرده کشیدن در کلاس ازنظر عقلی هم چندان مفید نیست. چراکه هرکدام از دانشجویان دختر و پسر به وجود جنس مخالف در کلاس علم‌دارند و از این نظر که آن طوری که می‌توانند هر جنس در کلاس تک جنسیتی احساس راحتی کنند، آن راحتی را ندارند و طبق تحقیقاتی که ارائه شد، حضور دو جنس در کلاس موجب کاهش بازدهی علمی می­شود. از جهتی هم می‌توان گفت که پرده کشیدن در کلاس­های دانشگاهی موجب تبلیغات سوء علیه اسلام و انقلاب می‌شود.

 رهبر انقلاب در مورد قضیه دیوار کشیدن در کلاس­ها می­فرمایند: «این آقایانی که حالا دست‌اندرکار اردوی مختلط‌اند همان کسانی هستند که سال 63-64 توی کلاس‌ها دیوار کشیدند. بنده به دستور امام رفتم در نماز جمعه گفتم این کار بد است. خوب من نمی­فهمم چطور این‌ها این‌طور عوض می‌شوند. صد و هشتاد درجه راهشان را عوض می­کنند. امام به من گفتند این چه‌کاری هست. ما رفتیم در نماز جمعه تهران گفتیم که این کار، کار مناسبی نیست»[87]. رهبر معظم انقلاب در مورد تشکیل دانشگاه تک جنسیتی  نیز می­فرمایند: شنیدم که زمزمه و صحبت این هست که ان‌شاءالله دانشگاهى مخصوص زنان به وجود بیاید؛ یعنى استاد و مدیر و دانشجو و حتّى کادر ادارى هم همه زن باشند؛ بخصوص در دانشگاه­هاى پزشکى. این، فکر بسیار خوبى است. من همین‏طور که با یک نظر دورادور نگاه مى‏کنم، بدون این‏که درست جوانب قضیه را رسیده باشم – چون فرصت این کار را نداشته‏ام – مى‏ بینیم که اجمالاً این کار با آن هدف‌های کلى و ارزشى حرکت زن در جامعه‏ ى ما کاملاً متناسب و خیلى خوب است88].

2- توهین به دانشجو با تفکیک جنسیتی:

فرض کنید که پزشکی به مردم دستور بدهد که فلان غذا را مصرف نکنید. چراکه آن‌ غذا موجب بیماری انسان می‌شود. آیا این دستور دکتر توهین به مردم حساب می‌شود؟ خداوند نیز با توجه به طبع مرد زن که تمایل به هم دارند و ممکن است به دلیل ارتباط نادرست و کنترل نشده، این نیاز به یکدیگر درراه‌هایی خارج از راه­های معرفی‌شده توسط اسلام برطرف شود، لذا دستور داده است که ضوابط شرعی بین مرد و زن را رعایت شود. اصولاً تمامی مردان وزنان به یکدیگر تمایل دارند و این تمایل در مسائل جنسی بسیار زیاد است. حضرت یوسف علیه‌السلام (طبق فرموده قرآن کریم) اگر به خودش تکیه می‌کرد، قطعاً دچار گناه می‌شد و چون به خدا تکیه نمود توانست از آن دام بیرون بیاید. لذا همه باید تسلیم امر پروردگار باشند و بدانیم که ما انسان‌ها در برابر کوچک‌ترین وسوسه‌ها ضعیف هستیم، چراکه انسان ضعیف آفریده‌شده است[16].

3- «با تفکیک جنسیتی کردن دانشگاه‌ها اسلامی نمی‌شود»:

اسلامی شدن دانشگاه‌ها هیچ‌وقت با جدا کردن دختر و پسر محقق نمی‌شود. اسلامی شدن دانشگاه‌ها بدین معناست که افراد حاضر در دانشگاه، اعم از اساتید، دانشجویان و کارکنان، هر آنچه اسلام فرموده است را عملی بکنند. اسلامی شدن دانشگاه‌ها همان اسلامی شدن انسان‌های حاضر در دانشگاه و البته اسلامی شدن دروس علوم انسانی است. چنانچه رهبر معظم انقلاب فرموده‌اند: دانشگاه‌ها صد درصد اسلامى نیست. اسلامى هم فقط به معناى رعایت کردن حجاب و این حرف‌ها نیست(89).

4- از بین رفتن فضای ازدواج با تفکیک جنسیتی:

دانشگاه همان‌طور که از اسم آن برمی­ آید محل دانش است. دانشگاه باهدف گسترش علم به وجود آمده است و نه چیز دیگر. دانشگاه در اصل، محل دوست­یابی و یا ازدواج نیست، بلکه باید در دانشگاه دانشجو تمام تمرکز خود را روی علم و درس بگذارد و برای پیشرفت علم مجاهدت کند. سالیانه صدها میلیارد تومان برای دانشگاه‌ها از بیت‌المال هزینه می‌شود برای آنکه علم رشد بکند. این بودجه‌ها برای دوست‌یابی و ازدواج نیست. گاهی اوقات دوستی‌های بین دختر و پسر منجر به هزینه‌های روحی و معنوی می­شود و اگر بخواهیم میزان دوستی‌ها و ضررهای مادی و معنوی آن را احصا نماییم، در برابر ازدواج‌هایی که صورت می‌گیرد شاید کم باشد. همان‌طور که آیات و روایات  مشاهده شد، همیشه این‌گونه آمده است که اگر زمانی خواستید با جنس مخالف ارتباط داشته باشید، فلان جور رفتار نمایید. در متون دینی تأکید بیشتر روی این است که ارتباط بین جنس مرد و زن نامحرم حداقلی باشد. از طرفی هم باید تضمین وجود رابطه سالم نیز باید موردتوجه قرار گیرد. علاوه براین نحوه­ی ازدواج ازنظر دین اسلام نیز موضوع دیگری است که باید مورد دقت قرار گیرد.

مشی اسلام این‌گونه است. ممکن است در دانشگاه ازدواج‌هایی هم صورت بگیرد ولی این ازدواج‌ها در مقابل هزینه‌هایی که داده می‌شود، بسیار کم است. لذا ما باید اصل عوامل مؤثر در رشد علمی دانشگاه‌ها را اولویت اول قرار دهیم و با هر عامل مزاحم با این رشد مقابله کنیم.

7- موضع‌گیری رسانه‌های فارسی‌زبان خارجی در مورد تفکیک جنسیتی:

همان‌طور که واضح است، برخی رسانه‌های خارجی ماهواره‌ای باهدف تغییر اندیشه‌های ایرانیان و درنهایت برای تغییر نظام سیاسی تلاش می‌کنند و لذا از هر اتفاقی بهره‌ای سیاسی برده و درصدد استفاده از آن برای ضربه زدن به‌نظام سیاسی حاکم و اندیشه­ی حاکم بر نظام هستند. این رسانه‌ها اصولاً نگاه علمی به موضوعاتی عقلی و علمی که می‌توان از آن برای ضربه زدن به‌نظام سیاسی و دینی ایران استفاده کرد، ندارند. یکی از این موضوعات علمی، موضوع تفکیک جنسیتی است. یکی شبکه‌های فارسی‌زبان ضدانقلابی که به‌طور گسترده‌ای در این مورد برنامه پخش کرده است، بی‌بی‌سی فارسی است. این شبکه با پخش چندین برنامه شروع به سیاسی کردن موضوع و استفاده از آن برای ضربه زدن به اندیشه‌ی تفکیک جنس مرد و زن پرداخت. این شبکه در سایت رسمی خود مطالبی با عناوین «تفکیک جنسیتی یا تبعیض جنسیتی» و «زن­ها این‌طرف و مردها آن‌طرف: همسو باارزش‌ها یا کاهش بهره‌وری» و چند گزارش و مطلب دیگر، به تخریب این طرح عقلانی-دینی پرداخته و آن را تبعیض جنسیتی می‌داند و به این باور است که باید مردان وزنان روابط کاملاً آزادی داشته باشند و اختلاط را نشانه­ای از پیشرفته بودن معرفی می­کند.

آنچه باید توجه داشت این است که این شبکه، هیچ‌وقت به پیشرفت کشور و پیشرفت فرهنگ عمومی کمک نمی‌کند. به‌طور مثال، پیشرفت‌های دنیای غرب و چگونگی آن را به‌صورت هدفمند برای مخاطبین ایرانی پخش نمی‌کند. این شبکه برای حل معضلات و مشکلات مردم برنامه تولید نمی­کند و در پی حل آن‌ها نیست ولی در هر مسئله‌ای که قابلیت بهره‌کشی سیاسی را دارد، به‌سرعت چندین برنامه تولید می‌کند. به فرموده­ ی رهبر معظم انقلاب:«آن‌ها نمى‏ خواهند که دانشگاه ما، حوزه‏ ى علمیه‏ ى ما، آزمایشگاه ما و محیط تولید ما، پررونق باشد. آن‌ها دلشان مى‏ خواهد اختلاط دختر و پسر و آمیزش‌های شهوانى و غفلت و عشرت و این‌ها، بر زندگى مردم غلبه پیدا کند؛ آن‌ها این را مى‏ خواهند»[90]. آن‌ها رشد آموزش تک­ جنسیتی در غرب را نشان نمی‌دهند و تفکیک جنسیتی در قطارهای تایلند را امری بسیار مثبت می‌داند[91] ولی کشته شدن یک جانور را در ایران را سیاسی می‌کنند و صدها برنامه برای آن درست می­کنند.

افزایش تفکیک جنسیتی در محیط‌های کاری و شغلی در آمریکا [92]، [93] را نشان نمی­دهد، ولی تفکیک جنسیتی را در شهرداری تهران کاری عقب‌افتاده و به ضرر حقوق زن می‌داند. تفکیک جنسیتی در برخی اتوبوس‌های رژیم صهیونیستی [94]، [95]، آمریکا[96][ ، ژاپن[97]،[98]  ، مکزیک[99][، مصر [100][، تایوان[101]، [102] ، برخی بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها و ادارات پستی، برخی بانک‌های رژیم صهیونیستی [103]، سکوت می‌کند ولی در مورد تفکیک جنسیتی در شهرداری تهران آن‌هم نه در حد جدا کردن ساختمان‌ها مردان وزنان بلکه در حد پارتیشن‌بندی، جنجالی سیاسی به پا می‌کند. لذا باید همه‌ی مخاطبین این شبکه‌ها توجه داشته باشند که این شبکه نگاه عقلانی و دینی به موضوعات علمی ندارد.

8- نتیجه­ گیری:

موضوع نحوه ارتباط و حیطه‌ی ارتباط بین زن و مرد، موضوعی است که قرآن کریم به‌طور مکرر موردتوجه قرار داده است. این دستورات برای هدایت و قرار گرفتن بشر در مسیر الهی است و نداشتن اعتقاد و ایمان لازم به احکام اسلامی، موجب می‌شود تا بشر هزینه‌هایی گزافی را برای یافتن احتمالی راه صحیح (از طریق کسب تجربه و سعی و خطا) صرف نماید که موجب ضایع شدن عمر و وقت بسیاری از انسان‌ها می­شود. تمدن غرب با پرداخت هزینه­ های مادی و معنوی، بعد از چند ده سال به این نتیجه می‌رسد که سیستم آموزشی تک جنسیتی (حداقل در مدارس) بهتر از سیستم آموزش دو جنسیتی است. این همان سخن دین است که حدود 1400 سال پیش آن را بیان نموده است. این پژوهش، حداقل این مطلب را می­رساند که باید نگاه علمی و دینی خود را در طرح­های کلان تقویت کنیم و نتایج پژوهش و تحقیقات قطعیِ علمی و دینی را مقدم بر سایر مسائل بدانیم. لازم به تذکر است که اجرایی کردن این طرح، یک‌ موضوع است و درستی یا نادرستی آن موضوعی دیگر. در مقام عمل به طرح تفکیک جنسیتی، باید زیرساخت‌های مادی و معنوی زیادی در مورد تبدیل دانشگاه‌ها (مخصوصاً در مقطع کارشناسی) به محیط‌های آموزشی تک جنسیتی صورت گیرد، لکن اصل موضوع ازنظر دین و عقل، امری مفید بوده و باعث افزایش آرامش روحی و امنیت فرهنگی و بازدهی تعلیم و تعلّم می‌شود.

– منابع و مآخذ:

1- کارشناس مسائل اجتماعی

[2] معادل انگلیسی آنSingle-Gender Education  یا Single-Sex Education است (تحصیلات یا آموزش معادل Education  و جنسیت معادل با Gender یا Sex است).

[3] هر عضوی از بدن زنانی مخصوص به خود را دارد. به‌عنوان‌مثال زنای چشم نگاه به نامحرم، زنای گوش دادن به موسیقی­های حرام است.

[4] البته آشکار کردن زینت برای همسر بلامانع است.

[5] www.singlesexschools.org (انجمن ملی آموزش تک­جنسیتی آمریکا)

[6] www.easse.org (سازمان آموزش تک­جنسیتی اروپا)

[7] اغلب تحقیقاتی که توسط نویسنده مشاهده شده است، در مورد تک جنسیتی کردن مدارس است و تعداد کمی از آن‌ها در مورد تک­جنسیتی­ کردن دانشگاه­هاست. البته دانشمندان در حال گسترش تحقیقات خود درزمینه­ی تک­جنسیتی کردن دانشگاه­ها هستند و  این تعداد هرساله افزایش می­یابد.

[8] Encyclopedia of Women and Gender

[9] Australian Council for Educational Research

[10] کالج شبیه دانشگاه ولی کوچک‌تر از آن است.

[11] به معنای خودکشی مردم آزاد؛ آزادی پایدار و آینده­ی آمریکا

[12] البته ممکن است برخی اتفاقات این‌چنینی در کشورهای اسلامی نیز ممکن است رخ دهد، ولی بحث ما نوع فرهنگ حاکم است و ممکن است این نوع فرهنگ در غرب و یا در شرق باشد.

[13] Sexual Assault Prevention and Response Office

[14]  Intimate Partner

[15] Attempted or Completed Sexual Assault

[16] 28 نساء

[[1]] مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، دارالکتاب، مرکز نشر آثار علامه مصطفوی، ج 7، ص 235.

[[2]] مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، دارالکتاب، مرکز نشر آثار علامه مصطفوی ج 7، ص236.

[[3]] ترجمه تفسسر المیزان، موسوی همدانی سید محمد باقر، 1374 ش، دفتر انتشارات جامعه ی مدرسین حوزه علمیه قم. ج 15 ص155.

[[4]] میزان الحکمه ـ جلد 6 ـ ص 363 ـ حدیث 12861.

[[5]] شیخ عباس قمی ـ سفینه البحار ـ جلد 2 ـ ص 207.

[[6]] مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، دارالکتاب، مرکز نشر آثار علامه مصطفوی، ج 4 ص 375.

[[7]] راغب اصفهانی، حسین بن محمد، 1374 چاپ دوم، تهران، مرتضوی، مفردات ج 2، 168.

[[8]] ترجمه تفسسر المیزان، موسوی همدانی سید محمد باقر، 1374 ش، دفتر انتشارات جامعه ی مدرسین حوزه علمیه قم. ج 16 ص 508-510.

[[9]] مدنی، علی خان بن احمد، الطراز الاول، موسسه آل بیت علیهم السلام لاحیاء التراث، مشهد، 1384، ج 4 ص 19.

 [[10]]مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، دارالکتاب، مرکز نشر آثار علامه مصطفوی ج 1 ص242.

[[11]] ابن منظور، محمدبن مکرم، لسان العرب، دار صادر، نوبت سوم، بیروت، ج 2 ص 211.

[[12]] ابن منظور، محمدبن مکرم، لسان العرب، دار صادر، نوبت سوم، بیروت، ج 2 ص 212.

[[13]] مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، دارالکتاب، مرکز نشر آثار علامه مصطفوی ج1، ص244.

[[14]] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، دفتر انتشارات اسلامی جامعه­ی مدرسین حوزه علمیه قم، قم، ج 16، ص 309.

]12[ مجموعه آثار استادشهید مطهری، ج 19 ص 546.

[[16]] مجموعه آثار استادشهید مطهری، ج 19 ص 546.

[[17]]بروجردى، آقا حسین، منابع فقه شیعه (ترجمه جامع أحادیث الشیعة)، انتشارات فرهنگ سبز – تهران، چاپ اول، 1386 ق، ج‏25، ص: 671.

[[18]] بروجردى، آقا حسین، منابع فقه شیعه (ترجمه جامع أحادیث الشیعة)، انتشارات فرهنگ سبز – تهران، چاپ اول، 1386 ق، ج‏25، ص: 651.

[[19]] عاملی، حر، محمد بن حسن، موسسه آل بیت علهیم السلام، 1409 ه ق، قم، ج 20، ص 235.

[[20]] سلیمان بن الاشعث السجستانی، سنن ابی داوود، بیروت، دارالفکر، 1421 قمری.

[[21]] بروجردى، آقا حسین، منابع فقه شیعه (ترجمه جامع أحادیث الشیعة)، 31جلد، انتشارات فرهنگ سبز – تهران، چاپ: اول، 1386 ق، ص651.

[[22]]بروجردى، آقا حسین، منابع فقه شیعه (ترجمه جامع أحادیث الشیعة)، انتشارات فرهنگ سبز – تهران، چاپ اول، 1386 ق، ج‏25، ص: 651.

[[23]]بروجردى، آقا حسین، منابع فقه شیعه (ترجمه جامع أحادیث الشیعة)، انتشارات فرهنگ سبز – تهران، چاپ اول، 1386 ق، ج‏25، ص: 659.

[24]] [ بروجردى، آقا حسین، منابع فقه شیعه (ترجمه جامع أحادیث الشیعة)، انتشارات فرهنگ سبز – تهران، چاپ اول، 1386 ق، ج‏25، ص: 655.

[[25]] بروجردى، آقا حسین، منابع فقه شیعه (ترجمه جامع أحادیث الشیعة)، انتشارات فرهنگ سبز – تهران، چاپ اول، 1386 ق، ج‏25، ص: 655.

[[26]] بیانات رهبر معظم انقلاب در اجتماع زنان خوزستان، 11/10/1370.

[[27]] بیانات رهبر معظم انقلاب در اجتماع زنان خوزستان، 1375/20/12.

[28]] [ راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، دارالقلم، بیروت، ص 573.

[[29]] منتسکو، شارل لویی دوسکوندا (1362)، روح القوانین، علی اکبر معتمدی، تهران امیرکبیر.

[[30]] مجموعه آثار شهید مطهری (27جلدی)، ج 19، ص 434.

[[31]] سلیمان بن الاشعث السجستانی، سنن ابی داوود، بیروت، دارالفکر، 1421 قمری، ج2، ص 17.

[[32]] ابن هشام، السیرة النبویه، محقق مصطفی السقا و…، مطبعه مصطفی البابی و الحلبی و اولاده، مصر، 1355 ق.

[[33]] آیت الله عبدالله جوادی آملی- زن در آئینه جلال و جمال- صفحه 297-303.

[[34]] Winslow, B. (2009). The historian’s perspective: the impact of Title IX . The Gilder Lehrman Institute of American History.

[[35]] Sex Segregation in Education. Encyclopedia of Women and Gender. 2001.

[[36]] http://www.greatschools.org/find-a-school/defining-your-ideal/1139-single-sex-education-the-pros-and-cons.gs?page=2

[[37]] http://www.nytimes.com/2006/10/25/education/25gender.html?pagewanted=all

[[38]]http://www.ed.gov/news/press-releases/education-department-clarifies-requirements-offering-single-sex-classes, accessed 2014-12-26.

[[39]] http://www.greatschools.org/find-a-school/defining-your-ideal/1139-single-sex-education-the-pros-and-cons.gs?page=2

[[40]] Paton, Graeme; Moore, Matthew (2009-03-18). “Girls ‘do better in single-sex schools'”. The Daily Telegraph (London).

[[41]] http://www.cls.ioe.ac.uk/singlesexschools

[[42]] Sullivan, A., Joshi, H. and Leonard, D. (2010) ‘Single-sex Schooling and Academic Attainment at School and through the Life course’. American Educational Research Journal 47(1) 6-36.

[[43]] Sullivan, A. 2009. ‘Academic self-concept, gender and single-sex schooling’ British Educational Research Journal 35(2) 259-288.

[[44]] Billger, S. (2007). Does attending predominately female schools make a difference? Labor market outcomes for women. Journal of Economics and Finance, 31(2), 166-185.

[[45]] Sullivan, A., Joshi, H. and Leonard, D. (2011) ‘Single-sex schooling and labour market outcomes’. Oxford Review of Education 37(3) 311-322.

[[46]] U.S. Department of Education, “Single-sex versus coeducational schooling: A systematic review” Department of Education, Washington, DC, 2005.

[[47]] Riordan, C., Faddis, B., Beam, M, Seager, A., Tanney, A., DiBiase R., Ruffin M., Valentine, J. (2008). Early Implementation of Public Single-Sex Schools: Perceptions and Characteristics. Washington D.C.

[[48]] Caryl Rivers, Rosalind C. Barnett, “The Truth About Girls and Boys: Challenging Toxic Stereotypes About Our Children”, page 174.

[[48]] Park, H. , Behrman, J, Choi,, J .(2012) “Causal Effects of Single-Sex Schools on College Entrance Exams and College Attendance: Random Assignment in Seoul High Schools”, Philadelphia, PA, University of Pennsylvania, PSC Working Paper Series.

[[49]] Park, H. , Behrman, J, Choi,, J .(2012) “Causal Effects of Single-Sex Schools on College Entrance Exams and College Attendance: Random Assignment in Seoul High Schools”, Philadelphia, PA, University of Pennsylvania, PSC Working Paper Series.

[[50]] Park, H. , Behrman, J, Choi,, J .(2012) “Causal Effects of Single-Sex Schools on College Entrance Exams and College Attendance: Random Assignment in Seoul High Schools”. Philadelphia, PA. University of Pennsylvania, PSC Working Paper Series.

[[51]]   http://heri.ucla.edu/pr-display.php?prQry=41

[[52]]  Alison L. Booth, Lina Cardona-Sosa, Patrick Nolen, “Do Single-Sex Classes Affect Exam Scores? An Experiment in a Coeducational University”, IZA DP No. 7207, February 2013.

[[53]] Gerald  Eisenkopf,  Zohal   Hessami,  Urs  Fischbacher, Heinrich  W.  Ursprung “Academic  performance  and   single-sex   schooling:   Evidence from  a  natural  experiment   in   Switzerland”. Journal   of   Economic   Behavior  &  Organization. 2014.

[[54]] Park,  H.,  Behrman,  J.R.,   Choi,  J.,   2012.   Causal  effects  of   single-sex   schools   on  college  entrance  exams  and   college  attendance:   random   assignment  in   Seoul high  schools.   Demography  50  (2),   447–469.

[[55]] Booth,  A.L.,   Cardona-Sosa,   L.,  Nolen,  P.,  2013.   “Do  single-sex   classes  affect   achievement?   A  study   in   a  coeducational   university”.  Banco   de  la   Republica   de Colombia.

[[56]] ASKEW, S. and ROSS, C. (1988). Boys Don’t Cry: Boys and Sexism in Education. Milton Keynes: Open University Press.

[[57]] Christine Howe , Rosemary Wake , Cover Photograph Simon Saffery, Gender and classroom interaction: a research review (1997).

[[58]] F Rancis ,  B.  2004.  Classroom  Interaction  And  Access: Whose  Space  Is  It?  In Gender  In  Education  3-19:  A Fresh Approach, Ed. H. Claire, 42-49. London: Association Of Teachers And Lecturers.

[[59]] Francis, B 2000, Boys, Girls and Achievement: Addressing the Classroom Issues. Routledge/Falmer.

[[60]] Warringto N ,  M.,  And  M.   Younger.  2000.  The  Other Side  Of  The  Gender  Gap.  Gender  And  Education 12: 493-508.

[[61]] Palar, Barbara Hall. “A Study of Contrasts.” Better Homes and Gardens Oct.
1996: 38-43.

[[62]] http://www.genderandeducation.com/resources/pedagogies/singlesex-coeducation/

[[63]] Katherine Bradley. Ph.D. Assistant Principal/Athletic Director, “The Impact of Single-Sex Education on the Performance of First and Second Grade  PUBLIC School Students“, Brooklet, Georgia.

[[64]] Hubbard, L., & Datnow, A. (2005). Do single-sex schools improve the education of low-income and minority students? An investigation of California’s public single-gender academies. Anthropology & Education Quarterly , 36, 115 – 131.

[[65]] McCreary, A. J. (2011). Public single-sex K-12 education: The renewal of sex-based policy by post-race politics, 1986– 2006. Journal of Law & Education, 40, 461 – 497.

[[66]] M. Talha Yalcinkaya , Ayse Ulu, “Differences between single-sex schools and co-education schools”, Procedia – Social and Behavioral Sciences   46  ( 2012 )  13 – 16.

[[67]] Lee, V. E., & Bryk, A. S. (1986). Effects of single-sex secondary schools on student achievement and attitudes. Journal of Educational Psychology, 78, 381-395.

[[68]] Halpern, Diane F. et al. 2011. “The Pseudoscience of Single-Sex Schooling.” Science 333(6050):1706-1707.

[[69]] http://en.wikipedia.org/wiki/Women%27s_colleges_in_the_United_States.

[[70]] http://en.wikipedia.org/wiki/Men’s_colleges_in_the_United_States.

[[71]] “Facts on Induced Abortion in the United States”. Guttmacher Institute. July 2013. Retrieved 25 sep 2014. (http://www.guttmacher.org/pubs/fb_induced_abortion.html )

[[72]]  Jones RK and Jerman J, Abortion incidence and service availability in the United States, 2011, Perspectives on Sexual and Reproductive Health, 2014, DOI: 10.1363/46e0414, accessed Jan. 22, 2014.

[[73]] Jones RK and Kavanaugh ML, Changes in abortion rates between 2000 and 2008 and lifetime incidence of abortion, Obstetrics & Gynecology, 2011, 117( 6):1358–1366.

[[74]] Jones RK, Finer LB and Singh S, Characteristics of U.S. Abortion Patients, 2008, New York: Guttmacher Institute, 2010.

http://www.dailymail.co.uk/news/article-2783670/Groped-customers-pressurized-date-forced-wear-sexy-clothing-Report-reveals-rampant-sexual-harassment-workers-American-restaurant-industry.html

[[75]] http://www.google.com/url?q=http://www.dailymail.co.uk/news/article-2783670/Groped-customers-pressurized-date-forced-wear-sexy-clothing-Report-reveals-rampant-sexual-harassment-workers-American-restaurant-industry.html&sa=U&ei=VQ6bVOzRN8-3uQS82oDICQ&ved=0CBYQFjAA&usg=AFQjCNHAolQlgUMdXml5WhR2zhsCS4HgQA

[[76]] The World Health Report Fact Sheet on Sexual Violence, 2002.

[[77]] Stewart, Felicia and Trussel, James. “Prevention of Pregnancy Resulting from Rape.” American Journal of Preventive Medicine, 2000.

[[78]] Kilpatrick, DJ, Edmunds, CN and Seymour, A.  1992.  “Rape in America: A Report to the Nation”, Arlington, VA: National Victim Center.

[[79]] Randall, Melanie and Haskell, Lori.  1995.  “Sexual Violence in Women’s Safety Project, A Community-Based Survey,”  Violence Against Women 1 (1): 6-31.

[[80]] Tjaden and Thoennes, November 1998.

[[81]] Population Information Program.  “Population Reports: Ending Violence Against Women”,  2000.  Population Information Program, Center for Communications Programs.  Johns Hopkins School of Public Health and Center for Healthcare Gender Equity.

[[82]] U.S. Department of Justice Office of Justice Programs Bureau of Justice Statistics Female Victims of Sexual Violence, 1994-2010, Michael Planty, Ph.D., and Lynn Langton, Ph.D., BJS Statistician,  Christopher Krebs, Ph.D., Marcus Berzofsky, Dr.P.H., and Hope Smiley-McDonald, Ph.D.,  RTI International March  2013.

[[83]] Black, M.C., Basile, K.C., Breiding, M.J., Smith, S.G., Walters, M.L., Merrick, M.T., Chen, J., & Stevens, M.R. (2011). The National Intimate Partner and Sexual Violence Survey (NISVS): 2010 Summary Report. Atlanta, GA: National Center for Injury Prevention and Control, Centers for Disease Control and Prevention.

[[84]] Krebs  CP, Linquist CH, Warner TD, Fisher  BS,  MartinSL. “College women’s experiences  with  physically forced, alcohol- or other drug-enabled,  and  drug-facilitated sexual assault before  and  since entering  college”. Journal of American College Health, 647-639: (6) 57; 2009.

[[85]] سایت جماران، کد خبر: 31826، 03/08/1392.

[[86]]  سخنرانی رهبر معظم انقلاب در دیدار با دانشجویان دانشگاه تهران، 13/7/ 1367.

[[87]] بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، 82/10/23 .

[[88]] بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار با اعضای شوراى فرهنگى، اجتماعى زنان، جمعى از زنان پزشک متخصص، و مسؤولان اولین کنگره‏ى حجاب اسلامى، به مناسبت میلاد حضرت فاطمه‏ زهرا (س)، 4/10/1370.

[[89]] بیانات رهبر معظم انقلاب در جلسه پرسش و پاسخ دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی، 22/2/1382.

[[90]] بیانات رهبر معظم انقلاب در جمع جانبازان و ایثارگران و خانواده های شهدای استان فارس، 13/2/1387.

[[91]] http://jamnews.ir/detail/News/379225.

[[92]] Documenting Desegregation: “Racial and Gender Segregation in Private-Sector Employment Since the Civil Rights Act” (professors Kevin Stainback of Purdue University, and Donald Tomaskovic-Deveym of the University of Massachusetts, Amherst. (http://jobs.aol.com/articles/2012/10/16/study-workplaces-increasingly-segregated-dominated-by-white-me).

[[93]] The Persistence of Workplace Gender Segregation in the US Philip N. Cohen,  Article first published online: 20 NOV 2013 DOI: 10.1111/soc4.12083.

[[94]] http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/sex-segregation-on-the-buses-divides-israelis-6279844.html

[[95]] http://www.change.org/p/stop-gender-segregation-in-israel-s-bus-system

[[96]]http://www.johnsoncitypress.com/article/110429/girls-here-boys-there-gender-separation-key-to-keeping-the-peace-on-johnson-city-school-buses

[[97]] abcnews.go.com/GMA/International/story?id=803965, accssed 25 sep 2015

[[98]] http://president.jp/articles/-/5126, accssed 25 sep 2015.

[[99]] http://www.nytimes.com/2008/02/11/world/americas/11iht-11mexico.9918989.html?_r=0

[[100]] http://www.nytimes.com/1990/01/15/world/cairo-journal-for-women-only-a-train-car-safe-from-men.html?pagewanted=all&src=pm

[[101]] http://thediplomat.com/2009/10/sisterhood-of-the-travelling-public-women-onl/

[[102]] http://www.taipeitimes.com/News/taiwan/archives/2006/06/02/2003311274

[[103]] Excluded, For God’s Sake Gender Segregation in Public Space in Israel, Attorney Ricky Shapira-Rosenberg, November 2010.