نتایج یک پژوهش در مورد تأثیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی بر سبک زندگی اسلامی نشان می‌دهد که این شبکه‌ها تأثیرات مخربی بر روی سبک زندگی اسلامی دارد و تغییر پوشش و ادبیات کابران وایبر و واتس آپ از جمله تأثیرات این شبکه‌ها است.
شبکه های اجتماعی مجازی به عنوان یکی از جدیدترین فناوری‌های ارتباطی ارائه دهندگان فضای جهانی بر حوزه های متعدد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی تأثیرات عمیقی داشته است. در این راستا هدف پژوهش حاضر بررسی نقش شبکه های اجتماعی (وی چت، لاین، تانگو و وایبر) بر سبک زندگی اسلامی دانشجویان است.
روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است و جامعه پژوهش حاضر شامل برخی از دانشجویان دانشگاه‌های جامع علمی کاربردی شهر تهران است که از این میان تعداد 200 نفر به عنوان نمونه با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند.
داده ها نیز به وسیله آزمون سبک زندگی اسلامی و پرسشنامه میزان استفاده از شبکه های اجتماعی جمع آوری شدند. داده های جمع آوری شده با روش آماری همبستگی پیرسون و با استفاده از نرم افزار SPSS20 تحلیل شد.
نتایج پژوهش نشان داد که بین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی با مؤلفه‌های عبادی و سبک زندگی اسلامی و جامعه ایرانی به‌طور کلی رابطه معنادار و منفی وجود دارد.
اینترنت یکی از وسایل ارتباطی در عصر جدید است که توسط انسان به کار گرفته شده است. این وسیله باعث سرعت و دقت در کارها و گسترش ارتباط شده است، به گونه ای که کره زمین را تبدیل به دهکده جهانی کرده است. اینترنت منتقل کننده میلیون ها پیام است، پیام هایی که بر ارزش‌ها، نگرش‌ها و هویت فرهنگی کاربران آن در سطح خرد و بر نظام‌های فرهنگی- اجتماعی در سطح کلان تاثیر می‌گذارد. در راستای همین تغییرات است که آمدن واقعیت‌های نمادین در فضای سایبر اینترنتی، زمینه لازم را برای شکل گیری شبکه های اجتماعی فراهم ساخته است (ها، کیم، بایی، بایی، کیم و همکاران، 2007).
از آغاز قرن اخیر، رسانه‌های اجتماعی مجازی که گونه‌ای از وب 2 محسوب می‌شوند، در رتبه بندی پایگاه الکسا، همواره جزء جذاب ترین و پرمخاطب ترین گونه‌های «رسانه های اینترنت پایه» بوده اند؛ این محبوبیت به گونه ای است که در سال 2013 نیز، از ده وب سایت برتر جهان در فهرست الکسا، هفت مورد جزء وب سایت‌های شبکه اجتماعی هستند (الکسا، 2013).
در این راستا استقبال کاربران ایرانی نیز از سایت‌های مذکور روند قابل توجه و تاملی را در پیش داشته است (شهابی و قدسی، 1391).
با گسترش شبکه اینترنت و دسترسی ارزان‌تر تلفن‌های هوشمند به اینترنت، ابزارهای نوینی در قالب این تلفن‌ها ظهور پیدا کرده که برخی از آنها استفاده از تلفن به عنوان یک ابزار مکالمه از طریق سیگنال‌های گران بها را دگرگون ساخته است؛ نسل تازه ای از نرم افزارهای میان قالب مسنجر و تلفن‌های اینترنتی که حتی ظرفیت مبدل شدن به شبکه های اجتماعی نیز برای برخی از آنها قابل پیش بینی است و دنیای عظیم و عجیبی را می‌تواند پیش روی فعالان این عرصه ها قرار دهند.
وی چت، وایبر، تانگو و … نسل نو ابزارهای برقراری ارتباط در چهارچوب تلفن‌های همراه هوشمند است که فضای ارتباطات از طریق خطوط تلفن همراه را با تحول تازه‌ای رو به رو ساخته و میزان استفاده دارندگان تلفن همراه از سیگنال‌های مخابراتی را که بسیار گران تمام می‌شود، به شدت کاهش داده است.
قیمت پایین اینترنت در قیاس با هزینه بالای هر پالس تلفن همراه، باعث شده استفاده از این ظرفیت توسط دارندگان تلفن همراه جدی گرفته شود (کاشانی و زارع، 1391).
همچنان که الگوهای ارتباطی به طور روزافزونی از مرزهای ملی فراتر می‌رود، آمار اتصال به اینترنت و کاربران آن به طور تصاعدی در حال رشد است. انتشار پرشتاب اینترنت، ماهواره و فناوری‌های دیجیتالی، ارتباط همزمان میان بخش‌های وسیعی از جهان را ممکن ساخته است. درنتیجه بسیاری از کنترل‌های ملی اطلاعات بی اثر شده اند. امروزه نقش رسانه‌ها و میزان نفوذ آنها در ساخت سیاسی جوامع بر کسی پوشیده نیست. برخی از نظریه پردازان ارتباطات معتقدند که امروز جهان در دست کسی است که رسانه‌ها را در اختیار دارد. نقش عمده رسانه ها در شکل دهی به افکار عمومی باعث شده که اهمیت رسانه ها تا این حد مورد توجه قرار گیرد (رحمان زاده، 1389).
همانطور که بیان شد شبکه های اجتماعی به محلی برای حضور اقشار مختلف جامعه به ویژه جوانان و مکان تبادل آرا و افکار ایشان و تامین نیازهای متناسب با زندگی اجتماعی جوانان تبدیل شده‌اند؛ لذا در این شرایط این شبکه ها می تواند بر سبک زندگی ایرانی- اسلامی تاثیر داشته باشد. سبک زندگی، بعد عینی و کمیت پذیر شخصیت افراد است(کاویانی، 1390).
مهم ترین نوآوری در مفهوم سبک زندگی اسلامی این است که به آموزه‌های اسلامی و کلیت اسلام نگاه شده است. سبک «زندگی اسلامی» عنوانی شناخته شده است در اکثر علوم انسانی در سطح بین الملل، اما از زاویه‌های متعدد به آن نگاه می شود و مورد مطالعه قرار می‌گیرد.
سبک زندگی اسلامی، با تمام زندگی افراد و ابعاد آن مرتبط است. سبک زندگی اسلامی شامل مجموعه‌ای به هم پیوسته از الگوهای رفتاری در حوزه‌های مختلف حیات بشری است، سبکی که از دل اصول کشف شده از مبانی تربیتی، یعنی هستی‌ها و دارایی‌های آدمی بر می‌خیزد و ضمن ایجاد روابط پایدار میان افراد خانواده و یکسان سازی رویه‌ها در جامعه، نقش بسزایی در تزکیه روانی، پرورش صفات کمالی، نیل به سعادت و رشد ارزش‌های انسانی دارد (کاویانی، 1391).
در رابطه با تأثیرات گوناگون حضور در فضای مجازی و برقراری ارتباطات بین فردی در این فضا بر افراد در سال های اخیر، پژوهش های چندی صورت گرفته است. بطور مثال پورشهریاری (1386) در پژوهشی نشان داد که بین استفاده گسترده از اینترنت و افسردگی، انزوای اجتماعی و ارتباطات خانوادگی پیوند وجود دارد.
با این حال با توجه به اینکه شبکه های اجتماعی همچون وی چت، لاین، تانگو، وایبر و … از طریق تلفن‌های هوشمند و اینترنت در سال های اخیر مطرح شده و گرایش به استفاده از آنها شتاب فراوانی به خود گرفته است. پژوهش‌های مربوط به تأثیرات شبکه های اجتماعی محدود است. در همین راستا پژوهش حاضر نقش شبکه‌های اجتماعی بر سبک زندگی ایرانی- اسلامی را مورد پرسش قرار می دهد.
یافته های پژوهش نشان داد که میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی با سبک زندگی اسلامی رابطه معناداری داشته است. در همین راستا پژوهشگران عنوان نموده‌اند که هر تمدن، دارای دو بعد سخت افزاری و نرم افزاری است؛ بعد نرم افزاری تمدن، همان سبک زندگی است. از آن جا که سبک زندگی نیازمند مبانی عمیق فکری است، کارکرد شبکه‌های اجتماعی در انتقال و نفوذ تمامی این سطوح حائز اهمیت است.
شبکه های اجتماعی، در یک سطح با انتقال باورها و سلسله مراتب ارزشی و نیز انتقال روحیه‌ها و ملکات روحی در سطح ناخودآگاه جمعی نقش ایفا می‌کنند و در سطوح دیگر، با تغییر مبانی فکری، منجر به تغییر احساسات جمعی و به تبع آن، باعث تغییر رفتارهای جمعی می شوند و شبکه سازی اجتماعی به گسترش سبک زندگی منجر می گردد (ذوالفقاری، حجازی و رازی، 1392).
بر اساس تعاریف گفته شده، مفهوم سبک زندگی اسلامی در ارتباط با موضوع شبکه‌های اجتماعی اینترنتی از دو نظر حائز اهمیت است (بشیر و افراسیابی، 1392):
1. تغییر جایگاه استفاده از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی اینترنتی در سرانه مصرف اعضای شبکه‌های اجتماعی اینترنتی
2. تغییر نمادهای فرهنگی ناظر به شیوه زندگی در نتیجه عضویت و حضور در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی که مواردی نظیر: سبک پوشش، ادبیات افراد و شیوه برقراری ارتباط با دیگران را شامل می‌شود.
پژوهشگران با بررسی منابع و سنجش نظرات کاربران شبکه اجتماعی «کلوب» از طریق پرسشنامه نتیجه گرفته اند که افراد با اهداف متنوعی عضو این شبکه ها می‌شوند که مهم‌ترین آن اهداف را سرگرمی دانسته‌اند.
میان عضویت در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی و شیوه اختصاص وقت به سایر فعالیت های اجتماعی، ارتباط وجود داشته و بیشتر پاسخ دهندگان اذعان کرده اند که به دلیل استفاده بیش از حد از اینترنت برای فعالیت در شبکه های اجتماعی اینترنتی، مورد اعتراض سایر اعضای خانواده واقع شده اند.
همچنین میان عضویت در شبکه های اجتماعی اینترنتی، با مقوله هایی نظیر چگونگی ارتباط با جنس مخالف و شیوه محاورات اعضا در محیط بیرونی ارتباط وجود دارند. بنابراین، می‌توان گفت میان عضویت در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی و سبک زندگی جوانان، ارتباط وجود دارد.
همین طور ایندهام (2008) رابطه میان درگیری در روابط اینترنتی و تغییرات روانشناختی و تحصیلی در میان دانش آموزان دبیرستانی را مطالعه کرده است. .بیش از یک سوم از مشارکت کنندگان گزارش کردند که حداقل یک بار در روز به گپ سرا یا سایر فناوری‌های تعاملی سر می‌زدند و 55 درصد گفتند که در حین انجام تکالیف مدرسه به صورت بر خط با دوستانشان رابطه برقرار می‌کنند در این پژوهش مشخص شد که دختران بیشتر از پسران ممکن است در گپ شرکت نمایند. محبوب ترین شکل ارتباط استفاده از پیامک بود و گپ و وب سایت های شبکه‌بندی اجتماعی در رده های بعدی قرار داشتند.
همچنین مشخص شد که بیشتر این نوجوانان در جهان مجازی بسیار بیش از جهان واقعی تمایل دارند که با جنس مخالف رابطه داشته باشند. در نهایت، این پژوهش دریافت که استفاده از فناوری‌های تعاملی تأثیر منفی نیرومندی بر موفقیت تحصیلی دانش آموز دارد.
در پایان با توجه به یافته های پژوهش می توان اظهار داشت که شبکه های اجتماعی می‌تواند نقش منفی در سبک زندگی اسلامی داشته باشد و بدین جهت پیشنهاد می گردد با مطالعات عمیق تر در این رابطه، راهکارهایی برای این موضوع اتخاذ گردد.
Sorry. No data so far.