در نشست تخصصی «جامعه منهای فقر و تکاثر» علاوه بر تعریفی از عدالت از منظر امام علی(ع)، مطالبی در رابطه با بزرگترین مانع اجرای عدالت در جوامع و اصولی که برای پیاده شدن عدالت باید به آن توجه کرد، بیان شد.
نشست تخصصی جامعه منهای فقر و تکاثر با حضور آیت‌الله «سیدجمال‌الدین دین‌پرور» مترجم نهج‌البلاغه و رئیس بنیاد بین‌المللی نهج‌البلاغه، «مصطفی دلشاد تهرانی» مدیر گروه رشته نهج‌البلاغه دانشگاه قرآن و حدیث و «علی‌اصغر پورعزت» مدیر گروه مدیریت دولتی دانشگاه تهران و پژوهشگر نهج البلاغه و «پیام صدریه» مؤلف کتاب مبانی نظری اقتصاد اسلامی در کتاب الحیاة امروز 6 بهمن‌ماه در ساختمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان برگزار شد.
فقرزدایی پیوند عمیقی با عدالت‌طلبی دارد
در ابتدای این مراسم، «پیام صدریه» مؤلف کتاب مبانی نظری اقتصاد اسلامی در کتاب الحیاة با اشاره به انگیزه خود برای تدوین و گردآوری این کتاب اظهار داشت: کتاب مبانی نظری اقتصاد اسلامی بهانه‌ای برای مطرح کردن یکی از معیارهای سلامت اجتماع یعنی فقر و تکاثر شد.
وی با بیان اینکه فقرزدایی پیوند عمیقی با عدالت‌طلبی دارد، افزود: مسئله جدی در عصر حاضر، توجه به نیازهای جامعه و پاسخگویی به دلایل ایجاد فقر است، به طوری که باید بررسی شود چرا 90 درصد ثروت جوامع دراختیار 10 درصد مردم قرار گرفته است.
مهمترین راه برای سروسامان گرفتن روابط فردی و اجتماعی
سپس «مصطفی دلشاد تهرانی» مدیر گروه رشته نهج‌البلاغه دانشگاه قرآن و حدیث با بیان اینکه آنچه در مجلدات سوم تا ششم کتاب الحیاة به آن پرداخته شده است مباحثی در رابطه با عدالت اقتصادی، فقرزدایی و تکاثرستیزی است که یکی از حلقه‌های اصلی نظریه عدالت به حساب می‌آید، اظهار داشت: اگر قرار است روابط فردی و اجتماعی ما سر و سامان یابد تنها یک راه وجود دارد که آن هم پیاده کردن عدالت در جامعه است.
وی افزود: کسانی که تصور می‌کنند می‌توانند بدون عدالت، گناه، فساد، جرم و سایر معضلات را برطرف کنند دچار مشکل می‌شوند، چرا که تلاشی که بدون عدالت برای برپایی جامعه پویا صورت گیرد نتیجه‌ای جز گناه نخواهد داشت.
مفهوم و پایه‌های نظریه عدالت
دلشاد تهرانی با بیان اینکه برای تحقق بخشیدن به عدالت در درجه اول به نظریه عدالت نیازمندیم، گفت: پیاده شدن عدالت در جامعه نیازمند برنامه‌ریزی فراگیر و نظریه همه‌جانبه است که در این راستا باید نظریه عدالت که بر سه پایه فهم ما از عدالت، ملازمه‌شناسی عدالت و وجوه عدالت استوار است، مورد توجه قرار می‌گیرد.
مدیر گروه رشته نهج‌البلاغه دانشگاه قرآن و حدیث با اشاره به اینکه حرکت در مسیر عدالت باعث پیشرفت و فزونی نعمت می‌شود، خاطرنشان کرد: عدالت در 5 مفهوم کاربرد دارد، مفهوم اول عدالت همان قرار گرفتن هر چیز در جای خود است و دومین مفهوم آن انصاف است که این معنا در حکمت 231 نهج‌البلاغه آمده است.
وی با بیان اینکه مساوات یکی دیگر از مفاهیم عدالت است، گفت: مساوات، رعایت حقوق و رساندن هر حقی به ذی‌حق خود در معنای عدالت جای می‌گیرد، به طوری که اگر حقوق افراد ادا شود عدالت نیز معنا پیدا می‌کند.
اصولی که برای پیاده شدن عدالت باید به آن توجه کرد
دلشاد تهرانی، اعتدال و میانه‌روی را یکی دیگر از مفاهیم عدالت عنوان کرد و افزود: امام علی علیه‌السلام می‌فرمایند: هر کس به اعتدال و میانه‌روی توجه کند، مسیر عدالت را طی کرده و هر کس از آن دوری جوید ظلم کرده است.
مدیر گروه رشته نهج‌البلاغه دانشگاه قرآن و حدیث در رابطه با ملازمه‌شناسی عدالت خاطرنشان کرد: برای محقق شدن عدالت، آزادی، اخلاق، حقوق و قانون باید مورد توجه قرار گیرد. امام علی علیه‌السلام در خطبه 216 نهج‌البلاغه می‌فرمایند؛ اگر کسی شنیدن حق و عرضه عدالت بر او سنگین باشد، عمل به عدالت بر او سنگین‌تر خواهد بود.
عدالت بدون اخلاق راه به جایی نمی‌برد
وی با اشاره به اینکه عدالت بدون اخلاق راه به جایی نمی‌برد، گفت: عدالت منهای اخلاق نمی‌تواند جامعه را به سوی اهداف عالیه خود هدایت کند. امام علی علیه‌السلام در خطبه 216 نهج‌البلاغه می‌فرمایند: اگر حقوق افراد شناخته شود، عدالت نیز معنا می‌یابد، در غیر این صورت امکان برپایی عدالت میسر نیست.
دلشاد تهرانی توجه به قانون را یکی از اصلی‌ترین راه‌های رسیدن به جامعه عدالت‌محور عنوان کرد و افزود: وجوه عدالت در 8 بخش فردی، اجتماعی، خانوادگی، سیاسی، مدیریتی، اقتصادی، قضایی و فرهنگی معنا پیدا می‌کند و محال است جامعه‌ای عدالت‌محور محسوب شود در حالی که به یکی از این نکات بی‌توجه باشد چرا که یکی بدون دیگری عدالت را رقم نمی‌زند.
در ادامه، آیت‌الله دین‌پرور رئیس بنیاد بین‌المللی نهج‌البلاغه در رابطه با اهمیت عدالت اقتصادی اظهار داشت: بزرگترین ظلم در جامعه ما وجود حکومت طاغوت پیش از پیروزی انقلاب اسلامی بود، در آن دوران داشتن کتاب نهج البلاغه جرم محسوب می‌شد.
بزرگترین مانع اجرای عدالت حکومت‌های ظالم و فاسد هستند
وی با بیان اینکه بزرگترین مانع اجرای عدالت حکومت‌های ظالم و فاسد هستند، افزود: به برکت پیروزی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، این مانع برطرف شد و حکومت به دست افرادی لایق افتاد و در رأس نظام نیز امام راحل(ره) و ادامه‌دهنده راه ایشان، مقام معظم رهبری قرار گرفتند.
آیت الله دین‌پرور با بیان اینکه حکومت جمهوری اسلامی ایران حداقل در 300 سال اخیر یکی از حکومت‌های منحصر به فرد است، گفت: آنچه باید محققان و فعالان عرصه‌های مختلف به آن بپردازند، شیوه اجرای عدالت و محقق شدن آن در جامعه است، چرا که نظام هستی نیز برپایه عدالت استوار شده و ما باید برای برپایی آن راهکارهای عملی محقق سازیم.
آیا می‌توان جامعه بدون فقر داشت؟
سپس پورعزت مدیر گروه مدیریت دانشگاه تهران با اشاره به اینکه جامعه عدل در برابر تکاثر و فقر است، خاطرنشان کرد: فقر مقوله‌ای گریزناپذیر و به عنوان واقعیت اجتماعی زندگی به حساب می‌آید، اما سؤال این است که آیا می‌توان جامعه بدون فقر داشت؟ برخی معتقدند باید فقر از بین برود، اما در مقابل، برخی می‌گویند اگر فقر از بین برود کارهای سنگین و کثیف را چه کسانی باید انجام دهند.
وی با بیان اینکه عده‌ای برای کند کردن اصلاح جامعه و از بین بردن فقر برنامه‌ریزی می‌کنند، گفت: در کشورهای در حال توسعه طرح‌های بسیاری تدوین شده‌اند اما هیچ‌کدام به نتیجه‌ای نرسید و ناکام باقی ماند.
پیشرفت و اقتدار یک جامعه در گرو رفع فقر است
پورعزت با اشاره به لزوم شناخت فقر خاطرنشان کرد: برای فقرزدایی باید ابعاد جلوه‌های گوناگون آن را شناسایی و درک کنیم که البته مرحله پیش از آن، احساس این مشکل است. هم‌اکنون در بسیاری از کشورها کسانی که برای فقرزدایی برنامه‌ریزی می‌کنند در شرایط رفاه قرار دارند، به همین جهت برنامه‌ها نتیجه‌بخش نخواهد بود.
وی تجربه فقر را مهمترین اقدام جدی برای رفع آن دانست و گفت: پیشرفت و اقتدار یک جامعه در گرو رفع فقر است بنابراین امکان ندارد در شرایطی که مردم علاقمند به افزایش ثروت و تجملات هستند، بتوانیم شرایط حیات طیبه را پی‌ریزی کرده و برای فقرزدایی برنامه‌ریزی کرد، چرا که از ستم نمی‌توان به عدالت رسید.
Sorry. No data so far.