شورای همکاری و آمریکا، شمشیر را از رو بسته اند! دو مولفه مردمی بودن و قدرت نظامی، اگرچه می‌تواند آنها را یاری رساند اما تجربه به انحراف کشاندن انقلاب مصر و سرکوب انقلاب بحرین توسط بازیگران خارجی را نمی توان نادیده گرفت.
این روزها یمن یکی از حساس‌ترین روزهای خود را سپری می‌کند. جمعه گذشته، گروه‌های انقلابی در کاخ ریاست جمهوری این کشور در صنعا جلسه‌ای تشکیل دادند تا به خلأ سیاسی که به دلیل استعفای منصور هادی رئیس جمهور یمن ایجاد شده بود، پایان داده و مانع از بروز هرگونه تبعات امنیتی و سیاسی این ماجرا شوند؛ خلائی که بیشتر به یک بازی سیاسی شباهت داشت.
استعفای مشکوک رئیس جمهور
ماجرا از این قرار بود که منصور هادی دوم بهمن ماه و پس از استعفای نخست وزیر و دولت یمن استعفای خود را تقدیم پارلمان کرد. این دو استعفا اما هم‌زمان شد با اجرای توافق‌نامه صلح و مشارکت برای پایان دادن به بحران یمن میان حوثی‌ها و رئیس جمهور. همین مساله باعث شد تا اساسا این استعفا یک تاکتیک به نظر آید؛ تاکتیکی که قصد ممانعت از اجرای توافق‌نامه‌ای بود که منصور هادی ناچار به امضای آن با حوثی‌ها شده بود. جنبش انصار الله وابسته به حوثی‌ها وقتی فهمیدند مسئول دفتر منصور هادی قصد دارد شرایط تصویب توافق‌نامه‌ای که خواسته‌های انقلاب 21 سپتامبر را نادیده گرفته، فراهم سازد، او را گروگان گرفته و کاخ ریاست جمهوری را محاصره کردند و میان آنها با گارد ریاست جمهوری درگیری نظامی به‌وجود آمد.
منصور هادی در چنین شرایطی، به ظاهر عقب‌نشینی کرده، به مذاکره با انصار الله نشست و توافق‌نامه جدید را پذیرفت که البته در زمان آغاز اجرای آن، با استعفایش عملا آن را به حاشیه برد. عبدالملک الحوثی در این خصوص می‌گوید: «استعفای رئیس جمهوری گامی اشتباه و توهین به اراده ملت یمن بود که هدف کشاندن کشور به سوی آشوب و فروپاشی را دنبال می کرد.»
به هر حال در پایان نشست گروه‌های انقلاب در جمعه گذشته، اعلامیه‌ای تحت عنوان اعلامیه قانون اساسی یمن منتشر شد که از دولت انتقالی و شیوه حکومت‌داری طی مدت دو سال سخن می‌گفت.
تشدید بحران
در شرایط کنونی، انصار الله با دو گروه مخالف مواجه است که به نظر ارتباط میان آنها بیشتر نیز خواهد شد؛ یک گروه، مخالفان داخلی‌اند که به هیچ وجه حاضر به پذیرش این مساله نیستند که حوثی‌ها در راس قدرت قرار بگیرند. سهیم شدن در قدرت نیز نمی‌تواند این گروه را آرام سازد. علاوه بر این‌ها، القاعده فعال در یمن نیز که مدت‌ها است در نبرد نظامی با حوثی‌ها است، چالش‌های جدی‌تری برای انصارلله ایجاد خواهد کرد.
اما گروه دیگر، بازیگران خارجی هستند که از ساعاتی بعد از صدور اعلامیه قانون اساسی، فعال شدند. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا همان جمعه، پشت تریبون آمد و صریحا گفت که هم‌چنان منصور هادی را رئیس جمهور یمن می‌داند. شورای امنیت و دبیرکل سازمان ملل نیز موضع مشابهی اتخاذ کردند. روز شنبه نیز شورای همکاری خلیج فارس تشکیل جلسه داده و این اقدام حوثی‌ها را کودتا نامید. برخی از رسانه‌ها گفته‌اند احتمالا شش کشور عضو شورای همکاری، سفرای خود از صنعا را فرا خواهند خواند. حتی ارتش مصر نیز قبل از صدور اعلامیه قانون اساسی، در بیانیه‌ای از امکان حمله به یمن در صورت مسدود شدن تنگه باب المندب توسط حوثی‌ها سخن گفت. تنگه باب المندب در جنوب یمن است و خلیج عدن را به دریای سرخ متصل می‌سازد. بسته شدن این تنگه، عملا کانال سوئز مصر که دریای سرخ را به دریای مدیترانه متصل می‌سازد، محدود می‌کند. در چنین شرایطی، جنبش انصار الله و سایر گروه‌های انقلابی تحت فشارهای سیاسی و اقتصادی گسترده‌‌ای قرار خواهند گرفت که عملا حکم‌رانی را برای آنها سخت خواهد ساخت. لذا تشدید بحران سیاسی و امنیتی یکی از گزینه‌های جدی است که در مقابل یمن قرار دارد؛ راهبردی که پس از اعتراضات 2011 توسط عربستان در پیش گرفته شد. شورای همکاری و آمریکا هیچ‌گاه حاضر به پذیرش دولت یمن که حوثی‌ها در آن حرف اول را می‌زنند، نخواهد شد.
عبور از بحران؛ مدل مردمی در کشور عربی
با وجود همه سختی‌ها و توطئه‌هایی که در مقابل یمن جدید قابل تصور است، به نظر می‌رسد در صورت مقاومت و ایجاد زمینه‌های مشارکت سایر احزاب و گروه‌های مردمی یمن از سوی انصار الله، شرایط بهبود یافته و عملا یمن جدید، یمنی دموکراتیک شود. عبدالملک الحوثی در سخنرانی روز شنبه خود از مشارکت تمام گروه‌ها در ساختن یمن جدید صحبت کرد که بسیار قابل تامل است. چنین احتمالی اگر چه وجود دارد اما با توجه به شرایط کنونی و حجم نارضایتی بازیگران خارجی، حوثی‌ها روزهای سختی را درپیش خواهند داشت. دو مولفه مردمی بودن و قدرت نظامی، اگر چه می‌تواند آنها را یاری رساند اما تجربه به انحراف کشاندن انقلاب مصر و سرکوب انقلاب بحرین توسط بازیگران خارجی را نمی توان نادیده گرفت. در صورت عبور یمن جدید از این مرحله، کشورهای عرب منطقه، باید منتظر پس‌لرزه‌های یمن دموکراتیک در درون کشورشان باشند. سعید ساسانیان /
رصد، سعید ساسانیان
Sorry. No data so far.