حلما ناصری-هرانسانی می تواند آوازخوانی نماید اما هرکسی نمیتواند هنرمند شود، نباید هر چیزی که هنر نامیده می شود، در صدد آموختن آن بود؛ زیرا چه بسا، بی نزاکتی هایی که یقینا در تضاد با تعالیم آسمانی و دینی است، بر آن نام هنر گذاشته شود. باید یک هنرمند، در اجرای هنر خود، از موازین پذیرفته شده اجتماعی ، فرهنگی و دینی پیروی نماید.
نقش زنان در سینمای قبل از انقلاب
سینما به عنوان نافذترین رسانه‌ی جمعی در ترویج الگوهای ناسالم پیشرو بود، ستاره‌های فیلم ها زنانی بودند که آب و رنگی داشتند و در آن زن به عنوان موجودی هوسباز و خوشگذران مطرح می‌شد. در این دست از فیلم‌ها علی رغم استفاده از زن، حضور او در داستان و در پیشبرد ماجرا کارساز نبود.
زن در فیلم های این دوره تنها موجودی است که به مخاطب تحمیل شده است و عنصری اضافی و ضامن فروش فیلم است زن در سینمای قبل از انقلاب، جایگاهی در ایران غیر از کافه و اماکن بد نداشت و به بدکارگی معروف بود و به عرضه‌ی عمومی گذاشته شده بود.
در این گونه فیلم‌ها تمام ارزش‌های اجتماعی مورد حمله قرار گرفته بود و باز هم مسئله‌ی زن بی‌هویت در آن مرسوم بود و حضور زن را صرفاً از شأن جنسی مطرح میکردند عمده‌ترین مشاغل زنان در فیلم‌های این دوره پس از خانه‌داری، روسپی‌گری و رقاصی بود، زنان در این سینما در نقش معشوقه ظاهر می شدند که البته تمایل مخاطب نیز در این موضوع بی‌تأثیر نبود.
در بسیاری از فیلم‌ها، روابط نامشروع زن و مرد را به صورت غیر عرف نشان داده می شد و به توصیف دقیق فحشا می‌پرداختند و در آثاری شرم‌آور بعضی سنت‌شکنی‌ها رخ می‌داد و وقتی مرد خیانت می‌کرد، زن هم به خیانت می‌پرداخت که این نوع فیلم ها مسئله خیانت در ایران را به صورت عادی و رواج یافته نشان می داد جالب این‌جاست که هر دو با اطلاع از خیانت ها به زندگی ادامه می‌دادند!
در زمان شاه از تلویزیون فیلم جنسی پخش می شد
جهانگیر الماسی بازیگر سینما و تلویزیون در مورد فیلم های سینمای ایران در زمان شاه میگوید: خیلی از فیلم‌هایی که در آمریکا و اروپا تولید می‌شود اصلا در آن مناطق به نمایش در نمی‌آید. بلکه برای تخریب فرهنگی کشورهایی مثل ما تولید می‌شود در زمان شاه تلویزیون ما ساعت ۱۰ شب از شبکه‌ها فیلم‌های جنسی پخش می‌کرد خاطرم هست آقایی بود به نام علی حسینی که مجری برنامه‌ای بود در شبکه ۲٫ در برنامه هر شب این آقا از تلویزیون این مملکت فیلم جنسی پخش می‌شد.
پشت‌صحنه فیلم‌های قبل از انقلاب سالم‌تر بود!
پروانه معصومی که قبل از انقلاب نیز بازی داشته است و در سینمای کنونی بارها مادر مهربان و همسری دلسوز در قصه‌های تلویزیونی شده است در مورد فساد در سینما میگوید: به جرات می‌توانم بگویم پشت‌صحنه فیلم‌هایی که قبل از انقلاب ساخته می‌شد به مراتب از پشت‌صحنه‌های فیلم‌های امروز پاک‌تر و سالم‌تر بود.
رنگ پریدگی سینما در سال۵۷(محتوای فیلم های اکران شده در اوایل انقلاب)
روزنامه کیهان در گزارشی در ۲۸ اسفند ۵۸ کارنامه‌ای انتقادی از نخستین سال سینمای پس از انقلاب ارائه کرده و به انتقاد از اکران فیلم‌های مبتذل و تکراری پرداخته که مروری بر آن گزارش حکایت سینمای انقلابی را بازگو میکند: «سینما لنگ‌لنگان و نفس‌زنان به پایان خط زمانی سال ۱۳۵۸ نزدیک می‌شود. هر چند در حد فاصل این خط، با نمایش فیلم‌هایی – که در زمان رژیم گذشته به اسارت سانسور درآمده بودند – روزنه‌های امیدی به روی تماشاگران گشوده شد، ولی در مجموع آنچه از سینما به عنوان یک وسیله آگاهی‌دهنده و سنجیده انتظار می‌رفت به دست نیامد و به جرئت میتوان گفت که سینما در یک سال اخیر نتوانست از برکت پیروزی انقلاب ایران، بهره‌مند شود و نقشی سازنده و در خور انقلاب از خود بر جای نهد. »
در پی پیروزی انقلاب، سینماها دوباره فعالیت مجدد خود را آغاز کردند و متاسفانه بار دیگر سیل نمایش فیلم‌های مبتذل و تکراری سرازیر شد و انگار نه انگار که در این سرزمین انقلابی شده بود در سال های بعد فیلم‌های به ظاهر انقلابی بی آنکه قصد ارائه واقعی فیلم‌های انقلابی را داشته باشند از روحیه انقلابی مردم سوءاستفاده میکردند و فیلم‌های ضد انقلابی را به جای آثار انقلابی به مردم تحمیل میکردند.
نقش زنان در سینما اوایل انقلاب
سینمای ایران نیاز به ساختاری نو برای نگرشی با هدف فرهنگ دینی و ارزشی احتیاج داشت، استفاده ی ابزاری از زنان در سینمای قبل از انقلاب می طلبید که نسلی تازه، وارد گود شود ولی حضور مجدد زنان بر پرده ی سینما با توجه به تصویری که رژیم پهلوی نشان داده بود با تردید صورت گرفت اما با پیام امام خمینی(ره) که گفتند ما با سینماهایی که برنامه ی آ ن ها فاسد کننده ی جوانان و مخرب فرهنگ اسلامی باشد، مخالفیم؛ اما با فیلم هایی که تربیت کننده و به نفع رشد سالم اخلاقی و علمی جامعه باشد، موافقیم؛ سینمای انقلاب وارد برهه ای جدید شد. در اولین فیلم تولید شده با حال و هوای انقلابی زنان حضوری حاشیه ای و نقش مکمل داشتند بعد از آن در فیلم ها زنان نقش های پر رنگ تری داشتند و در فیلم شخصیت زن تا حدودی به واقعیت جامعه نزدیک شده بود.
رفته رفته فیلمسازنی که خودشان با ماجراهای انقلاب ارتباط لازم را برقرار نکرده بودند توانایی نشان دادن حضور واقعی زنان در انقلاب را نیز نداشتند. در آخر زنانی در فیلم ها ظاهر شدند که یا همسر غرغرو و ترسوی یک ساواکی، یا در حاشیه ی زندگی یک مبارز بودند و نه تنها خودشان در انقلاب نبودند، بلکه تربیت کننده ی نسل مبارزان و مجاهدان هم نبودند.
با شروع جنگ تحمیلی و روی آوردن سینما به فیلم های دفاع مقدس نقش زن فقط به عنوان بدرقه کننده ی رزمندگان، یا زیر آوار مانده بمباران ها و شهروندان بود و یا اگر می خواستند زن را موثر در جنگ نشان دهند در مساجد و پشت جبهه به حالت گروهی در حال کمک بودند و هیچ کس به حضور زنان و دختران در سوسنگرد، خرمشهر، مریوان اشاره ای نکرد و خیلی ها جنگ را مردانه دیدند.
بعد از گذشت یک دهه از دفاع مقدس بسیاری از زنان و رزمندگان زن قلم به دست گرفتند و از آنچه در جنگ دیده بودند، نوشتند. همان نوشته ها موضوع فیلم های دفاع مقدس شد و به نقش زن در دوران دفاع مقدس تا حدودی پرداخته شد اما تاکنون فیلمی که بتواند بخشی از حضور واقعی زنان را در انقلاب نشان دهد، ساخته نشده است.
حضور زنان بازیگر در سینمای امروز ایران
با رشد فرهنگ و نشر افکار اسلامی در میان مردم «زن» نقش مهمی در سینمای پیدا کرده است و به عبارتی حضور چشمگیر زنان و بازنمایی هویت این جنس در فیلم‌های گوناگون، دستخوش تغییر و تحولاتی بوده است البته در بعضی از فیلم ها نیز «زن» به عنوان شخصیتی حاشیه ای نمود پیدا میکند اما تغییراتی که در دوره‌های مختلف در نحوه نمایش زنان در سینمای ایران به وجود آمده است چشمگیر و قابل توجه است.
زن این نیمه کامل هستی آرام آرام زنجیر می‌گسلد و در همه جا اعلام حضور میکند.
رفته‌رفته نقش زنان در سینما از سمت و سوی اسلامی دور شد و در مسیر ابتذال افتاد و زنان بازیگر ایرانی امروزه در نقش های متعدی با موضوعات مختلف هنرنمایی میکنند. «با حجابان بی‌حیا»، پدیده‌ای است که هم اکنون در تلویزیون ایران وجود دارد. بازیگری که در سریال وضعیت حجابش اسلامی است اما از نظر حیا، نمی‌شود گفت که از منش اسلامی برخوردار است.
زنان محجبه در سریال ها و فیلم ها به راحتی با نامحرم ها شوخی می کنند، آرایش های غلیظی دارند و نشان میدهند که با حجاب اسلامی هم می شود بی حیایی کرد.
تماس فیزیکی زنان و مردان بازیگر در فیلم ها دیگر امری طبیعی شده است به تیترهای برهنگی، فساد و فحشا، بی حجابی در سینمای ایران توجهی دیده نمی شود حجاب و نوع پوشش زنان بازیگر سینمای جمهوری اسلامی دو وجهی شده است؛ یکی در جلوی دوربین و دیگری در اماکن عمومی که تضاد چشمگیری در این موضوع است که جدیدا در فضای مجازی پیشرفت قابل توجه زنان بازیگر را در به نمایش گذاشتن خودشان شاهد هستیم و هر کدام میخواهند از دیگری پیشی گرفته و گوی سبقت را از هم برباید و میتوان گفت فساد در سینمای ایران را دیگر نمی‌توان انکار کرد.
موضوع حجاب و نوع پوشش در سال های اخیر در جامعه ما به چیزی فراتر از یک معضل اجتماعی تبدیل شده احتمالا هیچ یک از ما بازیگر زن چادری نمی شناسیم و یا دست کم تعداد آنها در جامعه به اندازه ای کم است که هرگز در ذهن ها نمانده است.
سینمای ایران تا جایی مسیر ابتذال را پیموده است که با دیدن بازیگری با حجاب اسلامی در کشور اسلامی ایران با تیتر هایی نظیر -پدیده ای به نام سحر احمدپور/بازیگری با حجاب برتر در جشنواره!/تنها بازیگر چادری جشنواره/ واکنش ها در برابر حجاب احمدپور- تعجب خود را اعلام کرده و فرد را مورد تحسین قرار داد.
کلام آخر
سینمای قبل از انقلاب هیچ گاه نتوانست به بازنمایی تصویری درست از زنان بپردازد. زن در سینمای قبل از انقلاب ابزاری تضمینی برای فروش و سود فیلم بودند. کارگردانانی هم که قصد بیان مسائل و مشکلات زنان یا نمایش فداکاری های آنان را داشتند، فضای آن دوران به گونه ای بود که ساخت این فیلم ها ممکن نبود یا اگر فیلمی با این مضمون ساخته می شد توان تصویرسازی درست و صحیح را نداشت.
سینمای بعد از انقلاب نیز میخواست تصویری درست از رویدادهای جامعه ارائه دهد. آنها در تلاش بوده اند تا مسائل زنان را آن چنان که خودشان با آن روبر هستند به تصویر بکشند تا حداقل بتوانند مسائل را به درستی طرح کنند که این نیت درست گاهی منجر به ساخت فیلم هایی تاثیرگذار شده است. اما کمبود کارگردانان متعهد و باسواد باعث شده پرداختن به مسائل زنان به درستی صورت نگیرد در فیلم هایی که بعد از انقلاب ساخته شده زن با حجابی معقول نقشی نامعقول را بازی کرده است.
امام خمینی(ره) می فرمایند: «ما نهضت خودمان را مدیون زن ها میدانیم.» همین نکته برای بیان نقش زنان در پیروزی انقلاب اسلامی از هر کلامی رساتر است .انقلابی که به پا شد تا هویت و شخصیت زنان که در زمان پهلوی از آن به عنوان ابزار یاد می شد را باز گرداند.
Sorry. No data so far.