چرا فوتبال برای مفسدان اقتصادی جذاب است؟

ورزش فوتبال برخوردار از جوانب جوانمردانه و تلاش در زمینه های مثبت است؛ امااین ورزش در برخی زمینه ها تبدیل به یک محمل مناسب برای تبهکارانی شده است که قصد ارتکاب پول شویی را دارند.

یک تحقیق جدید نشان می‌دهد گروه‌های تبهکار و باندهای جنایتکار، سالیانه ۱۴۰ میلیارد دلار پول حاصل از جنایات خود را در شرط بندی‌های فوتبال و دیگر ورزش‌ها وارد می‌کنند و بدین ترتیب پول شویی‌های گسترده‌ای را رقم می‌زنند.

این گزارش که توسط مرکز بین‌المللی امنیت در ورزش، مستقر در قطر و همچنین بنیاد پاریس پنتون از دانشگاه سوربون تهیه شده و آسوشیتدپرس آن را مخابره کرده، نشان می‌دهد که گروه‌های تبهکار و گانگستر با وارد کردن ۱۴۰ میلیارد دلار در ورزش، با استفاده از مسابقات شرط بندی، فساد و تبانی، پول‌های خود را می‌شویند. این مرکز اعلام کرده صدها و شاید هزاران تبانی در مسابقات ورزشی که هیچگاه کشف نمی‌شوند، فقط در سال گذشته در سراسر جهان رخ داده اند.

کریس التون از مدیران مرکز امنیت ورزش و همچنین رئیس سابق دایره امنیتی فیفا در مورد این گزارش گفته است: گروه‌های تبهکاری در حال نابودی روح و اصالت ورزش هستند؛ ما باید ورزش را از خیابان‌ها و از دستان گروه‌های جنایتکار رهانیده و به سوی استادیوم‌ها و مراکز ورزشی بازگردانیم.

انگلستان

سایت  با انتشار گزارشی در رابطه با فساد در فوتبال انگلستان«antifraudnetwork»نوشت: اگرچه سرمایه های زیادی در این سال ها وارد باشگاه های فوتبال در انگلستان شده، اما تعداد باشگاه های مقروض سال به سال افزایش داشته است. شرایط رکود اقتصادی حاکم بر اروپا در سال های اخیر نیز مزید بر علت شده و باشگاه های بدهی زده را تبدیل به جایگاه های سرمایه گذاری معیوب و ناموفق کرده است. با این حال حامیان متمولی که اغلب خارجی اند، تمایل به سرمایه گذاری در باشگاه های فوتبال انگلیسی دارند. این قبیل سرمایه گذاری ها همواره روشی جذاب برای آن دسته از تبهکارانی بوده است که قصد دارند پول های به دست آمده از طریق فعالیت های قانونی را بشویند و رد جرم هایشان را پاک کنند. بعلاوه، نجات یک باشگاه بدهی زده از ورشکستی، می تواند نوعی جایگاه اجتماعی برای این افراد به دنبال داشته باشد. مثال بارزی برای این موضوع کورتیس وارن است؛ فردی که به علت قاچاق مواد مخدر هدف شماره یک اینترپل بود. قاچاق مواد پول هنگفتی را برای وارن به ارمغان آورد، تا جایی که وی در لیست ثروتمندترین مردهای انگلیسی قرار گرفت. او بوسیله همین سرمایه، یک باشگاه فوتبال سطح پایین را خرید تا به این وسیله مبادرت به پول شویی کند.

از این نظر که در انگلستان، خرید یک باشگاه راحت تر از کشورهای دیگر اروپایی است، اینگونه فعالیت های مجرمانه در این کشور زیادتر مشاهده می شود. مهم ترین دلیل این امر آن است که فوتبال جزیره از یک عدم شفافیت جدی رنج می برد. اکثر مالکین تیم های لیگ برتر انگلیس، کمپانی هایی هستند که بطور مخفیانه ثبت شده اند و دارای پناهگاه های مالیاتی اند. از این نظر، بسیار سخت است که بدانید چه اشخاصی با چه منابع درآمدی مالک یک باشگاه هستند. کمیته انتخابی مجلس عوام انگلیس در گزارشی اعلام کرد که باشگاه های این کشور به دلیل مالکیت توسط اشخاص پولدار و عدم وجود قوانین کار، به شدت در معرض ارتکاب پول شویی قرار دارند.

استراتژی کنونی برای مقابله با فساد و تقلب در فوتبال انگلیس به این صورت است که اشخاص بر اساس ضوابط و معیارهایی مورد بررسی قرار می گیرند. این آزمون مانند غربال گری قبل از استخدام است و قصد دارد شفافیت و قانون گرایی را در تجارت فوتبالی این کشور بالا ببرد. اگرچه انتقاداتی نیز به این استراتژی وارد بوده است؛ انجمن حامیان فوتبال در انگلیس معتقد است که این رویه به طور کامل ناکارآمد است، برای مثال، رابرت موگابه می تواند از سد این قانون گذشته و صاحب باشگاه شود اما فردی مثل نلسون ماندلا که سابقه زندان رفتن توسط رژیم آپارتاید را دارد، در این تست رد می شود. قانون مذکور به هر فردی که دارای هر گونه سابقه کیفری در هر نقطه از جهان باشد، اجازه تملک باشگاه و مدیریت آن را نمی دهد.

نقص دیگر قانون مذکور این است که مقدار زیادی کلاه برداری و فساد گزارش نشده در انگلیس وجود دارد و ممکن است یک فرد خلافکار، بدون داشتن سابقه کیفری، بتواند براحتی تست غربال گری را دور زده و مالک یک باشگاه شود. یکی از مالکان قبلی باشگاه پورتموث به نام «ولادیمیر آنتونوف»، توانسته بود در تست غربال گری نمره قبولی بگیرد. با این وجود، به علت اتهاماتی که در مورد همکاری آنتونوف با مافیای روسیه مطرح بود، اداره تنظیم کننده سرویس های مالی انگلستان اجازه هرگونه تجارت مالی را از او سلب کرده بود. «تاکسین شیناواترا» فرد دیگری بود که توانست تست مذکور را با موفقیت پشت سر گذاشته و مالک باشگاه منچسترسیتی شود. آقای شیناواترا از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۶ نخست وزیر تایلند بود و سپس بوسیله یک کودتای نظامی برکنار شد. وی متهم به فساد سازمان یافته و نقض حقوق شد و ۸۰۰ میلیون پوند دارایی اش در بانک های تایلندی بلوکه شد. علی رغم تمامی این قضایا، هیات مدیره باشگاه منچسترسیتی و اتحادیه لیگ برتر انگلیس در مورد صلاحیت شیناواترا برای تصدی باشگاه ابراز تردید نکردند و وی کار خود را ادامه داد. او همچنین به دلیل نداشتن سابقه کیفری، از تست غربالگری نیز به سلامت گذشت و در نهایت این باشگاه را به یک گروه اماراتی فروخت و ۲۰ میلیون پوند سود کرد.

کلمبیا

سایت (colombiareports.co) نوشت: مدتی پیش اخباری منتشر شد که ممکن است یک باشگاه فوتبال کلمبیایی به نام بوگوتا، از دو عنوان قهرمانی که در اواخر دهه ۸۰ میلادی به دست آورده، چشم پوشی کرده و آن ها را از سوابق اش حذف کند. این موضوع به این علت بوده که در زمان کسب این عنوان ها، این باشگاه توسط افرادی تبهکار تملک و اداره می شده است. در آن زمان، فردی به نام «گونزالو رودریگز» گاچا با نام مستعار «مکزیکی» مالک باشگاه بوگوتا بوده که این فرد ملقب به «پادشاه قاچاق مواد مخدر» بوده است. این تصمیم باشگاه بوگوتا موافقت ها و مخالفت های بسیاری را برانگیخته؛ سوال مهمی که مطرح شده این است که چرا بقیه باشگاه ها اقدام مشابهی را انجام نمی دهند؟

فوتبال باشگاهی در کلمبیا از اواخر دهه ۷۰ میلادی همواره با دخالت کانگسترها، آدم ربایی، فساد، پول شویی و حتی قتل عجین بوده است. بدنام ترین قاچاقچی کلمبیایی به نام «پابلو اسکوبار» در مدیریت باشگاه ناسیونال که در سال ۱۹۸۹ قهرمان جام لیبرتادورس شد، دخیل بوده و با این باشگاه همکاری داشته است. برادران «رودریگز» (به نام های گیلبرتو و میگوئل) نیز که صاحب کارتل قاچاق «کالی» بودند، بیش از ۱۵ سال سهام دار باشگاه «امریکا دی کالی» بوده اند. باشگاه های «دیپورتیوو پریرا» و «ایندیپندنته سانتافه» نیز مدتی در قبضه افراد تبهکار بوده اند.

در سال ۱۹۸۹ بود که یک داور کلمبیایی به نام «آلوارو اورتگا» پس از قضاوت در یک مسابقه به قتل رسید. پس از مسابقه، فردی ناشناس به وی تلفن زد و گفت قضاوت این داور باعث شده وی مبالغ زیادی پول را از دست بدهد؛ تماسی که به قتل این داور منجر شد. اما شاید دردناک ترین واقعه فوتبالی در این کشور، مربوط به قتل مدافع فوتبال کلمبیایی به نام «آندرس اسکوبار» بود. وی پس از جام جهانی ۱۹۹۴ در مقابل یک باشگاه شبانه به ضرب گلوله کشته شد. عموم مردم کلمبیا بر این باورند که این قتل به دلیل ضرر و زیان های ناشی از قماربازی بر سر مسابقات جام جهانی بوده است. ارتباط بین میلیونرهای مجرم و باشگاه های فوتبال، باعث شده بسیاری از عناوین کسب شده توسط باشگاه ها زیر سوال رود و خشونت و فسادهای سازمان یافته را به مدت بیش از سه دهه وارد ورزش فوتبال در کلمبیا کند.

​

آمریکای مرکزی

سایت «نگاهی به جرایم سازمان یافته در قاره آمریکا» نوشت: در کشورهای آمریکای مرکزی چون گواتمالا، السالوادور و هندوراس، گروه های تبهکاری با خریدن باشگاه های محلی فوتبال می کوشند تا مبادرت به پول شویی، فرار مالیاتی و کسب وجهه سیاسی و اجتماعی مناسب برای خود کنند.

برای مثال، تیم فوتبال «هردیا جگوار» در استان پتن گواتمالا بوسیله خانواده بدنام «مندوزا» تملک شده و هدایت می شود. این خانواده ثروت خود را از طریق قاچاق مواد مخدر و فساد اداری بدست آورده است.

در السالوادور، باشگاه «ایزیدرو متاپان» که ۸ عنوان را در ۷ سال گذشته بدست آورده است، در تملک فردی به نام «ویلفردو گوئرا اومانا» است. وی شریکی به نام «آدان سالازار» با نام مستعار «چیپه دیابلو» دارد که رئیس کارتل قاچاق تکسیس است.

در هندوراس نیز باشگاه «رئال سوسیداد توکوآ» از استان کولون، در تملک خانواده «ریورا مارادیاگا» است که به نام «کچیروس» نیز شناخته می شوند. مسئولان هندوراسی و آمریکایی می گویند این خانواده از قدرتمندترین گروه های تبهکاری در هندوراس اند و کوکائین و سایر مواد غیر قانونی را با همکاری گروه های مکزیکی قاچاق می کنند.

باشگاه‌هایی که توسط تبهکاران اداره می شود

امانوئل مِدِیروس، مدیر اجرایی سابق لیگ های فوتبال حرفه ای اروپا چندی پیش در سخنرانی خود گفت: «یک باشگاه حرفه ای در اروپا توسط افراد مجرم و تبهکار اداره می شود. من قصد ندارم که نامی از باشگاه یا کشور خاصی ببرم زیرا عقیده دارم به کمک رسانه ها، راه های بهتری جهت پیگیری و برخورد با این اتفاق وجود دارد و با نام بردن در سخنرانی مشکلی حل نمی شود. ما با مسئولان مربوطه در تماس خواهیم بود تا بتوانیم قضیه را پیگیری کنیم؛ هم اکنون مطلعم که پلیس مشغول انجام بررسی هایی در خصوص این باشگاه است که من نمی توانم جزئیات آن را فاش کنم.«

اوکراین

چندی پیش سایت (reportingproject.net) خبر داد که مالکان و مدیران ارشد دو باشگاه اوکراینی به شبکه های خرابکاری و تبهکاری که در زمینه ضرب و جرح، قتل و تملک غیر قانونی اسلحه فعالیت دارند، وصل هستند. نام این دو باشگاه «کریمه» و «ترنس کارپثیا» است.

ایتالیا

«ماسیمو سلینو»، یک مالک باشگاه های فوتبال که اصلیتی ایتالیایی دارد، بارها با عناوین مجرمانه روبرو و بازداشت شده است. او در گذشته تملک باشگاه کالیاری ایتالیا را در اختیار داشت و اکنون سهام دار عمده باشگاه لیدز یونایتد انگلستان است. سلینو در سال ۲۰۱۳ به علت اقدام برای اختلاس، جعل اسناد و ارائه اطلاعات نادرست در جریان ساختن استادیوم آرنا بازداشت شد و دو هفته را پشت میله ها گذراند. در حکم بازداشت سلینو آمده است «وی فردی با گرایشات جنایی مشخص است و می تواند هر خلافی و فریبی را برای رسیدن به اهداف اش انجام دهد.» سلینو همچنین دارای دو سابقه کیفری در سال های ۱۹۹۶ و ۲۰۰۱ نیز هست که اولی مربوط به فریب دادن وزارت کشاورزی ایتالیا و به جیب زدن مبلغ ۷.۵ میلیون پوند و دومی مربوط به انجام حسابداری کاذب و جعلی در زمانی است که مالک باشگاه کالیاری ایتالیا بود.

این موارد تنها گوشه ای از دخالت افراد بدنام و تبهکار در زمینه مالکیت و مدیریت باشگاه های فوتبال جهان بودند و مسلما دایره این قضایا به همین جا محدود و ختم نخواهد شد.