کدام پایه زندگی لرزید؛ قبح طلاق ریخت؟

«افزایش آمار طلاق»، «روند افزایشی آمار طلاق در میان زندگی‌هایی با عمر کمتر از 5 سال»، «زنگ خطر طلاق به صدا درآمده است»، «مسئولان هوشیار باشند، روند نگران کننده آمار طلاق در کشور»، «وقتی اپیدمی طلاق به روستاها هم می‌رسد» و …

تمام این اخبار و گزارش‌ها خبر از وقوع اتفاقی در کشور می‌دهد، وقتی در یک‌سال آفتی به جان مزارع کشاورزی و باغات می‌افتد همه هشدار می‌دهند و راهکار ارائه می‌دهند. وقتی خطر وقوع سیل در شهرهای حوالی دریا‌ها و دریاچه‌ها و رودخانه‌ها وجود دارد تمام مسئولان و مردم تلاش می‌کنند اقداماتی را انجام دهند تا خرابی‌های و تلفات ناشی از آن را به حداقل ممکن برسانند و زلزله در تهران نیز موضوعی است که هر از چند گاهی مسئولان در مورد وقوع آن هشدار می‌دهند و از مردم می‌خواهند آگاهی خود را در خصوص آن افزایش دهند و ما مدام این جمله را از مسئولان می‌شنویم که تهران در منطقه زلزله خیزی قرار گرفته است و ممکن است در هر زمانی این بلای طبیعی در پایتخت رخ دهد.

چند سالی است که خطر زلزله طلاق در جامعه دچار تحرکاتی شده است که خبر از وقوع اتفاقی ناگوار می‌دهدـ اتفاقی که اگر مسئولان و خانواده‌ها به موقع جلوی پیشروی آن را نگیرند به بلایی تبدیل می‌شود که نمی‌توان تلفات آن را جبران کرد.

طلاق، این روزها به آفتی تبدیل شده است که به جان خانواده‌ها افتاده است و در حال جویدن ریشه استحکام و دوام بنیان خانواده‌هاست، این آفت نیازمند یک پادزهر است و باید از تغذیه آن جلوگیری کرد.

اما نکته‌ای که نباید از آن غافل بود این است که افزایش آمار طلاق قبح آن را ریخته است و باید دید کدام پایه‌های زندگی لرزیده است که دیگر مذموم‌ترین حلال خدا در میان مردم قبحی ندارد؟

وقوع 108 هزار و 249 مورد طلاق در 9 ماهه 1392

بر اساس آمار و مستندات سازمان ثبت احوال کشور در 9 ماهه دوم سال 92، از میان ازدواج های صورت گرفته 108 هزار و 249 مورد به طلاق منجر شده است که در این میان 15 هزار و 493 مورد کمتر از یک‌سال و 53 هزار و 608 مورد کمتر از 5 سال زندگی مشترک داشته‌اند.

همچنین در این مدت بیشترین ترکیب طلاق ثبت شده مربوط به ترکیب سنی مردان 25 تا 29 سال با زنان 20 تا 24 ساله بوده که تعداد آن برابر 12 هزار و 53 واقعه است.

در خرداد ماه سال جاری نیز 12 هزار و 442 مورد طلاق رخ داده است که تهران با 2 هزار و 192 مورد رتبه اول، خراسان رضوی با یک‌هزار و 535 مورد طلاق رتبه دوم و اصفهان با 833 مورد رتبه سوم را به خود اختصاص داده‌اند.

این روزها نباید دیگر به افزایش آمار طلاق در جامعه تنها به عنوان یک معضل اجتماعی نگاه کرد بلکه باید به عنوان یک تهدید جدی به آن نگاه کرد، تهدیدی که نه تنها سلامت روانی افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد بلکه سلامت اجتماعی را  نیز به مرور خدشه دار می‌کند و تلفاتی را به دنبال خواهد داشت که نمی‌توان با سیاست‌گذاری و برنامه ریزی آن را مدیریت کرد.

افزایش آمار فرزندان طلاق، افزایش آمار زنان سرپرست خانوار، گسترش بی اعتمادی در میان جوانان و خانواده‌ها از جمله تبعاتی است که با گسترش طلاق در جامعه شاهد آنها خواهیم بود.

اما اگر بخواهیم ریشه‌های گسترش طلاق در جامعه را واکاوی کنیم نباید دیگر تنها در مسائل اقتصادی و دخالت خانواده ها به دنبال دلایل افزایش طلاق در جامعه باشیم، در جامعه کنونی شاهد پدیده‌های نوظهوری هستیم که چراغ خاموش در بین خانواده‌ها نفوذ کرده اند و بدون سروصدا زندگی‌ها را در سراشیبی سقوط قرار می‌دهند که نتیجه آن چیزی جز افزایش آمار طلاق در جامعه نیست.

دخالت‌های مادرشوهر و خواهر شوهر دیگر دغدغه زندگی زوجین نیست

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان و جامعه شناسان عدم شناخت صحیح زوجین از یکدیگر، دوستی‌های خارج از عرف، رشد استفاده از نرم افزارهای نوین ارتباطی در میان زوجین جوان و عدم تعهدپذیری زوجین هم اکنون جزء عوامل اصلی افزایش طلاق در کشور است.

به گفته افسانه نیک راد مشاور امور خانواده و ازدواج، وایبر و تانگو در جامعه کنونی هووی استحکام و آرامش خانواده ها شده است و می‌گوید: دیگر در دنیای کنونی زوجین دغدغه مادرشوهر و خواهر شوهر ندارند آنها دیگر مشکل ساز نیستند بلکه این ابزار‌های نوین هستند که سوءظن و بدبینی را در میان زوجین گسترش می‌دهد.

او می‌گوید: از بین رفتن اعتماد در میان زوجینی که در سال‌های اول زندگی خود قراردارند به عاملی تبدیل شده است که کم کم به جدایی آنها منجر می‌شود.

تنوع طلبی، محصول ارتباطات خارج از عرف

بهمن بهمنی مدیرکل دفتر ازدواج و تعالی خانواده وزارت ورزش و جوانان، کم شدن تعهد زوجین نسبت به یکدیگر را عاملی برای گسترش طلاق در جامعه دانسته و می‌گوید: کم شدن تعهد طرفین نسبت به یکدیگر ازدواج‌ها را به دوستی‌های دم دستی تبدیل می‌کند که از بین رفتن آنها دیگر بدی ندارد.

وی با اشاره به وجود ارتباطات خارج از عرف در میان زوجین می‌گوید: هرچند روابط خارج از عرف در جامعه هنوز زیاد نشده است اما حتی اگر یک مورد نیز وجود داشته باشد پسندیده نیست و لازم است جوانان را در مورد عواقب این ارتباطات هوشیار کرد، چراکه اینگونه ارتباطات ارکان رشد و علامت جامعه را ضعیف می‌کند و تنها محصول آن تنوع طلبی است.

20 درصد ازدواج‌ها به طلاق منجر می‌شود

همینطور محمود گلزاری معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان با بیان اینکه خانواده در دنیا دچار بحران جدی شده است و صاحب‌نظران عنوان می‌کنند در زمانی قرار داریم که فروپاشی خانواده از طرف سنتی در حال اتفاق است، می‌گوید: در حال حاضر 20 درصد از ازدواج‌هایی که در کشور صورت می‌گیرد به طلاق منجر می‌شود و این آمار در کلانشهرهای کشور به 45 درصد می‌رسد.

60 درصد ازدواج‌ها در شمیرانات به طلاق منجر می‌شود

معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان خاطرنشان کرد: بر اساس اعلام سامان ثبت‌احوال کشور در شهرستان شمیرانات 56 تا 60 درصد از ازدواج‌ها در این شهرستان‌ها به طلاق منجر می‌شود و این آمار در شهر ری 18 درصد است.

گلزاری با اشاره به اینکه بیشترین طلاق‌ها در یک سال اول اتفاق می‌افتد، گفت: بعضی از جامعه‌شناسان معتقدند دوران خانواده به سر رسیده است و نیز روانشناسان نظر عکس دارند و اعلام می‌کنند اگر خانواده خوب تشکیل شود و محل بروز هیجان‌های مثبت باشد کارآمدی انسان‌ها افزایش می‌یابد و خانواده نیز تحکیم خواهد یافت.

وی افزود: مشکل ما این است که جوانان ما نگاه مثبت به خانواده ندارند زیرا الگوی درستی از خانواده را ارائه نمی‌کنند و همین موضوع منجر می‌شود که جوانان از تشکیل خانواده دوری کنند.

گلزاری با اشاره به اینکه مسئله اساسی ما پایداری و حفظ خانواده است، گفت: سالیانه 160 هزار واقعه طلاق در کشور انجام می‌شود و در اثر آن صدها هزار جوان از تشکیل خانواده محروم می‌شوند.

وی یادآور شد: دخترانی که طلاق می‌گیرند حدود 14 استرس و مشکل دارند و باید فرهنگسازی جدی کنیم که مسئله ازدواج با مطلقه‌ها منعی ندارد بلکه سفارش جدی شده است.

افزایش طلاق، قبح اجتماعی آن را از بین برده است

فریبا حاجی علی کارشناس امور زنان و خانواده گفت: افزایش میزان طلاق به تدریج قبح اجتماعی و عرفی آن را کاهش داده و اعتماد اجتماعی را که از مولفه ‏های مهم سرمایه اجتماعی است، سلب می‌کند.

حاجی علی افزود: به نظر می‌رسد انجام مطالعات بنیادی و میدانی در مورد طلاق و اشکال گوناگون موجود آن در جامعه، بازنگری در قوانین مربوط به طلاق براساس موازین اسلامی و تأکید بر اجرایی شدن قانون حمایت از خانواده به ویژه مواد مربوط به « » پیش از طلاق از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

جلال یونسی، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در این باره معتقد است: متاسفانه میزان طلاق در جامعه ما بالاست . برای طلاق همواره 5 تا 6 عامل را بر می شمارند که یکی از آنها جزئی نگری و ریزبینی و دیگران را با خط کش خود سنجیدن است. نتایج بررسی که سال 90 بر روی هزار پرونده طلاق در دادگاه‌های جنوب شرق و شمال غرب تهران صورت گرفته، فقر مهارت‌های ارتباطی علت 40 تا 45 درصد طلاق هاست. دومین علت عدم تناسب خصوصیات شخصیتی دختر و پسر است. به طور مثال مرد برون گرا نمی تواند با زن درون گرا زندگی خوبی داشته باشد. سومین علت، اختلافات بالینی افسردگی، اضطراب و وسواس هاست. چهارمین علت مباحث اقتصادی است. مشکلات جنسی هم نقش مهمی در طلاق ها دارد. از سوی دیگر رفتارهای پرخطر مانند اعتیاد و دخالت های والدین از دیگر عوامل طلاق است.

به این ترتیب طلاق را می‌توان زلزله خاموش و آفتی دانست که در کمین خانواده‌ها است و باید تدبیری اندیشید که قبل از وقوع واقعه آن را علاج کرد و به جایی نرسیم که اقدامات انجام شده نوشدارویی بعد از مرگ آرامش خانواده‌ها باشد.