رسانه ملی یا همان سیمای جمهوری اسلامی، از دیرباز برای تبدیل شدن به یک دانشگاه بزرگ غیرانتفاعی آماده شده است و خاصه در مناسبت‌ها از هیچ تلاشی در هیچ جهتی فروگذار نمی‌کند و همان‌گونه که هر سال بهتر از پارسال شاهد هستیم در ماه مبارک رمضان با تهیه برنامه‌های زیاد، سعی می‌کند معنویتی جالب‌انگیز را در کائنات طنین‌انداز نماید.
سیر اسلامی‌سازی برنامه‌ها در صدا و سیما درست همانند سایر نهادهای فرهنگی، از سطوح عالی مدیریتی آغاز می‌شود و با عبور از کانال مدیران عالی، میانی و درپیت، در نهایت به برنامه‌سازان می‌رسد. این سیرِ از بالا، عموماً به خلق محصولات بی‌بدیلی می‌انجامد که مشاهده و مطالعه دقیق آنها می‌تواند از یک کافر حربی، یک مؤمن معتقد بسازد. اما حیف و صد حیف که مخاطبان ناسپاس این رسانه، به جای این‌که با مشاهده و توجه دقیق معنویت را در خود نهادینه و بارور سازند، با عدم توجه شایسته، بیشتر زحمات برنامه‌سازان و مدیران رسانه ملی را هدر داده و تلاش‌های آنها را بی‌اثر می‌سازند.
آنچه در ادامه مشاهده می‌کنید، «بخشنامه راهبردی ـ اجرایی برنامه‌سازی در ماه مبارک رمضان» است که یک ماه پیش، با قید محرمانه، از سوی یکی از مدیران ارشد رسانه ملی تهیه و برای برنامه‌سازان کلیه شبکه ها ارسال شده است. این طرح، که زیر نظر جمعی از کارشناسان مذهبی، هنری و به همت جمعی از مشاوران جوان تنظیم شده است، ضمن تبیین راهبردهای اساسی رسانه برای برنامه‌سازی در این ماه مبارک، راهکارهای اجرایی معنوی‌سازی برنامه‌ها را نیز مشخص کرده است. این طرح جامع قرار است نه‌تنها در سال جاری، بلکه تا اطلاع ثانوی دستورالعملی باشد برای تهیه و تولید برنامه در جهت تأثیرگذاری هرچه ترتر بر مخاطب.
این‌که این طرح چرا و چگونه به دست ما رسیده است، به کسی ربطی ندارد. مهم این است که ببینیم این طرح تا چه میزان در رمضان امسال به منصه اجرا رسیده است. بخش‌هایی از این بخشنامه را برای شما انتخاب کرده‌ایم که توجه بفرمایید:
بخشنامه راهبردی ـ اجرایی برنامه‌سازی در ماه مبارک رمضان
(محرمانه ـ آنی و کمتر از آنی)
برنامه‌ساز محترم
ضمن سلام و قبولی طاعات، از آنجا که ماه مبارک رمضان ماه خداست، بر ماست که با تهیه و تولید برنامه‌های مطلوب، ضمن ادامه سیاست «جذب، جذب، ولو فلان و بهمان» روح معنویت را در مخاطب نهادینه کنیم. لذا شایسته است با مطالعه دقیق طرح جامعی راهبردی ـ اجرایی زیر، که در قالب بخشنامه‌ای محرمانه برای شما ارسال می‌شود، ضمن استفاده از مطالب آن، با ساختن برنامه‌های معنوی، منویات بالا را به احسن درجه به منصه ظهور برسانید.
…
فصل سوم: راهکارها
راهکارهای بصری:
ـ دکور برنامه‌ها: دکور باید شامل پس‌زمینه‌های معنوی باشد. برای رنگ دکور از رنگ‌های معنوی ایرانی اسلامی استفاده شود. رنگ‌های معنوی عبارتند از سبز سیدی، سفید یخچالی و آبی فیروزه‌ای. در دکور باید از طرح‌های معنوی استفاده شود. این طرح‌ها باید تلفیق ایرانیت و اسلامیت را به منصه ظهور برسانند.
طرح‌های معنوی ایرانی شامل: بته‌جقه، ابر و باد، انواع اسلیمی، خط نستعلیق (ترجیحاً شکسته)
طرح‌های معنوی اسلامی شامل: رحل، هشت‌گوشه، خط ثلت، هلال ماه
ـ مجری: مجری باید در ظاهر، گفتار، لحن و حرکات معنوی باشد
ظاهر معنوی شامل: محاسن (ترجیحاً توپی) چشمان خمار، لحن محزون، لاغر اندام
ـ پلاتو معنوی: پلاتو معنوی پلاتویی است که در آن کمتر فعل به کار رود و کلمات در ترکیباتی سه‌تایی، چهارتایی و بیشتر به هم متصل شده باشند.
نمونه ترکیب شش‌تایی: بق‌بقوی یاکریم‌های مصفای افق نورانی اجابت
نمومه پلاتوی معنوی:
بار دیگر سحر نیایش، در افق طلیعه نور به تماشای نیایش ایستاده است و یاکریم‌های مصفای اجابت از پشت‌بام دل‌های شب‌بیداران بق‌بقوی آسمانی سر داده‌اند. شب نیاز در سراچه راز پرده‌ای ملکوتی کشیده و ستاره‌های نورانی چادرشب آسمان را نقطه‌نقطه، بذر فیض کاشته‌اند. چه زیباست ذکر مشتاقان ابدی در طنین باور صبح که چکه‌چکه باران بهار را در تابستانگی حیات بارور می‌کنند. از الان تا طلوع بى‌بدیل نور در طبق صبح آسمانی تهران، پنجاه و پنج منزل آسمانی باقی است.
[ترجمه: ماه رمضان ماه خداست. تا اذان صبح به افق تهران، پنجاه و پنج دقیقه باقی است.]
راهکارهای محتوایی:
راهکارهای محتوایی در آگهی‌های بازرگانی:
در آگهی‌ها باید از المان‌های مربوط به ماه مبارک از قبیل آش رشته، زولبیا و بامیه، تیک‌تاک ساعت، مؤذن‌زاده اردبیلی و قرآن کریم استفاده شود. نمونه چند آگهی معنوی در ادامه ذکر می‌شود. شایسته است همین‌طوری باشد:
ـ تیک تاک، تیک تاک، همه از خداییم، به سوی خدا برویم، ماه رمضان ماه خداست، وعده ما از افطار تا سحر، «شکم‌سرای به‌خوراک»
ـ صدای اذان مؤذن‌زاده. ماه رمضان، ماه مهمانی خدا گرامی باد، «بانک پول‌افزا»، در دنیا و آخرت در خدمت شماست
ـ صدای ربنا (یک نفر دیگر) و بعد صدای اذان مؤذن‌زاده. همه خانواده در فضایی معنوی روی یک تخت در حیاطی مصفا دور هم جمع شده‌اند. مادربزرگ مهربان برای همه آش می‌ریزد. یک چیز کم است. همه با تعجب به هم نگاه می‌کنند. نوه لپ‌گلی، دستش را توی کیفش می‌برد و چیزی بیرون می‌آورد: یک شیشه کشک پاستوریزه. صدای معنوی گوینده: «کشک اطمینان»، پاستوریزه و خوشمزه، همدم لحظه‌های روحانی نیایش.
ـ ماه رمضان ماه نیکی و نیکویی است، ضمن آنکه صدقه هم بیش از هفتاد مدل بلا را دفع می‌کند. «بانک مال‌شمار»، با همکاری کمیته امداد برگزار می‌کند: فقط با یک‌بار مراجعه به بانک و پر کردن فرم مربوطه، هر ماه به طور خودکار پنج درصد از درآمد ماهانه شما، تنها با یک پیامک به حساب کمیته امداد منتقل می‌شود. همراه با جوایز تمام معنوی.
راهکار محتوایی مسابقه‌ای
مسابقه از برنامه‌های جذب‌کننده مخاطب است و در برنامه‌سازی باید لحاظ شود. مسابقات ماه مبارک باید در راستای اطلاعات مذهبی و موضوعات دین مبین اسلام بوده، ضمن آنکه مخاطب را به معنویات جذب می‌کند، جوری باشد که برد و باخت در آن شرط نباشد.
نمونه مسابقه معنوی مطلوب:
مسابقه پیامکی: مسابقه «ازت می‌پرسم، اگه مردی جواب بده»
پرسش‌ها:
ـ شب قدر از چند شب برتر است؟
الف: سی شب/ ب: هزار شب/ ج: سی‌هزار شب/ د:شب همه شب
ـ قرآن در کدام ماه بر نبی اکرم نازل شد؟
الف: فروردین/ ب: اردیبهشت/ ج: محرم الحرام/ د: هیچ‌کدام
ـ چه چیز از انسان در برابر هجوم گناهان محافظت می‌نماید؟
الف: نماز/ ب: توسل/ ج: توکل/ د: استعاذه
[منبع: کتاب توکل، کلید نجات]
راهکار محتوایی سریالی:
سریال‌سازی یکی از رسالت‌های رسانه ملی می‌باشد و سریال‌های ماه مبارک رمضان باید در ژانرها و موضوعات مختلف و متنوع، تمام اقشار جامعه را جذب و هدایت نماید. بدین‌وسیاه ژانرهای مصوب سال جاری برای ساختن سریال بدین شرح اعلام می‌شود:
ژانر معناگرا ماورایی، ژانر ناموسی، ژانر مرامی، ژانر کمدی تین‌ایجر
شایسته است برنامه‌سازان شبکه‌های سراسری (بجز شبکه چهار، شبکه فرهیختگان، با تقسیم کار شایسته، موضوعات و ژانرهای فوق را پوشش‌دهی نمایند. مختصات هریک از این ژانرها به شرح زیر اعلام می‌شود:
ژانر معناگرا، ماورایی:
در این سریال‌ها موضوعات ماورایی از قبیل مرگ، شیطان، فرشته، برزخ، صراط، حوری (با رعایت ضوابط شرعی) و… باید به شکلی ملموس برای تماشاگر تبیین گردد. تماشاگر باید پس از تماشای سریال حضور عالم غیب را به طور عیان در کنار خود احساس کند. در این ژانر استفاده از عنصر طنز لزومی ندارد چون خودش به اندازه کافی خنده‌دار می‌شود.
اسم‌های پیشنهادی: هپروت، شیطان در صحنه، کما، اغما،
ژانر ناموسی:
در ژانر ناموسی، داستان با یک اتفاق ناموسی از قبیل تولید یک بچه، آغاز می‌شود و در ادامه گره‌های ناموسی دیگر از قبیل ارتباط غیرقانونی یا همسر دوم یا خیانت در ذهن و غیره به داستان اضافه می‌گردد و در پایان و پس از شب‌های قدر که همه مشغول دعا کردن می‌باشند، مخصوصاً یکی دو روز مانده به عید سعید فطر، هرکس قابل اصلاح است اصلاح شده، وگرنه به سزای اعمال خود می‌رسد و سریال پایان می‌شود.
مفاهیمی که لازم است در مجموعه‌ها مورد عنایت قرار گیرد:
اهمیت ناموس، زودگذر بودن دنیا، برجستگی پدربزرگ و مادربزرگ
اسم‌های پیشنهادی: چاقو ضامن‌دار، زخم و خون، چرک و بافت مخاطی، رگ و پی
ژانر طنز:
طنز از ملزومات بوده و برای جذب مخاطب لازم می‌باشد. رعایت محدودیت‌های سازمان مهم‌ترین مؤلفه است که باید رعایت شود، که نشود هم ایراد ندارد. باقی مسائل به طور دلبخواه و طی تفاهم‌نامه باید رعایت شود. استفاده از کارگردانان روشنفکر از قبیل ژیلبرتو هیچکاک و گاستین بیلی وایلدر برای این ژانر پیشنهاد می‌شود.
…
گفتنی است هر سریالی که بتواند نقش میان‌ژانری ایفا کند و موارد بیشتری از موضوعات را پوشش دهد، ضمن نیل به درجه کیفی الف، آتیه سازندگانش را نیز لااقل تا دو سال دیگر تضمین می‌نماید.
کارشناسان مذهبی:
از آنجا که کارشناس مذهبی از اهم امور است، در انتخاب کارشناسان مذهبی باید نهایت دقت صورت گیرد. کارشناسان باید حتی‌المقدور جوان، زیبا، آراسته و جذب‌کننده باشند و از استفاده از کارشناسان دافعه‌دار نهایت خودداری به عمل بیاید. برای ایجاد جذابیت‌های بصری بیشتر بیانات کارشناسان در فضاهای بصری جدید و مرتبط با موضوع عرضه شود. برای مثال کارشناس از بالای برج میلاد درباره رشد و تعالی بشریت صحبت کند یا از داخل تونل وحشت درباره شیطان به موعظه بپردازد.
جنگ عید سعید فطر:
جنگ‌های عید سعید فطر حسن ختام برنامه‌های معنوی ماه مبارک خواهد بود. در این جنگ‌ها لازم است برنامه‌سازان هرچه با معنوی‌سازی و قلمبه‌سلمبه‌پردازی و سیخ نشستن رشته‌اند پنبه کنند و با ورجه وورجه، دعوت از مهمانان غیرمعنوی، بالا پریدن، پایین پریدن، جوک، موسیقی مطرب و… عادی‌سازی برنامه‌ها را به اطلاع مخاطبان برسانند. از آنجا که برنامه‌سازان خودشان به این کارها واردند و اگر آب ببینند اتفاقاً خوب می‌رقصند؛ رویکردها و راهکارهای برنامه‌های روز عید را اعلام نمی‌کنیم. شب به خیر.
Sorry. No data so far.