محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام مصاحبه‌ای با تلویزیون ملی چین داشته که مشروح این مصاحبه به شرح زیر است:
سوال: ارزیابی شما از مذاکرات هستهای چیست؟
رضایی: مذاکرات ایران و 1+5 بیش از 13 سال است ادامه دارد، ما یک مسیر طولانی را طی کردیم،طی دو سال اخیر پیشرفت‌های خوبی رخ داده و راه برگشتی به جز مذاکره وجود ندارد. ما مایلیم که مذاکره کنیم، آنها هم آمادگی مذاکره با ما را دارند. ما دلمان می‌خواهد که در همین مرحله به نتیجه برسیم ، ما نمی‌خواهیم تاخیری پیش بیاید، لیکن به نظر می‌رسد طرف ما مخصوصا آمریکاییها برای تقاضاهایشان اصرار غیر منطقی از خودشان نشان می‌دهند و ما نگران هستیم که این اصرار باعث طولانی شدن مذاکرات بشود.
در ایران همه مسئولان به دنبال یک توافق خوب می‌گردند و دستیابی به یک توافق خوب را هم ما فراهم کردیم، خیلی از محدودیت‌ها را ما پذیرفته ایم ، بنابراین هیچ دلیلی نمی‌بینم که مذاکرات طولانی بشود.
رهبر معظم انقلاب معمولاً در این یکی دو سال اخیر، چون مذاکرات هستهای مهم بوده بارها روی محدوده‌ای که مذاکرات باید پیش برود صحبت‌هایی کردند و این صحبت اخیرشان به دلیل اینکه ابهاماتی داخل کشور مطرح بود و همچنین در سطح بین المللی حرف مستقیمی از خود رهبری نشنیده بودند و به واسطه مذاکره کنندگان صحبت‌های رهبری منتقل می‌شد.
ایشان می‌خواستند هم برای فضای داخل کشور و هم خارج ، آن دیدگاه‌های خودش را، به صراحت در آستانه توافق نامه و در آستانه امضای روی این توافق بیان بکنند که ابهامی وجود نداشته باشد و لذا به نظر من متناسب بود که داخل ایران و خارج از ایران دقیقا خطوط و حدود مذاکرات را از زبان رهبری می‌شنیدند.
سوال: ویژگی‌های توافق خوب چیست؟
رضایی: چند تا نکته جدی ما داریم، نخست اینکه همه تحریم‌ها را بردارند و خود تحریم‌ها تبدیل به یک چالش جدید نشود.
ما ممکن است چالش هسته ای را پشت سر بگذاریم ولی تحریم‌ها نباید یک چالش جدید شود . مگر می خواهیم دعوا کنیم. مگر می خواهیم بجنگیم. ما که می خواهیم مسئله را حل کنیم. همانطور که چالش هسته ای حل شود، چالش جدیدی متولد نشود.
آمریکاییها فکر می کنم دنبال ماجراجویی هستند یعنی یک حادثه که تمام می شود از دل آن حادثه می خواهند یکحادثه دیگری درست کنند. خوب هسته ای را که تمام می کنیم تحریم‌ها هم تمام شود دیگر. چرا می خواهید شما از دل هسته ای یک جنگ جدیدی به نام تحریم‌ها درست کنید، بله ما نگران این هستیم و نمی خواهیم این اتفاق بیافتد، می خواهیم تمام این مسایل مربوط به هسته ای تمام بشود برود.
لذا غنی‌سازی را می‌خواهیم برای اقدامات صلح آمیز در چارچوب مقررات بین المللی و از آن طرف هم تحریم‌ها برداشته شود . ما مسئله جدیدی به نام تحریم نداشته باشیم این همه خواسته ماست.
سوال: مواضع کشورمان در قبال تحریم‌های ظالمانه غرب چیست؟
رضایی: دو مسئله است که بخشی از تحریم‌ها را می‌شود خیلی سریع برداشت مثل مسائل مالی، خیلی چیز پیچیده ای نیست ما به آمریکاییها تاکید می کنیم شما مسئله مالی و پولی را زود بردارید و تمام شود. یک سری تحریم‌ها است ممکن است یک مدتی طول بکشد. آن مدت هم باید مدت کوتاهی باشد نباید طولانی باشد.
سوال: ارزیابی شما از تهدید‌های غرب و توان دفاعی ایران چیست؟
رضایی: آمریکاییها به خوبی می‌دانند که اگر دست به اقدام نظامی بزنند، ضربه می خورند و آسیب جدی می بینند.
ما امروز توانایی مان در مقابله با آمریکا بیشتر از مرزهای ایران است. ما می توانیم در همه جا به آمریکا آسیب بزنیم و اگر روزی ناچار شویم برای دفاع از خودمان خویشتنداری را کنار بگذاریم آمریکاییها حتما آسیب جدی خواهند دید و فکر هم نمی‌کنم که آمریکاییها در این شرایط بخواهند به چنین رویکردی دست بزنند، الان اولویت آنها رفتن به سمت دریای چین است و تعدادی از ناوهای آمریکا سمت دریای چین رفته اند، برخی از نیروی آمریکا هم، به سمت اوکراین و مناقشه ای که با روسیه دارند، در دریای سیاه مستقر شده اند و لذا به نفعشان نیست که دست به این کار بزنند.
سوال: آیا گمان میکنید، مشکلات شما با آمریکاییها تمام شود؟
رضایی: فکر نمی‌کنم به این زودی‌ها حل شود، مسائل ما با آمریکا مسائل عمیقی است، الان در مورد مسئله فلسطین بحث داریم آمریکاییها از اسرائیل حمایت می‌کنند و ما این را نمی‌توانیم تحمل کنیم.
اسرائیل مرتب مردم فلسطین را می‌کشد. غزه را بمب باران می کند در مساله یک جانبه گرایی ما مخالفیم با سیاست‌های آمریکا. آمریکاییها در منطقه از برخی کشورهای خاص که ایجاد نا‌امنی می‌کنند حمایت میکند؛ مخالف یک جانبه‌گرایی هستیم در رابطه با بحث‌های خود ما، با آمریکاییها بحث‌های جدی داریم بیش از بیست، سی میلیارد دلار از آمریکاییها طلب داریم.
بسیاری از اموال ما را آمریکاییها در کشور خودشان نگه داشته‌اند و فکر نمی‌کنم در کوتاه مدت یک تغییر جدی بین ایران و آمریکا به وجود بیایید لیکن اگر آنها این پرونده را حل کنند.
پرونده هسته ای را حل کنند و از سر راه پیشرفت هستهای ما بروند کنار این امکان وجود دارد که پروندههای دیگر هم با آمریکایی ها مورد بحث و مذاکره قرار بگیرد.
حالا باید منتظر باشیم ببینیم رفتار آنها با این توافق چگونه است . برداشت ما این است که آنها می خواهند از دل این تحریم ها یک چالش دیگری برای ما درست بکنند و لذا پیش بینی من این است که چالش ایران و آمریکا ادامه دار خواهد بود.
سوال: اگر توافق حاصل نشود چه خواهید کرد؟
رضایی: قطعاً اگر ما نتوانیم به توافق برسیم همین وضع ما با غرب ادامه پیدا میکند، تحریم‌ها ادامه پیدا خواهد کرد ولی ما حتما تصمیم می گیریم که مسیر اقتصادی ما را عوض کنیم و دست به زانوی خودمان خواهیم گرفت و توانایی های درونی مان را افزایش می دهیم.
یکی بازار داخلی ایران را گسترش خواهیم داد و یکی هم بازار منطقه ای را گسترش خواهیم داد. اگر کشور هایی مثل چین آمادگی داشته باشند می توانیم با چینی ها یک رابطه استراتژیک دراز مدتی را تعریف کنیم.
سوال: نگاه ایران به چین چگونه است؟
رضایی: ما چینی‌ها را یکی از دوستان خودمان می دانیم و یکی از شرکای خوبمان در آینده الان انتخاب کردیم فکر نمی کنم به ما آسیب جدی وارد شود اگر تحریم ها بخواهد ادامه پیدا کند و یا به توافق نرسیم.
ما انشاء الله از دل این تهدید یک فرصت خوب برای کشورمان درست میکنیم، افق خوبی را می‌بینم، نسبت به آینده رابطه ایران و چین بسیار خوش بین هستم.
ما الان بین کشور های 1+5 بیشترین نزدیکی و ارتباط جغرافیایی را با چین و روسیه داریم و سابقه تاریخی جاده ابریشم که سابقه بزرگ تجاری است.
تا بیست، سی سال پیش چین آمادگی یک شراکت جدی را با ایران نداشت از نظر اقتصادی ولی با پیشرفت های بزرگی که در اقتصاد چین صورت گرفته ما دوباره می توانیم برگردیم به آن سابقه تاریخی چند صد ساله گذشته. هم ما مایلیم هم چین مایل است افق را من مثبت می بینم.
رفتار چین رفتار خوبی است ولی انتظار ما بیش از این است. چین خیلی با احتیاط عمل می کند واقعاً چین می تواند کمک کند و زودتر این پرونده حل و فصل شود.
مخصوصاً اگر ما توانمان آزاد شود در این مساله تحریم ها و مذاکرات فشاری که روی ماست برداشته شود ما آمادگی بیشتری داریم در همکاری با چین و این را هم مردم ما نشان دادند.
امروز اگر چین در مذاکرات موضع فعال تری بگیرد. در آینده رابطه خیلی موثر است و لذا ما از دولت مردان چین می خواهیم که این فرصت تاریخی را غنیمت شمرند.
سوال: ارزیابی شما در خصوص وقایع منطقه ای و ظهور پدیده داعش چیست؟
رضایی: داعش معلول چند عامل است اولین عامل آن این است که در جهان اسلام استعدادی وجود داشته که از تحقیر قدرت های بزرگ و ترور صهیونیست ها شکل گرفته.
الان بیش از صد سال است که قدرت های بزرگ مانع پیشرفت جهان اسلام اند و بدتر آنکه در بعضی مناطق مثل فلسطین ترورهای وسیعی صورت گرفته است.
هفتاد سال است که اسراییلیها دارند مردم را می کشند. ترور مثل یک ویروس می ماند. وقتی در جامعه ای یک گروه دست به ترور بزنند طرف مقابل هم می رود به سمت آنکه او هم دست به ترور بزند.
پس خود منشا داعش متاسفانه توسط برخی از علما و یک جریان خاص که ما می گوییم وهابیت یک جهت گیری خاص افراطی به آن داده شده است. مبارزه صحیح با غرب مثل ایران است که ما امروز داریم با اسراییل مبارزه میکنیم.
بین مبارزه با ترور خیلی فاصله است. مبارزه یک منطق دارد یک اصول انسانی دارد شما در مبارزه هیچ وقت اصول انسانی را زیر پا نمی گذارید بچه ها کشته نمی شوند مردم بی گناه کشته نمی شوند.
اما ترور نه. ترور چون اساس آن بر ایجاد وحشت و رعب است دیگر زن و بچه و کودک و اصول انسانی رعایت نمی شود.
این علما وهابی آمده اند و یک تفکر افراطی را در جهان اسلام شروع کرده اند به آموزش دادن از آسیا، اروپا و آفریقا گرفته. می رفتند در مساجد و از این فضای ضد تروریست و ضد تحقیر استفاده می کردند و جهت افراطی به آنه می دادند.
حالا آینه کجا درست شده اند در تمام جهان؟ یک بستر آماده ای بوده که این بستر به وسیله علما وهابیت جهت افراطی به آن دادند.
حالا مدیریتی می خواست که اینها را دور هم جمع کند و سازماندهی کند این کار را عربستان، آمریکا و اسراییل انجام دادند. یعنی آمدند در سوریه یک حرکتی را شروع کردند علیه رژیم اسد و اینها را جمع کردند در سوریه لذا شما الان از اروپا می بینید. انگلیسی ها هستند در داعشی ها، آمریکایی ها هستند، از اندونزی هستند از آلمان هستند، از چین تعدادی در اینها هستند، از عربستان، پاکستان، افغانستان، اینها همه جمع شدند از سراسر دنیا جمع شدند در عراق می توانیم بگوییم که آنها به راحتی از مرزهای کشورها دارند می آیند و می روند و سازمان های اطلاعاتی آمریکا و اسراییلی ها (همه هم می شناسند این ها را) بعد هیچ مانعی هم برایشان درست نمی کنند می آیند در ترکیه، از ترکیه هم از مرز سوریه عبور می کنند و میروند آدم می کشند در چشم جهانیان.
بنابراین این پدیده معلول چند عامل است که دست به دست هم داده این را در سوریه به وجود آورده و از سوریه آمد سمت عراق.از طریق مرز سوریه وارد عراق شد. موصل را گرفتند و یک بخش هایی از عراق را گرفتند، بعد از طریق افرادی که از آفریقا آمده بودند اینجا، اینها برگشتند به لیبی و شمال آفریقا.
یک تعدادی از اینها از سوریه رفتند به شمال آفریقا. و الان در شمال آفریقا هم هستند. پنج ماه است که یک تعداد از اینها برگشتند در افغانستان، در مرز چین در شمال افغانستان و در مجاورت مرز چین الان تکثیر پیدا کرده اند. مثل یک ویروسی است که در حال تکثیر است. قدرت تکثیرش هم تا یک حدی است و ما فکر می کنیم باز هم می توانند تکثیر پیدا کنند.
سوال: شما منشا و تقویت کننده داعش را در چه کشورهایی می بینید؟
رضایی: در ابتدای کار، داعش توسط پول های عربستان شکل گرفت و سازمان امنیت عربستان کمک زیادی به اینها کرد. بنا براین پول و امکانات اولیه توسط عربستان صورت گرفته است.
سلاح های مدرنی که اینها دارند اکثرا آمریکایی اند. سلاح های پیشرفته ای هم به آنها داده اند. معلوم است که در درون آمریکا یک دستهایی وجود دارد که این سلاح ها را دارند وارد می کنند و به اینها دارند سلاح می دهند.
اکثر سلاح هایی که در دست داعش است، اکثرا آمریکایی است و از آمریکا وارد عراق می شود.
در مراحل بعدی داعش با تصرف مناطق نفت خیز در سوریه و شمال عراق توانست نفت را بفروشد. این نفت از کجا می آید؟ از کجا عبور می کند؟ از خاک سوریه و عراق که محاصره اند؟ قاعدتاً از ترکیه می آید بیرون و این نفت از آنجا مبادله می شود. مساله بعد هم این است که چند میلیارد دلار از بانک های موصل ارزهای خارجی به دست اینها افتاده است. با این عوامل توانسته اند خودشان را تامین کنند.
سوال: به نظر شما انگیزه آمریکایی ها و سعودی ها از تقویت داعش چیست؟
رضایی: انگیزه آمریکایی ها و سعودی ها این بود که کشورهای عراق و سوریه را متزلزل کنند. عربستان سعودی از شکل سیاسی اداره عراق ناراحت است. بعد از هشت نه سال، اخیراً سفارتش را در عراق می خواهد باز کند. یعنی با اینکه دولت عراق در یک چارچوب بین الملل شکل گرفته ولیکن عربستان مخالف اداره عراق با این ترکیب است. می گویند مبنا نباید رای اکثریت مردم باشد. باید یک گروه خاصی در عراق حاکم باشند.
لذا رای گیری، پارلمان را قبول نمی کنند. ترکیه، از قدیم به شمال عراق و نفت کرکوک نظر داشته و برداشتش این است که از طریق داعش می تواند از دولت عراق امتیاز بگیرد و یک سهمی از نفت کرکوک مال او باشد. آمریکایی ها دو دلیل داشتند. یکی اینکه افراد افراطی را از اروپا و غرب بیاورند به عراق و سوریه مستقر کنند.
همان کاری را که برای یهودی های افراطی کردند. یهودی های افراطی الان از سراسر جهان، حدود هشتاد سال پیش، آوردند به فلسطین و مستقر کردند.
حالا در ذهنشان هست که مسلمانان افراطی را هم از جاهای دیگر جمع کنند و بیاورند در یک نقطه ای در مجاورت فلسطین قرار بدهند.
انگیزه دوم آمریکایی ها این بود که از این داعش در کشورهایی که با ایران دوست هستند استفاده کند و یک خط حائلی بین ایران و فلسطین بوجود بیاورند.
در حقیقت یک مرز دشمنی بین ایران با فلسطین و دریای مدیترانه درست کنند تا ایران محدود بشود به یک محیط خاص جغرافیایی و تعامل و دوستی و پیوندهایش را با کشورهای سوریه و لبنان و فلسطین به هم بزنند تا دوستی هایی که الان بوجود آمده را متلاشی کنند.
سوال: راه حل این بحران را در چه می بینید؟
رضایی: ما معتقدیم که مبارزه با داعش باید مردمی بشود. باید بومی شود. با داعش نمی شود جنگ های کلاسیک انجام داد. یعنی مردم عراق خودشان باید بتوانند شهر به شهر، استان به استان امنیت خودشان را حفظ کنند.
ملت سوریه باید خودشان شهر به شهر و استان به استان بتوانند امنیت خودشان را در حقیقت حفظ کنند. به همین دلیل ما به هیچ وجه معتقد نیستیم باید از ایران نیرو به آنجا بفرستیم. ما باید آموزش بدهیم. مشاوره بدهیم و تجارب ذی قیمت خود را به آنها منتقل کنیم.
معتقد نیستیم که ایران باید مستقیم وارد عمل بشود و با لشکرهای خودش وارد جنگ بشود. در عراق و سوریه خود مردم عراق و سوریه و دولت هاشان باید به قابلیتی برسند که امنیت را بومی بکنند. امنیت را محلی بکنند.
ما بجز مشورت کار دیگری نمی کنیم. این تبلیغاتی که می بینید را بعضی وقتها رسانه های خارجی، مخصوصا آمریکایی ها و به ویژه عربستان این کار را انجام می دهند وگر نه ما کاری غیر از آموزش و مشاورت نداریم با این کشورها.
سوال: ارزیابی شما از تجاوز سعودی ها به یمن چیست؟
رضایی: برای ما هم روشن نیست که چرا دولت عربستان باید دست به حمله به یمن بزند. دولت عربستان در گذشته یک سیاست محافظه کارانه و بدون جنگ های علنی را دنبال کرده است.
حالا چگونه یکباره سیاست در عربستان عوض شده. این برای ما هم در هاله ای از ابهام است و سوال برانگیز اما علتش روشن است و آن تیم جدیدی است که در عربستان روی کار آمده و متوسط سن سیاستمداران را از نود سالگی به چهل سالگی تغییر داده.
این جوانی بی تاثیر نیست. یعنی یک سری افراد جوان که به دنبال شهرت و کسب آوازه اند. می خواهند خودشان را در منطقه مطرح کنند.
دنبال قهرمان سازی از خودشان هستند. مساله دوم هم این است که یک عده همین جوانان کم تجربه را دارند مدیریت می کنند. که به نظر ما، اسرائیل و آمریکا نقش اول را دارند و بعد هم عربستان را در باتلاقی برده و گرفتارش کرده اند و الان عربستان وارد یک باتلاق شده است. حالا چطور از این بخواهد بیاید بیرون.
چطور می‌خواهد خودش را نجات بدهد. لذا آن کسانی که این کار را کردند با یک تیر دو تا نشان زدند. اولا از این جوانی حکام عربستان برای ایجاد یک نا امنی جدید در منطقه استفاده کردند. ثانیا خود عربستان هم وارد باتلاق شده است.
آنها خیلی دلسوز برای دولت و ملت عربستان نبوده اند.حالا دولت عربستان معلوم است که وابستگی هایی دارد. دولت جدید عربستان ارتباطاتش را با اسرائیل گسترش داده و این در سطح منطقه کاملا محسوس است.
سوال: نظر ایران در خصوص همکاری های بین المللی و به خصوص با چین چیست؟
رضایی: ما برای همکاری بین المللی اهمیت قائل هستیم. مسائلی در منطقه ما داریم مانند تروریسم، مثل محیط زیست و غباری که در جنوب ایران می آید و تقریبا یازده استان ما را همین غبار که از کشورهای عراق و سوریه و اردن بر می خیزد و تحت تاثیر قرار می دهد. یا تجارت در منطقه برای ما اهمیت دارد. ما به دنبال همکاری بین المللی می گردیم. می خواهیم همکاری بکنیم ولی اینگونه نیست که مثل قبل از انقلابآمریکا شریک اول ما باشد، نیست.
ما هر قدرت بین المللی که قدم پیش بگذارد و در این مسائل با ما همکاری کند ما با آن همکاری می کنیم. ما همین الان آمادگی داریم که همکاری تجاری مان را با چین گسترش بدهیم.
اگر چین ابراز تمایل کند هیچ مانعی نداریم، دوستان چینی ما نگران این هستند که اگر رابطه ایران و آمریکا برقرار بشود، چه می‌شود؟! ما می گوییم شما چرا منتظر هستید، شما پیش قدم شوید ما هیات‌هایی که به چین می فرستیم ، مرتب این سوال را از ایشان می کنند.
ما می‌گوییم چین بیاید در مقابله با داعش، همکاری کند، چین و ایران بیایند در مورد تجارت در منطقه با ما همکاری کنند، به جای اینکه برود در دبی سرمایه گذاری کند، بیاید در ایران، ما در چابهار آمادگی داریم، چین بیاید مسیر ریلی چابهار تا عشق آباد را به سمت آسیا مرکزی سرمایه گذاری کند.
ما نمی‌خواهیم محدودیتی مانند قبل از انقلاب درست کنیم که فقط آمریکاییها با ما کار کنند، کشورهای دیگری هم که می‌خواهند توسعه بدهند روابط را باید از فرصت استفاده کنند.
Sorry. No data so far.