روستازاده حیران؛ فیلسوف دیوانه شد

ششم شهریور سالروز تولد حسین پناهی است. شاعر، نویسنده و بازیگری که در سال ۱۳۳۵ در روستای «دژکوه» در استان کهگیلویه و بویراحمد چشم به جهان گشود.

او که زندگی اش را با سوال آغاز کرده و همیشه مبهوت و مسحور همه چیزها بود. برای پاسخ به انبوه سوالهایش پس از پایان تحصیلات به قم رفت و مدتی در کسوت طلبگی به تحصیل علم پرداخت و سپس به تهران آمد و به جامعه هنری آناهیتا پیوست.

وی در این زمان فعالیت های هنری خود را در مقام بازیگری، کارگردانی، نویسندگی و سرودن شعر آغاز کرد. از جمله فعالیت‌های وی در زمینه بازیگری،  می توان به بازی در فیلم ها و سریال هایی چون سایه خیال، امام علی (ع)، مهاجران، روز واقعه، مرد ناتمام، گال، هی جو، آژانس دوستی و دزدان مادر بزرگ اشاره کرد. در مقام کارگردانی نیز بی بی یون، چیزی شبیه زندگی، دو مرغابی در مه، یحیی و گلابتون و … ازجمله آثار پناهی است.

اما زندگی شاعر اشعاری چون «من و نازی» و «سلام، خداحافظ » در تنهایی همیشگی اش به پایان رسید. آن گونه که پزشک قانونی گزارش می دهد جسد حسین سه روز پس از مرگش در آپارتمان کوچکش پیدا می شود.

روز گذشته همشهری ها و دوستداران حسین پناهی اولین یادمان او را بر سر آرامگاهش در شهر سوق برگزار کردند تا پس از سالها از مرگ او، یاد این هنرمند تنها را گرامی بدارند و ابعاد دیگری ازشخصیت هنری حسین را واکاوی کنند.

با این حال هنوز چهره ای روشن از شخصیت این شاعر فیلسوف وجود ندارد و هرکس آن طور که دوست دارد او را معرفی می کند. با این حال لیلا، آنا و سینا فرزندان او تلاش می کنند با انتشار آثار بجا مانده از پدر، چهره واقعی حسین پناهی را به جامعه معرفی کنند.

پدرم آدم عجیب و غریبی نبود

آنا پناهی فرزند دوم خانواده است. او می گوید: حسین پناهی آدم عجیب و غریبی نبود و به تعبیر خود ایشان «یک روستازاده حیران است که آلاکلنگ وجودش در گذر از تضادهای ناگزیر و ناخواسته در برخورد با مسائل به شکل اغراق آمیزی در نوسان فرازها و فرودهاست.»

آنا پناهی می افزاید: او آدم پیچیده ای نبود و اینقدر ساده حرف می زد، زندگی می کرد و شعر می گفت که شاید ما با تلاش و مهارت نتوانیم به آن آسانی حرف بزنیم یا زندگی کنیم.

وی بیان می کند: شالوده فکری و ذهنی حسین پناهی مانند هر هنرمند دیگری در آثارش مشهود است و حسین پناهی یعنی تمام بازیها، نوشته ها، تئاترها، شعرها، تنهاییها و رنجهایش.

برخی مطالب منتسب به حسین پناهی جعلی است

 وی برخی نوشته هایی که منتسب به حسین پناهی در فضاهای مجازی منتشر می شود را مربوط به وی نمی داند و می گوید: حسین پناهی وصیتنامه ای هم ندارد و مطلبی که مدتهاست به نام وصیتنامه حسین پناهی منتشر شده جعلی است.

آنا پناهی تاکید می کند: علاقمندان به حسین پناهی اندیشه و شخصیت حسین پناهی را نه در مطالب کذب و جعلی بلکه تنها در آثار و نوشته های چاپ شده او جستجو کنند.

وی می گوید: تاکنون بیش از ۲۰جلد کتاب از او چاپ و سه آلبوم صوتی دکلمه شعر با صدای خود ایشان منتشر شده است. ولی با وجود این آثار متاسفانه امروزه در فضای مجازی بدون استناد به منبع آثار، بسیاری شعرها و نوشته ها منتشر می شود.

حسین پناهی انسان کلمه بود

نویسنده کتاب «فیلسوف دیوانه» نیز می گوید: حسین پناهی اهل تفکر و اندیشیدن بود و شاید مقوم نگاه فلسفی‌اش که همواره از ظواهر امور می‌خواست عبور کند و به آن دست پیدا کند.

نصرالله حکمت می افزاید: حسین پناهی انسان کلمه بود. یک انسانی، انسان جمله و یک انسانی انسان کلمه است، پناهی انسان کلمه بود یعنی کلماتش دقیق و حساب شده بود.

وی بیان می کند: کلمه از حروف تشکیل شده است و حروف منطقه ممنوعه هستند مثلا زبان فارسی ۳۲ حرف دارد و منطقه ممنوعه بودن به این معنی است که هیچکس این قدرت را ندارد که تعداد این حروف را تغییر دهد با این وجود از این ۳۲ حرف می توان بینهایت کلمه ساخت، جمله گفت و کتاب نوشت.

حکمت می افزاید: منطقه حروف منطقه سکوت است، حروف ساکت هستند و حرف نمی زنند و نکته شگفت انگیز این است که از ترکیب این حروف ساکت که به ظاهر بی معنی هستند معانی متفاوت بوجود می آید.

وی عنوان می کند: دنیای حروف دنیای سکوت است و اگر کسی بخواهد با دنیای حروف آشنا شود باید سکوت کند و هنگامی که انسان توانست تمرین سکوت کند با سکوت سخن بگوید و با سکوت بشنود آن هنگام می تواند به معنای حروف دست یابد و این کاری بود که مرحوم حسین پناهی انجام داد.

نویسنده کتاب «فیلسوف دیوانه» در خصوص نگارش این کتاب یادآور می شود: در ایام حیات زنده یاد حسین پناهی در این اندیشه بودم که در مورد وی کتابی بنویسم و همان زمان نیز به فیلسوف دیوانه می اندیشیدم و پس از درگذشت حسین پناهی عزم خود را جزم کرده و این کتاب را به رشته تحریر درآوردم.

حکمت تصریح می کند: هنگامی که قصد داشتم نگارش کتاب فیلسوف دیوانه را شروع کنم تصورم این بود که با نگارش ۵۰ یا ۶۰ صفحه می توانم شخصیت حسین پناهی را معرفی کنم و دین خود را در خصوص معرفی یک متفکر و فیلسوف بزرگ به این سرزمین ادا کنم.

وی اضافه می کند: اما هنگامی که نگارش این کتاب را شروع کردم به این نتیجه رسیدم که شناساندن اندیشه و تفکر حسین پناهی نیاز به نگارش آثار متعدد دارد و این هدف با نگارش یک یا دو کتاب محقق نمی شود، بنابراین کتاب «فیلسوف دیوانه» را نیمه کاره رها کرده و در پایان کتاب وعده دادم که شناساندن اندیشه و تفکر حسین پناهی را ادامه دهم.

 حسین پناهی در ششم شهریور ۱۳۳۵ در روستای محروم دژکوه کهگیلویه متولد شد و در ۱۴ مرداد ۱۳۸۳ و در سن ۴۹ سالگی بر اثر ایست قلبی در خانه اش در تهران درگذشت و در زیر بلوطهای هزار ساله زادگاهش به خاک سپرده شد. یادش گرامی.