دومين «شب علوم انسانی» با عنوان «دفاع از فلسفه» با بزرگداشت پرفسور كريستين يحیی بونو، فيلسوف و الهی دان فرانسوی و دكتر عبدالحسين خسروپناه، رئيس انجمن حكمت و فلسفه ايران عصر روز گذشته در سالن اجتماعات فرهنگسرای اندیشه برگزار شد. در این مراسم که قرار بود بیست از نفر از اساتید حوزه علوم انسانی شرکت داشته باشند، افرادی چون محمدرضا زائری، آیت‌الله سیدمحمد قائم مقامی، دکتر قاسم پورحسن و بهروز فرنو به همراه جمعی از اهالی مطبوعات و رسانه ها حضور داشتند. همچنین در این مراسم دكتر ژولين پليسيه نويسنده و پژوهشگر دانشگاه تولوز فرانسه كه عضو تحریریه خارجی مجله عصر اندیشه هم است نیز حاضر بود و سخنرانی کرد.
در این مراسم علاوه بر سخنرانی و میزگردی که میان اساتید برگزار شد، جشن تولد یکسالگی مجله عصر اندیشه نیز برگزار شد.
پلیسه: فلسفه سرزمین‌های از دست رفته بسیاری دارد
اولین سخنران این مراسم، دكتر ژولين پليسيه نويسنده و پژوهشگر دانشگاه تولوز فرانسه بود که برای مدت ۱۰ روز به ایران سفر کرده است. وی دانش‌آموخته اقتصاد نفت است اما به دلیل علاقه‌اش به رشته مطالعات اسلامی در مقطع دکتری تغییر رشته داده و مطالعات اسلامی خوانده است.
پلیسه سخنانش را با یک پرسش آغاز کرد و گفت: آیا دفاع کردن از فلسفه به معنای کاربردی کردن آن است؟ یعنی اینکه فلسفه باید کاربردی باشد یا آن را کاربردی و به نوعی ابزاری کنیم تا بتوانیم از آن دفاع کنیم؟ پیش از پاسخ به این سوال لازم است کمی با مفهوم فلسفه آشنا شویم و بدانیم که فلسفه از یونان آمده و به معنای دوست داشتن حکمت و حکمت به معنای ملکه داشتن در حکم دادن و قضاوت کردن یک قضیه و یک نوع روش برای رسیدن به حقیقت است.
وی افزود: برای جوانان امروزی فلسفه خیلی مفید و به درد بخور نیست و صرفاً در حد یک واحد درسی است ولی اساتید آن رشته، فلسفه را ملکه علوم می‌دانند و معتقدند که اگر این ملکه تبدیل به خادم دنیا شود دیگر مفید نیست به نوعی آنها اعتقاد دارند که شان فیلسوف بالاتر از این است که در حد خدمت باشد. علاوه براین، فلسفه سرزمین‌های از دست رفته بسیاری دارد یعنی فلسفه امروز منزوی است حتی در دانشگاه های غربی هم چیزی که امروز از فلسفه وجود دارد، فلسفه علم و سایر فلسفه‌های مضاف است. فلسفه موجود در ایران با توجه به اسلامی بودن این کشور فلسفه متأله است که بدون خدا و مقولات دینی معنی ندارد اما اینگونه فلسفه در غرب، بسیار غریب است پس فلسفه اسلامی سرزمین‌های بسیاری را از دست داده است.
پلیسه در ادامه صحبتش سوال دیگری را مطرح کرد و ادامه داد: چگونه باید از منزوی شدن فلسفه جلوگیری کنیم و سرزمین‌های از دست رفته فلسفه را بدست بیاوریم؟ در ابتدا فیلسوف باید در عین استقلال به جامعه خدمت کند و بهترین راه خدمت هم از طریق سیاست است. بنابراین به این نتیجه می‌رسیم که یکی از دلایل مهجور بودن فلسفه به خود فلاسفه برمی‌گردد. اما دلیل دیگر مهجوریت آن به شرایط امروز، سرعت اطلاعات و پیشرفت تکنولوژی‌ها برمی‌گردد. دنیای امروز جواب سریع و آماده مثل فست فود می‌خواهد.
این دانش‌آموخته مطالعات اسلامی در نتیجه‌گیری از بحثش گفت: نتیجه بحث من این است که با وجود اینکه فلسفه گمنام و مهجور است ولی همه ما ناچاریم از آن استفاده کنیم. یعنی با وجود اینکه فلسفه یک علم حرفه‌ای است همه ما ناچاریم از آن استفاده کنیم و فیلسوف باشیم. این مسئله در کتاب «دنیای سوفی» هم به خوبی نشان داده شده است که تک‌تک ما فلسفه داریم. در کشور اسلامی مثل ایران این فلسفه باید در خدمت الهیات و قرآن باشد.
پس از سخنرانی پلیسه مراسم اهدای جوایز و هدایا به پرفسور كريستين يحیی بونو، فيلسوف و الهی دان فرانسوی و دكتر عبدالحسين خسروپناه، رئيس انجمن حكمت و فلسفه ايران برگزار شد. در این بخش آیت‌الله محمد قائم‌مقامی به پروفسور بونو و دکتر قاسم پورحسن به دکتر خسروپناه هدیه و لوح یادبود تقدیم کردند. همچنین محمدرضا زائری به رسم یادبود تمثال چهره این دو استاد برجسته (پروفسور بونو و دکتر خسروپناه) را به آنها تقدیم و مراسم را به دلیل تداخل با برنامه دیگری ترک کرد. تمثال و پرتره این دو استاد و سایر اساتید مثل کریم مجتهدی، دکتر گلشنی، سید حسن نصر و… که به صورت تابلو در سالن آویخته شده بود، هنر نقاشی و کارِ دست علیرضا ذاکری از هنرمندان خوش‌ذوق کشورمان است.
سردبیر نشریه عصراندیشه: تابه حال هیچ کمک دولتی به ما نشده است
در ادامه این مراسم، پیام فضلی نژاد، سردبیر مجله عصراندیشه به مناسبت یکسالگی این مجله که جزو برگزارکنندگان این مراسم بود پشت تریبون حاضر شد و گفت: عصراندیشه حاصل تلاش جوانان دغدغه‌مند در حوزه علوم انسانی، پایداری انقلاب اسلامی و اسلام ناب است. همه ما که در این مجله فعالیت می‌کنیم با وجود همه محدودیت‌ها و مشکلات کار را پیش بردیم و تا به‌حال هیچ کمک دولتی به ما نشده است این در حالیست که همه ما هرروز شاهد برگزاری همایش‌های فرمایشی میلیونی در اماکن مختلف مثل برج میلاد هستیم. بسیاری از آنها محتوا و خروجی خاصی ندارند و بیشتر شبیه یک نمایش و بازی هستند اما هزینه هایشان سربه فلک می‌کشد.
وی افزود: با وجود همه این مشکلاتی که داشتیم همیشه اساتید این حوزه به ما دلگرمی دادند و کار ما ادامه پیدا کرد و اخیرا هم شماره هشتم این نشریه در طول یک سال منتشر شده است . من همین‌جا از همه اساتید حاضر در جلسه درخواست می‌کنم برای مجله عصراندیشه دست به قلم شوند و دغدغه‌های خود را در حوزه علوم انسانی بنویسند چون ما نمی‌خواهیم که تحریریه عصر اندیشه محدود و قربانی سلایق و باندبازی‌های سیاسی شود.
پس از صحبت‌های کوتاه فضلی‌نژاد کیک تولد یکسالگی نشریه عصراندیشه توسط اساتید میزگرد که شامل پروفسور بونو و دکتر خسروپناه بود بریده شد و بخش دوم مراسم که میزگردی با موضوع «دفاع از فلسفه» بود آغاز شد. دبیر این میزگرد، سجادنوروزی، رئیس فرهنگسرای اندیشه بود.
آیت‌الله مصطفوی: مراقب علوم عقلی باشید از دستمان نرود
میزگرد دفاع از فلسفه با پیام صوتی آیت الله سیدحسن سعادت مصطفوی، استاد حکمت در حوزه و دانشگاه و رییس گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه امام صادق (ع) آغاز شد. ایشان جزو میهمانان این مراسم بودند ولی به دلیل کسالت موفق به حضور در مراسم نشده بودند و پیام خود را به صورت کوتاه و صوتی ارسال کرده بودند. وی در این پیام صوتی گفت: متاسفانه من به دلیل کسالت موفق نشدم در مراسم حاضر شوم اما سفارش من به شما این است که علوم عقلی که داریم را از دست ندهید. من عقیده ندارم که فلسفه از یونان آمده بلکه فلسفه از ایران ما آغاز شده است. بنابراین علوم انسانی ما چیز گرانبهایی است که باید آن را حفظ کنیم. یادم است که یک زمانی آقای فروزانفر می گفتند: من از روزی می‌ترسم که فلسفه ما از بین برود و ما مجبور شویم از فلسفه مستشرقین و یونانی استفاده کنیم، ترس امروز من هم این است.
وی افزود: توجه داشه باشید که مطالعه به تنهایی بدون تدریس اساتید فایده ندارد و باید تعداد واحدهای درسی در دانشگاه‌ها که من خودم هستم و می‌بینم، بیشتر شود چون صِرف سفارش به مطالعه کافی نیست. ما باید همه تلاشمان را بکنیم که فلسفه اسلامی را از دست ندهیم.
خسروپناه: به همه منتقدان فلسفه ارج می‌نهم
پس از این پیام صوتی، عبدالحسین خسروپناه، رئیس انجمن حکمت و فلسفه سخنرانی کرد و گفت: بحث دفاع از فلسفه و کاربردی کردن آن یک ضرورت است که احتیاجی به تبیین و اثبات ندارد چون دفاع وقتی معنا پیدا می کند که به چیزی حمله یا هجمه‌ای شده باشد. حالا سوالی که پیش می‌آید این است که آیا حمله به فلسفه خوب است؟ به عقیده من همه جریان‌های مختلف فلسفی حتی جریان‌های فلسفه ستیز و فلسفه‌گریز به نوعی به فلسفه خدمت می کنند چون دفاع از فلسفه در بالندگی آن تاثیر دارد.
وی افزود: با نگاهی به تاریخ اسلام هم متوجه می‌شویم که هرگاه نزاع علمی بین دو جریان مثلا متکلمان و فلاسفه بوده است هردو رشد کرده اند اما وقتی قدرت در دست یکی بوده ، آن یکی رکود داشته است. بنابراین معلوم می‌شود که همیشه کسانی منشأ تحول‌اند که در بستر انتقادی هستند. به همین جهت من به همه حمله کنندگان به فلسفه ارج می‌نهم. فیلسوفان هم باید صبور باشند و با حِلم علمی به صحبت های منتقدان حتی اگر غیرمنطقی سخن گفتند گوش کنند و با حکمت و فضیات اخلاقی طبق گفته آقای قائم‌مقامی پاسخ دهند و از فلسفه دفاع کنند.
اما آخرین سخنران این میزگرد، پروفسور یحیی بونو فیلسوف و الهی‌دان فرانسوی بود. این فیلسوف مسلمان در یک خانواده کاتولیک زاده شده اما از ۲۰ سالگی مسلمان و از حدود ۲۲- ۲۳ سالگی شیعه شده است. موضوع سخنرانی وی در خصوص فلسفه به خصوص فلسفه الهی و اسلامی بسیار خوب بود اما متاسفانه به دلیل اینکه وی مجبور بود با زبان فارسی سخن بگوید، صحبت‌هایش خیلی قابل فهم نبود و شاید اگر سخنرانی او به زبان اصلی و به همراه یک مترجم انجام می‌شد درک بهتری از سخنانش صورت می‌گرفت. بخصوص که مباحث او خیلی تخصصی و به نوعی سنگین بودند و تسلط نداشتن به زبان فارسی کار را هم برای او و هم برای مخاطبان سخت‌تر می‌کرد.
پروفسور بونو: علم مدرن بزرگترین لطمه را به دین و فلسفه زده است
بونو گفت: از نظرمن فلسفه یعنی یک روش معرفتی با هدف و غایت انسان‌سازی به عبارتی فلسه سیر و سلوکی است که مبتنی بر پژوهش علمی باشد. بنابراین می‌توان گفت که فلسفه اگر به انسان‌سازی نرسد بیهوده و عاطل وباطل است. اما امروز به گونه ای دیگر است، در جهان امروز، فلسفه علاوه بر خودسازی باید جامعه‌سازی و جهانی‌سازی هم بکند.
وی پس از تعریف فلسفه به تعریف پسوند «اسلامی» که پس از فلسفه می‌آید پرداخت و افزود: منظور از اسلامی بودن فلسفه، سیری از فیلسوفان از فارابی تا ملاصدرا و حکمت متعالیه است و باید توجه داشت که منظورمان از حکمت متعالیه و ملاصدرا این نیست که آنها غایت فلسفه اسلامی هستند. اما یکی از چالش‌های فلسفه امروز مسئله علم مدرن است. علم مدرن بزرگترین لطمه را به فلسفه و دین زده است. به عبارتی علم مدرن می‌خواهد به نوعی پاسخ همه سوال‌ها و مسائل را بدهد و اینگونه هم پاسخ می‌دهد که دیگر دین و فلسفه پاسخگوی مسائل انسان امروز نیستند و فقط علم جدید پاسخگوست.
این اندیشمند و فیلسوف فرانسوی ادامه داد: البته خوشبختانه اخیرا دوباره نوعی بازگشت صورت گرفته است و حتی محققان علم جدید هم متوجه شده‌اند که مثلا ارسطو سرمنشا همه علوم بوده است. به عنوان مثال محققان علم جدید ماده را از صورت جدا می‌کردند اما اخیرا به نظریه ارسطو بازگشتند و مطرح کردند که این دو ( ماده و صورت) از همدیگر جدا نیستند. به همین دلیل هم اخیرا حدود ۱۲ جلد از آثار ارسطو در فرانسه دوباره چاپ شده است. بنابراین محققان علم جدید هم کمی متواضع شدند و قبول کردند که نمی‌توان فلسفه را کنار گذاشت.
این مراسم همزمان با اذان مغرب تمام و نماز جماعت به امامت آیت‌الله قائم مقامی در نمازخانه فرهنگسرا برپاشد.
Sorry. No data so far.