۱️⃣بر مبنای یک اعتقاد عامیانه، عده ای مدعی اند از آنجاییکه روزگاری دریای خزر محصور بین ایران و شوروی بوده است در نتیجه فارق از اینکه بعدا شوروی تجزیه شده و عدد کشورهای ساحلی به ۵ رسیده است، سهم کشور ما از منابع دریای خزر ۵۰درصد و سهم بقیه کشورهای ساحلی ۵۰درصد شوروی سابق. می باشد
۲️⃣البته چنین چیزی نه مبنای حقوق بین الملل دارد و نه مبنای منطقی(اگر نه یک کشور مثلا به اسناد مرزها ۵۰۰سال پیشش میتونست مدعی منافع جغرافیایی بشه و بالعکس). اما یک استثنا وجود دارد و آن هم اینکه وضعیت بهره برداری از منابع بحر محصور قبل از فروپاشی یا تجزیه مشخص شده باشد.
۳️⃣به تاریخ که رجوع کنیم سه پیمان حقوقی اصلی بین ایران و شوروی وجود دارد که اگر در آن ها اشاره ای به سهم مساوی از منابع یا چنین چیزی وجود داشته باشد، ایران میتواند به استناد آن مدعی سهم ۵۰درصد از منابع خزر شود
۴️⃣پیمان حقوقی اول عهدنامه ترکمنچای است که به موجب آن کشور ایران حتی حق کشتیرانی آزاد با پرچم ایران در دریای خزر را هم از دست میدهد…چه برسد به تثبیت حق استفاده از منابع بالسویه!
۵️⃣پیمان حقوقی دوم “عهدنامه منعقده دوستی بین دولتین ایران و شوروی”در سال ۱۹۲۱ هست که در آن صرفا حق کشتیرانی بالسویه در دریای خزر که به موجب ترکمنچای از ما سلب شده بود مجددا بازگردانده میشود اما اشاره ای به حق انتفاع از منابع نشده و حتی خزر “آب آزاد” محسوب شده که عملا به ضرر ماست.
۶️⃣متن حقوقی سوم “قرارداد بازرگانی و بحرپیمایی بین ایران و شوروی” در سال۱۹۴۰ است که در آن هم هیچ اشاره ای به سهم طرفین از منابع خزر نشده و تنها نکته مثبت آن استفاده از عنوان “دریای ایران-شوروی” در متن قرارداد است که آن هم از نظر حقوقی چیزی را به نفع ما تغییر نمیدهد!
۷️⃣در حالت عادی بر اساس حقوق بین الملل دریاها سهم هر کشور از منابع دریا چیزی بین ۲۰۰ تا ۳۰۰مایل دریایی هست(تقریبا به نفع ایران و روسیه)، اما در صورت بروز مناقشه سه فرمول برای تقسیم بندی دریا وجود دارد که…
۸️⃣فرمول اول تقسیم دریا بر مبنای طول خط ساحلی (به نفع قزاقستان با بیشترین طول و به ضرر ایران با کمترین طول ساحل)
فرمول دوم تقسیم بر اساس مساحت کف دریا(به نفع روسیه با بیشترین مساحت محصور)
فرمول سوم تقسیم به مساوات (بهترین حالت برای ایران با سهم ۲۰درصدی)
۹️⃣تمام بحث ها بر سر رژیم حقوقی دریای خزر بر سر پذیرش یکی از سه فرمول بالا در جریان است که البته ج.ا. با وجود اینکه طبق دو فرمول اول حدود ۸ تا ۱۰درصد سهم خواهد داشت و به رغم مقاومت شدید کشورهای همسایه(بویژه آذربایجان) تا کنون موفق شده تا محدوده ۱۸درصدی مقتدرانه اعمال حاکمیت کند…
🔟کلام آخر اینکه دیدم همان گروهی دلواپس سهم ایران از دریای خزر شده که ننگ بذل بخشش کوه های آرارات و جزیره بحرین را در کارنامه دارند…
جای آن مثل معروف که “مژدگانا که گربه زاهد شد!”
Sorry. No data so far.