نوروزنامه تریبون مستضعفین – فرشته صادقی
اشاره: حضور شبکه‌ای تلویزیونی در خانه‌ی بیشتراز ۱۰۰ میلیون امریکایی حکایت از دو امر دارد: «نفوذ» و «مقبولیت». هرکدام از این عوامل می‌تواند در عین حال جهت‌گیری‌ها و افکار سیاسی مردم را نیز رقم بزند و در نگرش امریکایی‌ها نسبت به جهان خارج از این کشور اثر بزرگی داشته باشد، حتی اگر آن شبکه مرجع معتبر و درستی برای شناختن جهان نباشد!
«فاکس‌نیوز» در سال ۱۹۹۶ با بودجه مالی «روپرت مرداک» غول رسانه‌ای استرالیایی و یهودی الاصل بنیان‌گذاری شد و به بازوی تبلیغاتی جمهوری خواهان، محافظه‌کارها ، نئوکان‌ها و اخیرا جنبش عصرانه در بین افکار عمومی تبدیل شد. فاکس‌نیوز چندین اصل خبری شناخته شده دارد: ارائه کردن مبهم اطلاعات، کتمان بسیاری از حقایق و سکوت معنا دار در مورد حقایقی که قابل سرپوش گذاشتن نیستند، و نهایتا تبلیغات بی‌پایان و به هم ریختن موضوع به طوری که بیننده در آخر کار از خبری که بارها و بارها به وسیله‌ی مجریان مختلف و در بخش‌های خبری متعدد ارائه می‌شود همان را برداشت کند که مقصود است و به چیز دیگری شک نکند.
فاکس همیشه به عنوان یک شبکه‌ی خبری جنگ طلب با رویکرد بین‌المللی به بینندگان تلویزیونی ایرانی معرفی شده است، اما واقعیت این است که فاکس شبکه‌ای خبری بین‌المللی محسوب نمی‌شود و بیشتر به پوشش مسائل داخلی امریکا می‌پردازد. فاکس درعرصه‌ی اطلاع‌رسانی خارجی به بینندگانش تنها به کشورهایی بسنده می‌کند که به نوعی به منافع استراتژیک امریکا مربوط هستند، تا در موقع لزوم ذهن بیننده‌ی امریکایی نسبت به آنها کاملا شکل گرفته شده باشد و هیچ سوال، اما و اگری پدید نیاید. به این ترتیب در قسمت‌های خبری نمی‌توان اطلاعات چندانی از کشورهای اروپایی،آفریقایی و آسیایی پیدا کرد؛ مگر آن‌که اتفاق عمده‌ای در آنها روی دهد – مثل زمین لرزه‌ی ژاپن یا حوادث موسوم به تروریستی بمبئی ۲۰۰۸. در عین حال همواره مطالبی در مورد ایران، کره شمالی، قدرت اقتصادی چین، وقایع دو جنگ – بیشترعراق و کمترافغانستان؛ و آن هم در مورد موفقیت‌های نیروهای امریکایی؛ نه کشته و زخمی‌های غیر‌نظامی محلی و خسارات جنگ – در آن دیده می‌شود.
بنا برلیست‌های منتشر شده ازمیان ۳۰ برنامه‌ی برتر تلویزیونی شبکه‌های کابلی سال ۲۰۱۰ امریکا، ۱۲ برنامه‌ی ابتدایی لیست، همگی متعلق به کانال خبری فاکس‌نیوزهستند و در صدر آنها برنامه‌ی زنده «فاکتور اورایلی O’Reilly Factor» قرار دارد. جالب این‌که تکراراین برنامه هم درهمان لیست برنامه‌های پربیننده قرار دارد! علت این امر این است که فاکس برای پوشش خبری خود برنامه‌هایی را که به نوعی سرگرمی هستند برگزیده است: برنامه‌های صبح با «فاکس و دوستان Fox&Friends» آغاز می‌شود ، برنامه‌ای دوساعته که شامل گفتگو با اشخاص و کارشناسان مختلف، آشپزی خصوصا برای تعطیلات و روزهای ویژه، بخش‌های ورزشی، خبرهای سریع و کوتاه مربوط به امریکا وخبرهای بین‌المللی، اوضاع اقتصادی و … است.
در محوطه‌ی بیرون استودیوهای فاکس هم اکثر اوقات برنامه‌های اضافی وتماشاگرانی وجود دارند: مثلا در روز استقلال امریکا کباب پختن و خوردن آن وجود دارد، یک روز ممکن است مزرعه‌داری اهل تگزاس، آموزش چگونگی پرتاب کردن طناب را بدهد، روز ملی خون دادن مجری مرد خون می‌دهد؛ روزملی بستنی یک کارخانه معروف محصولاتش را مجانی عرضه می‌کند و یک یا دو مجری همراه با دوربین از بیرون برنامه را زنده اجرا می‌کنند و مجری سوم از داخل استودیو خبر را ادامه می‌دهد.
علاوه برگزارش‌های متعدد در مورد پزشکی و سلامت،غذاهای کشورهای مختلف، آدم‌های مختلف با دستاوردهای اجتماعی، موفقیت‌های خانوادگی جمهوری‌خواهان برجسته، جشن‌های ملی امریکایی‌ها و البته جشن‌های یهودیان، پشت صحنه‌های اتفاقات جالب در استودیوها، موسیقی‌های ضبط شده فولکور ایالات مختلف وگزارش‌های تکراری مختلف خبری از قسمت‌های مختلف جهان، ممکن است گه گاه به مناسبت‌های خاص گروه‌هایی دیگرخصوصا از میان سربازان ارتش، موسیقی زنده اجرا کنند.
سنت یا مدرنیته ؟!
فاکس مدعی است به ارزش‌های مد‌نظر پیوریتن‌های موسس جامعه امریکا – که عملا وجود ندارند – پایبند است. پس «خانواده» نقش مهمی را در فاکس‌نیوز ایفا می‌کند؛ مجری‌ها به مناسبت‌های مختلف و در بحث‌های گوناگون از خانواد‌ه‌ها و بچه‌های‌شان حرف می‌زنند. در روز مادر ممکن است مادر یکی از مجری‌های مرد را ببینید که غیر‌منتظره وارد استودیو می‌شود، در گزارش‌های خبری می‌شود شوهر بیمار قلبی یکی از مجری‌ها را دید که همراه با همسرمجری‌اش در مورد تجربه‌ی عمل جراحی و اتفاقات مربوط به آن حرف می‌زنند؛ در دیگری یکی از مجری‌های زن را می‌توان دید که به سرطان مبتلا شده؛ موقعی که موهایش را می‌تراشد دوربین همراه او و دخترهایش است، گزارش مراحل دیگری از دوره‌ی بیماری را دنبال می‌کند و نهایتا و در انتهای گزارش مجری برنامه‌ی زنده می‌گوید او از بیماری نجات یافته است. حتی ممکن است یک ساعت دیگر او را ببینید که بازهم از پنتاگون در مورد جنگ گزارش می‌دهد.
مجریان زن، «ویترین» فاکس‌نیوز هستند ، بیشترآن‌ها موطلایی‌اند – هرچند یک یا دو مجری زن مو قرمز یا مشکی می‌توان بین آنها پیدا کرد- نسبتا زیبا هستند، رنگ‌های شاد می‌پوشند، عادت به پوشیدن شلوار یا کت و شلوار ندارند و همیشه پیراهن – با آستین یا بدون آستین- دامن و کفش‌های پاشنه بلند به پا دارند، اکثرا متاهل و بچه دارند وحتی در زمانی که باردارند روی تصویر ظاهر می‌شوند، وقتی پس از زایمان و مدتی غیبت ظاهرمی‌شوند تا چند هفته، هرگاه با مهمان یا خبرنگار یا کارشناسی صحبت کنند آن افراد مادر شدن را به آنها تبریک می‌گویند، مجریان می‌توانند حتی به مناسبتی فرزندان‌شان را به استودیو بیاورند. در بین مجری‌های فاکس نیوز، افراد خارجی – غیر از بریتانیایی – وجود ندارد و تنها گزینه‌ی استثنا یکی دو خبرنگار دو رگه‌ی سیاهپوست یا اسپانیایی تبارامریکایی هستند.
روزهای یکشنبه در برنامه‌ای با اجرای «اریک شاون» پزشک جراح مسن و معروفی حاضر می‌شود و به سوالاتی که با رایانامه پرسیده شده جواب می‌دهد، و خبر و گزارش‌های در ظاهرنامربوط – ولی در باطن مربوط – به هم دکتر و یک مجری موطلایی برنامه را تشکیل می دهند.
فاکس‌نیوز با جود ظاهرهالیوودی و استفاده از جذابیت‌های بصری، میانه‌ی چندانی با هالیوود ندارد، شاید چون بیشتر هنرپیشه‌های هالییود لیبرال مسلک و هوادار دموکرات‌ها هستند، ازروشنفکرها، اتاق‌های فکر و کارشناسان آنها هم خوشش نمی‌آید – درست برخلاف CNN – و اگر بخواهد برای موضوعاتی مثل ایران یا کره شمالی و … کارشناس داشته باشد، آنها را از همکاران دولت‌های سابق جمهوری‌خواه، ودولت‌های بوش و ریگان – که دو شخصیت محبوب فاکس‌نیوز هستند – افسران بلندپایه‌ی بازنشسته‌ی پنتاگون و روزنامه‌نگاران همسو با جمهوری‌خواهان و نمایندگان جمهوری خواهان در دو مجلس قانون‌گذاری انتخاب می‌کند.
فاکس‌نیوز تبلیغات تجاری به روال مرسوم ندارد و هیچ تبلیغی مابین برنامه‌هایش نیست، تنها تبلیغات آن در مورد ساعات برنامه‌ها، سایت‌های اینترنتی خاص، چهره‌های مشهور و کتاب‌های‌شان است. حالت دیگر تبلیغات نامحسوس آن است که مثلا برندهای تامین کننده‌ی لباس‌های چهره‌های معروفی مانند «بیل اورایلی» در پایان برنامه‌ی او خیلی کوچک ثبت می‌شود یا مارک خوراکی‌هایی که در مناسبت‌های مختلف در بیرون استودیوها و در فضای آزاد برای مردم و مجری‌ها مجانی سرو می‌شود نشان داده می‌شود.
دل مشغولی‌های مذهبی و سیاسی فاکس
فاکس نیوز مذهب را امری خصوصی نمی‌داند و یک کشیش کاتولیک جوان و خوش صورت جزو کارشناسان مخصوص شبکه دارد که به مناسبت اعیاد مذهبی مختلف در جمع مجریان حاضر می‌شود – خصوصا در «فاکس و دوستان» – و درباره‌ی موضوعاتی بحث می‌کند یا توضیحاتی می‌دهد. مجری ممکن است به مناسبت یکی از اعیاد یهودی به جای کلمه «Hello» ازواژه «شالوم» استفاده کند و با همین رویه فاکس به مسائل مربوط به شهر قدس و اماکن مقدس آن می‌پردازد و آنها را از آن اسراییل و یهودیان و مسیحیان می‌داند و بیننده‌ی مسیحی معتقد فاکس هم آن را قبول می‌کند. فلسطینی‌ها محلی از اعراب در فاکس ندارند مگر این‌که به خشونت‌های آنها پرداخته شود.
فاکس با اسلام میانه‌روی مورد تایید امریکا نیز هیچ مشکلی ندارد و کارشناسانی مانند «ولید فارس» و زنان مسلمان بدون حجاب وجود دارند که متخصص امور اسلامی معرفی می‌شوند تا به امریکایی بی‌خبر از همه‌جا نشان بدهند اسلام سراسر بد نیست؛ همه چیز هم قانون شریعت و جهاد نیست و اسلام چهره‌ی میانه‌رویی دارد که آدم‌هایی نظیرآنان نماینده‌اش هستند و درعین حال دشمنی وجود دارد که اسلام تندروست؛ که القاعده از سویی، و ایران و حماس و حزب‌الله از سوی دیگر نماینده‌ی آن اسلام تندرو هستند و باید با آن مبارزه کرد. از آن‌جا که اسراییل و یهودیت جزو مقدسات فاکس محسوب می‌شوند بنابراین می‌توان انتظار داشت درهمان گزارش‌های خبری متنوع با نویسنده‌ای یهودی گفتگو شود که داستان جدیدی به نام امام دوازدهم و در واقع علیه ایران و اسلام شیعه نوشته باشد. حتی ممکن است به مناسبتی موضوع به عقاید شیعه‌ی ایرانی، تقیه، جمکران، امام دوازدهم شیعیان و چاه جمکران که قرارست امام غایب از آن ظهور کند! کشیده شود.
یکی از پروژه‌های پرسرو صدای یک سال اخیر فاکس‌نیوز «جنبش عصرانه Tea Party» بود، که با کوشش چهره بسیار تندروی فاکس، یعنی «گلن بک Glenn Beck» که در زمره‌ی پربیننده‌ترین مجری‌های خاص فاکس نیوز است، مطرح شد و حتی در میانه‌ی انتخابات ماه نوامبر با نماینده‌هایش توجهات زیادی را به خود جلب کرد. هرچند «تی پارتی»، شاخه‌ی منشعب شده، بسیار تندرو و مذهبی جمهوری‌خواهان در انتخابات کنگره و سنا موفق نبود، اما با همراهی آدمی مثل «سارا پیلن» معاون انتخابی سناتور «جان مک کین» در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۰۸ توانست خبرهای مختلفی را به خود اختصاص دهد. فاکس روی شخص «سارا پیلن» هم سرمایه‌گذاری زیادی کرده و با تولید مستند از زندگی خانوادگی وانواع گزارش وخبراز فعالیت‌هایش امیدوار است در انتخابات بعدی بتواند از او علیه اوباما استفاده کند.
فاکس‌نیوز در دورانی که دموکرات‌ها ریاست جمهوری را در اختیار دارند خود را «شبکه اپوزیسیون امریکا» می‌خواند و دو دشمن بزرگ دارد: شخص برک اوباما و نانسی پلوسی رییس سابق مجلس نمایندگان امریکا، که در همان انتخابات ماه نوامبر با وجود تلاش‌های بی‌دریغ فاکس‌نیوز در حمایت از رقبایش باز هم به کنگره راه یافت؛ هرچند دموکرات‌ها اکثریت را از دست دادند و پلوسی مجبور شد به ریاست اقلیت دموکرات بسنده کند. از نظرفاکس‌نیوز دشمن سوم، «ایران» است و معمولا یکشنبه‌ها در برنامه‌ی «اریک شاون» همیشه موضوعی در مورد ایران و خصوصا شخص رییس جمهور «محمود احمدی‌نژاد» وجود دارد تا متخصص امور ایران «سفیر جان بولتن» آن را بررسی کند و توضیحاتی بدهد. ( بسته به این‌که در آن هفته چه اتفاقات دیگری روی داده باشد ایران می‌تواند در قسمت‌های مختلف دیگر خبری بارها و بارها با آب و تاب مطرح شود). شاون در سپتامبر ۲۰۱۰ با «احمدی نژاد» در نیویورک مصاحبه کرد و درانتهای گفتگو از او درباره امام مهدی (عج) پرسید تا چیزی را پرسیده باشد که هیچ شبکه‌ی امریکایی دیگری به آن اهتمام ندارد و درعین حال نگرانی‌های ذهنی فاکس را لو بدهد.
سرعت و جذابیت
نهایتا شاید علت اقبال بسیار زیاد بیننده‌های امریکایی به فاکس، سرعت برنامه‌ها وغلبه جنبه سرگرمی بر جنبه‌ی رسمی، خسته کننده و کسالت بارخبری باشد و این که خبرهای فاکس‌نیوز در واقع خبرها یا گزارش‌هایی با کیفیت خبری استاندارد نیستند. علاوه بر این مجری‌هایی که جذابند؛ می‌خندند ، شوخند، اهل خانه و خانواده‌اند و در این میان خبررسانی هم می‌کنند، می‌توانند هرکسی را قانع کنند تا شعار «گزارش از ما، انتخاب با شما We report, You decide» و «متوازن و منصف Fair and Balanced» را از دهان آنها، باور کند؛ حتی اگر خبر و سمت و سوی آن نه درست باشد، نه همراه با واقعیت، نه منصفانه و نه خالی ازحب و بغض.
خوب بود!
ممنون، خیلی مشتاق بودم از این شبکه اطلاعتی داشته باشم.