امید صبوری
«شعله در زمهریر» که در سالهای 87 و 88 لقب پرمخاطبترین اثر نمایشی را بهخود اختصاص داده بود، با بازنویسی جدید، در سال 90 هم با استقبال خوب مخاطبان روبهرو شد.
یکی از موارد غالبا مغفول در نگارش و اجرای نمایشهای مذهبی، بحث مخاطبشناسی و نیز لحاظ کردن پارامترهای تأثیرگذار در زمینه جذب مخاطب است. پارامترهایی که از جذابیت متن و انتخاب عوامل، تا اجرای حرفهای و تبلیغ مناسب را شامل میشود. در این بین انگشتشمارند آثاری که در زمینه برقراري ارتباط با مخاطب توفیق يافته و نیز توأمان از نظر محتوایی قابلیت قرار گرفتن در مقام الگو برای آثار مشابه را مییابند. «شعله در زمهریر» یکی از این نمونههاست، نمایشی که هم از نظر محتوا و هم در اجرا، اتفاقی متفاوت در عرصه تئاتر مذهبی را رقم زده و امسال در حالی روی صحنه رفته است که برای سومین سال پیاپی، عنوان پرمخاطبترین نمایش مذهبی را از آن خود کرده است. آنچه در این مختصر خواهید خواند مروری است بر شکلگیری گروه عوامل و اجرای عمومی این نمایش.
درباره گروه «تراب»
همهچیز از سال 1372 آغار شد. سالی که برای نخستینبار جمعی از دانشآموزان مدرسه علوی تهران، با حضور در دورههاي آموزشی تئاتر با يكديگر هممسیر شدند و پایهگذار یکی از فعالترین گروههای تئاتر با علقه زنده نگهداشتن جریان «تئاتر مذهبی» در ایران شدند: «گروه تراب». حدیث خونین، در کمند یاد، سقوط پرواز، دهر، پرواز 72، فرات، آینه مسیح، صبر سرخ و… هر یک تلاشی جمعی از این گروه برای به ثبت رساندن نمایش مذهبی و نیز انتقال مفاهیم دینی بر بستر تئاتر و هنر نمایشی محسوب میشود. سال 86 اما اتفاقی رخ داد که سبب شد این گروه یک گام اساسی در زمینه مطرح شدن در عرصه حرفهای تئاتر کشور بردارد. بهرغم تمام مشکلاتی که تا آن سال اعضای گروه تراب برای در اختیار داشتن سالن نمایشی مناسب داشتند، آن سال دکتر ایمانی خوشخو که عهدهدار معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد بود، بهطور اتفاقی در سالن فردوسی نمایش «شعله در زمهریر» را میبیند، میپسندد و پیشنهاد اجرای آن در تالار وحدت را مطرح میکند. بعدها این نمایش با کسب عنوان «پرمخاطبترین نمایش سال» مهر تأییدی بر پسند آقای معاون زد. گروه «تراب» دیگر به یکی از گروههای فعال و در عینحال تأثیرگذار عرصه تئاتر کشور بدل شده است. اجرای آثاری چون «سقوط پرواز»، «به خواب من هم بیا» و «کلید» از خبرسازترین فعالیتهای این گروه در سالهای اخیر محسوب میشود.
«شعله در زمهریر» از چه میگوید؟
«گروه ما بهدنبال سالنهای مشهور و بزرگ برای اجرا نیست، چراکه در دانشگاه تهران بهخوبی کار میکنیم. نمایش «شعله در زمهریر» نیز در تالار وحدت اجرا شد که مورد توجه قرار گرفته است و به گروه پیشنهاد دادند تا این نمایش در تالار اصلی اجرا شود.» این بخشی از اظهارات محمدرضا مداحیان، کارگردان نمایش «شعله در زمهریر» است؛ تازهترین اثر گروه فرهنگی و هنری تراب که نگارش آن برعهده یاسین حجازی بوده است. این نمایش، داستان ناامیدی نسل امروز است و در روایت خود، داستانِ برزخِ خواصی را به تصویر میکشد که منجر به شهادت بانوی دو عالم شدهاند و از سوی دیگر شخصیتی ایرانی در آن نمایشداده میشود که در انتظار پیدا کردن حلقه گمشده زندگی معنوی خود است. او بهدنبال تمسک به اهلبیت میخواهد خود را از ورطه عذاب و تاریکی برزخ برهاند. «شعله در زمهریر» که در سالهای 87 و 88 لقب پرمخاطبترین اثر نمایشی را بهخود اختصاص داده بود، با بازنویسی جدید، در سال 90 هم با استقبال خوب مخاطبان روبهرو شد. «شعله در زمهریر» بهکارگردانی محمدرضا مداحیان بهروی صحنه رفته و در آن علیرضا مهران، روزبه اختری، ابوالفضل حاج علیخانی، حسین شفیعی، بهرام افشاری و مجید خضری به ایفای نقش میپردازند. همچنین بازنویسی نمایشنامه را ناصر کریمی بر عهده داشته و بهرنگ قدرتی، آهنگسازی و نوید فرح مرزی، طراحی صحنه، لباس و گریم را انجام داده است.
محتوا و روایت جدید
نکته جالب درباره این نمایش اینکه محتوا و روایت در هر سال بهروز میشود و بر همین اساس کلیت کار همواره طراوت خود را حفظ کرده و برای مخاطبان جذاب میماند. مداحیان، خود در آستانه آغاز اجرای «شعله در زمهریر» در سال جدید با اشاره به اینکه میتوانستیم نمایش «شعله در زمهریر» را با نام دیگری هم بهروی صحنه ببریم، گفته بود: «این نمایش از لحاظ متنی بهطور کامل تغییر پیدا کرده است و اساسا محتوای نمایش نیز متحول شده، اما قالب اجرایی آن تغییر نکرده است.» مداحیان تصریح میکند: «سعی ما بر این بود تا تمرکز گروه را بهسمت یک کار قوی سوق دهیم، اما بهدلیل نبود زمان کافی، تصمیم گرفتیم بار دیگر «شعله در زمهریر» را بهروی صحنه ببریم. این کارگردان ميافزايد: «بهدلیل اینکه نام «شعله در زمهریر» از جلوههای خاصی برای جذب مخاطب برخوردار است از این نام استفاده کردیم.» مداحیان با اشاره به اینکه در این نمایش همه قواعد حرفهای حفظ شده، تأکید دارد: «با توجه به اینکه فعالیت گروه ما در ژانر مذهبی است، از برپایی هیأت روی صحنه بهشدت خودداری میکنیم و دغدغه گروه، اجرای یک کار مذهبی مطابق با اصول تئاتري است، نباید نمایشهای مذهبی را خارج از بدنه تئاتر تلقی کرد، زیرا ما یک نمایش تئاتر را بهروی صحنه میآوریم.»
Sorry. No data so far.