بازخوانی نصایح رهبر انقلاب: اگر از خود مراقبت كنيم، منحرف نمی‌شويم

رهبر انقلاب در مقاطع مختلف نصایحی را متوجه مسئولین کشور می‌کنند که با توجه به دوراندیشی ایشان و نگاه جامعی که نسبت به مسائل کلان جامعه دارند باید آن‌ها را نقشه راه کرد. این نصایح در مواقعی به عنوان مباحث اخلاقی مطرح می‌شوند که حوزه فردی دولتمردان و دیگر مسئولین را در برمی‌گیرد.
در مورد قضایای اخیری که در کشور اتفاق افتاد و به نوعی مدت زمانی کشور را به حاشیه برد، بازخوانی اینگونه نصایح که مخاطب آن در جلساتی همچون مراسم تنفیذ و یا دیدار دولتمردان با رهبری در سال ۸۴ است مفید خواهد بود. در ادامه بخشی از این نصایح را می‌خوانیم.

“در همه‏ى حالات، همين احساسى را كه امروز بيان كرديد -احساس خدمتگزارى به مردم – براى خودتان حفظ كنيد. قدرت اگر با هدفِ خدمت به مردم باشد، عبادت است. شايد هيچ عبادتى بالاتر از عبادتِ مسؤولى نيست كه به خاطر تلاش و خدمت به مردم، از راحت و آسايش و امنيتِ خود صرف‏نظر مى‏كند. اين روحيه‏ى خدمتگزارى، خاكسارى، تواضع در مقابل مردم و شناخت عظمت مردم را براى خودتان حفظ كنيد، كه اين نعمت بزرگى است.

از خداى متعال لحظه‏يى غافل نشويد. اين توفيقات به فضل و لطف الهى به ما داده مى‏شود. بايد خود را قابل رحمت و تفضلاتِ روزافزون الهى كنيم. با ياد خدا و با توكل به خدا و با اخلاص در عمل، بايد بتوانيم جلب رحمت الهى بكنيم. اگر جلب رحمت الهى شد، همه‏ى مشكلات آسان مى‏شود و موانع از سر راه برخواهد خاست.

اگر صادقانه در راه خدا كار كنيم، خداى متعال به ما كمك خواهد كرد. اگر هدفِ قدرت، منافع مادى شد، قدرت، بزرگترين وزر و وبال براى انسان خواهد بود. كسانى كه قدرت و منصب و مقام را براى بهره‏مندى‏هاى خود، پُر كردن كيسه‏هاى خود و دنياى خود مى‏طلبند، آن‏جايى كه منافع آنان با منافع مردم اصطكاك پيدا مى‏كند، نمى‏توانند به نفع مردم كار كنند. قدرت به خودى خود نه نعمت است، نه نقمت؛ اگر براى خدا و براى خدمت شد، نعمت است؛ اگر براى دستاوردهاى مادى و ارضاى هوس‏هاى انسانى شد، مى‏شود نقمت.

اميرالمؤمنين (عليه‏الصّلاةوالسّلام) به ابن‏عباس فرمود: ارزش ذاتى حكومت براى من از اين كفش وصله‏خورده كمتر است – «الّا ان اقيم حقاً» – مگر اين‏كه حقى را اقامه كنم؛ آن وقت قدرت ارزش پيدا مى‏كند. اميرالمؤمنين با معارضانِ همين قدرت به جنگ برمى‏خيزد. قدرتى كه براى عدالت و حقيقت است، ارزشمند است؛ اين نعمت خداست؛ منتها شيطان بايد ما را دچار تسويل نفسانى نكند. نبايد اهواء و هوس‏هاى خودمان را به اشتباه جاى آرمانها بگذاريم و خود را توجيه كنيم. به انتقادها و عيوبى كه براى ما مى‏شمارند، گوش فرا دهيم و خود را اصلاح كنيم تا وقتى‏كه با خداى متعال ملاقات مى‏كنيم، بتوانيم عذر تقصير داشته باشيم – ما كه از تقصير و قصور خالى نيستيم – بگوييم پروردگارا! ما تلاش و مجاهدت كرديم و آنچه از دست ما برآمد، انجام داديم؛ نتيجه اين شد. اگر نيت خالص شود، اين ممكن خواهد شد. اگر نيت خالص نشود، دشوار است كه انسان جواب مظالم فراوانى را كه در يك جامعه اتفاق مى‏افتد و مسؤولان بالاى كشور – خود بنده و ديگر مسؤولان – خواه و ناخواه در مسؤوليت آنها شركت و دخالت دارند، بتواند بدهد. انسان نمى‏تواند پيش خداوند متعال خود را از آنها تبرئه كند.

وسيله‏ى عدم انحراف و پرهيز از انحراف چيست؟ مراقبت از خود. بايد مراقب بود. اگر از خود مراقبت كنيم، منحرف نمى‏شويم. اگر از خود مراقبت نكنيم، يا از ناحيه‏ى سستى و ضعف در پايه‏ها و مبانى عقيدتى انحراف به انسان روى مى‏آورد، يا از ناحيه‏ى شهوات به انسان روى مى‏آورد. حتّى كسانى كه پايه‏ها و مبانى اعتقادى آنها محكم است، شهوات نفسانى بر نگاه و بينش عقلىِ درست و عميق نسبت به خط و راه و هدف غلبه مى‏يابد و انسان را منحرف مى‏كند؛ كه ما مواردش را ديديم. در اين خصوص چند آيه در قرآن هست، اما اين آيه كه در مورد قضيه‏ى اُحد است، خيلى انسان را تكان مى‏دهد. مى‏فرمايد: «انّ الذين تولّوا منكم يوم التقى الجمعان انّما استزلّهم الشيطان ببعض ما كسبوا»؛ يعنى كسانى‏كه در ماجراى اُحد دچار آن لغزش خسارتبار شدند و از ميدان جنگ رو برگرداندند و اين همه خسارت بر نيروى نورسته‏ى اسلام و حكومت اسلامى وارد شد، علتش «ببعض ما كسبوا» بود؛ كارهايى بود كه قبلاً سرِ خود آورده بودند. دل دادن به شهوات و هواهاى نفسانى اثرش را اين‏طور جاها ظاهر مى‏كند. آيه‏ى شريفه‏ى ديگر مى‏فرمايد: به اينها گفته شد انفاق كنيد، ولى به تعهد خود عمل نكردند؛ لذا نفاق بر قلب آنها مسلط شد؛ «فا عقبهم نفاقا فى قلوبهم الى يوم يلقونه بما اخلفوا اللَّه ما وعدوه»؛ يعنى وقتى انسان نسبت به تعهدى كه با خداى خود دارد، بى‏توجهى نشان داد و خلف وعده كرد، نفاق بر قلب او مسلط مى‏شود.

بنابراين اگر ما بى‏توجهى كنيم و تن به شهوات و هوى‏ها بسپاريم، ايمان مغلوب و عقل مغلوب مى‏شود و هوى‏ و هوس غالب؛ باز هم همان انحرافى كه از آن مى‏ترسيديم، ممكن است پيش بيايد. بنابراين در همه‏ى حالات انسان بايد اين گمان را داشته باشد كه ممكن است لغزش پيدا كند. هيچ‏كس خودش را از اين خطر دور نداند. يك نمونه‏ى اين قضيه «بَلعم باعورا» است؛ «و اتل عليهم نبأ الذى آتيناه آياتنا» تا آخر.”