موضوع ازدواج در دهه جاری به واسطه معلولهای مختلفی همچون وضعیت اقتصادی، اشتغال و اجتماعی به یک معضل تبدیل شده و هر روزه ابعاد جدیدی به خود می گیرد؛ پایین آمدن نرخ ازدواج، بالا رفتن تعداد طلاق، ناهنجاری های اخلاقی در جامعه و…از مشکلات اساسی است که در این زمینه وجود دارد و به جز خانواده ها، سازمانها و نهادهای زیادی بدنبال رفع این موانع بوده اند.
سازمان ملی جوانان، مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، سازمان صدا و سیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چهار عضو و متولی مهم امر ازدواج در بین جوانان هستند که نقش سازمان ملی جوانان و مرکز امور زنان و خانواده از مابقی پررنگ تر است.
سازمان ملی جوانان و ازدواج
سازمان ملی جوانان به عنوان یکی از نهادهای اصلی مدنی و دولتی همواره امر ازدواج را در سرلوحه برنامه های خود داشته و هر سال طرح ها و برنامه های گوناگونی را در این زمینه ارائه می دهد اما اینکه تا چه میزان این فعالیتها به ترویج ازدواج انجامیده بحثی است که همواره در میان کارشناسان و مشاوران امور خانواده مطرح بوده است.
اگرچه متولیان این سازمان ادغام شده در هر دوره ای مدعی بودند که برنامه های زیربنایی و اساسی برای امر ازدواج دارند اما یکی از انتقاداتی که کارشناسان و صاحب نظران به سازمان ملی جوانان در خصوص بحث ازداوج این است که تمام برنامه ها و طرح های عنوان شده نمادین و سطحی است و این سازمان عملا در برنامه های اجرایی سایر وزارتخانه ها هیچ نقشی ندارد و آمارهای ازدواج و طلاق نشان می دهد که فعالیت های آن در عمل بی فایده بوده است.
ایجاد نهادهای مردمی اساسی ترین برنامه
به طور مثال یکی از برنامه هایی که سازمان ملی جوانان در زمان حجت الاسلام محمد جواد حاج علی اکبری دنبال می کرد ایجاد نهادهای مدنی در خصوص امر ازدواج یا برنامه ریزی برای سفرهای ماه عسل جوانان به مشهد مقدس بود، حال آنکه بحث ازدواج از ریشه دچار مشکلات عدیده ای است و بسیاری از کارشناسان چنین برنامه هایی را حباب روی آب می خوانند.
حجت الاسلام حاج علی اکبری در 22 تیرماه سال 1388 عنوان کرده بود که ” سازمان ملی جوانان در موضوع ازدواج به تولید زیرساخت و شکل گیری مبانی می پردازد.”
به گفته رئیس اسبق سازمان ملی جوانان برگزاری سفرماه عسل به مشهد یکی از برنامه های اساسی این سازمان طی سال 1388 بود.
همچنین گسترش آموزش مهارت های زندگی و توانمندسازی زوج های جوان با روشهای جذاب از جمله اعزام پنج هزار زوج جوان دانشجو ، طلبه ، روستایی و معلول به مشهد مقدس با همکاری مجموعه های اجرایی و پیگیری برنامه های ویژه به منظور فرهنگسازی و الگوسازی ازدواج مبتنی بر رویکرد دینی و حمایت از طرحهای استانی در خصوص ازدواج از برنامه های مهرداد بذرپاش در زمان ریاست بر سازمان ملی جوانان است.
در واقع فعالیت سازمان ملی جوانان در دو دوره ریاست حجت الاسلام حاج علی اکبری و بذرپاش از ارائه وامهای بانکی، برگزاری همایش ها و کلاسهای آموزشی و مصوبات هئیت دولت پا فراتر نگذاشته در حالیکه همین طرحها نیز روی زمین مانده است.
تهیه گواهینامه صلاحیت ازدواج و ارائه سهمیه دانشگاهی
آخرین تلاش بذرپاش رئیس سابق سازمان ملی جوانان در زمان تصدی اش، افزایش وام ازدواج و حذف قید ضامن از این وامها، اجبار 16 ساعت کلاس آموزشی برای زوجها،ارائه پاداش به کارمندان در حال ازدواج بود که تاحدودی به نتیجه رسید.
همچنین موضوع ارائه سهمیه دانشگاهی در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا به زوج های جوان و اخذ گواهینامه صلاحیت ازدواج برای پسران که بحث ها و سخنان فراوانی را ایجاد کرد از تیرهای دیگری بود که بذرپاش به سیبل ازدواج زد که البته این دو مورد هیچ گاه به هدف نخورد و عملیاتی نشد.
افزایش مقرری سربازان متاهل و امکان نزدیکی محل خدمت آنها به خانواده از طرح های دیگری بود که سازمان ملی جوانان در سال گذشته داد و اجرایی نشد.
ارائه طرح های به اصطلاح تشویق آمیز، جنجالی و موج آفرین همچون اخذ گواهینامه صلاحیت ازدواج برای پسران یا ارائه سهمیه دانشگاهی به زوجهای جوان و بالا بردن میزان وام ازدواج در حالی مطرح شد که مشکل اساسی جوانان در موضوعات آشکار و پنهان اقتصادی و اجتماعی دیگری نهفته است که کشف و حل آن برای مسئولان این سازمان دور از دسترس نیست.
نبود شغل مناسب و بیکاری، تفاوت سطح تحصیلات جوانان، گران بودن قیمت مسکن، مخارج بالای ازدواج و سایر مشکلات اقتصادی، ناآگاهی از موضوع و در نتیجه بالا رفتن سن ازدواج از سنگهای بزرگی است که پیش پای ازدواج افتاده در حالیکه مسئولان سازمان ملی جوانان به دنبال جمع کردن سنگریزه های کوچک بوده و هستند.
الهه مددی جامعه شناس و مشاور امور خانواده در این باره می گوید: ” مسئولان متولی دولتی در امر ازدواج باید بدنبال راه حلی برای بیکاری و مسکن جوانان داشته باشند، چون هم اکنون این دو مورد از معضلات اصلی جوانانی است که اشتیاق به ازدواج دارند اما امکان تامین آن را ندارند.”
این مشاور امور خانواده افزود: ” اینکه پسران گواهی ازدواج داشته باشند یا خیر یا زمینه هایی برای تحصیلات جوانان پس از ازدواج فراهم شود یا نه؟ اگرچه برای تسهیل در ازدواج جوانان خوب است اما کافی نیست و باید موضوعات اصلی تر حل شود.”
مددی با اشاره به آمار پایین ازدواج و بالای طلاق در چند سال اخیر گفت: “این آمارها خوشایند نیست، مسئولان نهادهای فرهنگی باید به شکل علمی ارزیابی کنند که چرا هرروز این آمار نزولی دارد و باید برای آن چه کرد، به اعتقاد من رسیدگی به امر ازدواج و هزینه برای آن مهم تر از بسیاری از فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی دیگر است که دنبال می شود.”
مرکز امور بانوان و خانوده و ازدواج
تالیف کتاب “ازدواج و شکوه همسرداری” آخرین خبری است که از درهای مرکز امور بانوان و خانواده ریاست جمهوری در خصوص امر ازدواج بیرون آمده است که گویا همین تلاش نیز هنوز به ثمر ننشسته و بحث ها و کشمکش ها با وزارت علوم در این خصوص وجود دارد و مشخص نیست که آیا این کتاب در ترم تحصیلی آینده تدریس شود یا نه؟
برنامه های این مرکز نیز کپی از برنامه های سازمان ملی جوانان است و هیچ تفاوت ساختاری و فکری با آن ندارد، ارائه وام ازدواج برای جوانان، برگزاری کلاسها و همایش ها در این خصوص، تلاش برای ترویج ازدواج آسان از برنامه هایی است که فاطمه مجتهد زاده و روسای قبلی این مرکز بر آن تاکید داشته اند.
تمام این موارد در حالی است که در اساسنامه این مرکز بر ضرورت توجه بـه امر تسهیل ازدواج جوانان و رفع موانع موجود از جمله اشتغال، مسکن، ترویج ازدواج ها، اطلاع رسانی در خصوص وام های ازدواج دانشجویی و تسهیلاتی که از طریق صندوق مهرامام رضا(ع) در اختیار جوانان قرار می گیرد، تاکید شده است.
با وجود تاکید اساسنامه، بحث اشتغالزایی جوانان به عنوان یکی از موضوعات اساسی مغفول مانده است و این مرکز تنها در ایجاد نهادهای مردمی رکورد زده و آن را بهترین دسترنج خود در امر ازدواج معرفی می کند.
افزایش دو دهم درصدی ازدواج در مقابل 9 درصدی طلاق
تمام این موارد در حالی است که سازمان ثبت احوال کشور در آخرین آمار خود مربوط به سال 1389 اعلام کرد که ” با وجود ثبت 891 هزار و 627 مورد ازدواج، تنها دو دهم درصد در این زمینه رشد دیده شده است در حالیکه در مقابل 137 هزار و 200 واقعه طلاق به ثبت رسیده که نشان از رشد 9.1 این واقعه در سال 1389 دارد.
براساس این گزارش، بیشترین طلاق ثبت شده زنان در گروه سنی 29-25 ساله با رقم 34هزار و 335 واقعه بوده است و همچنین بیشترین طلاق ثبت شده، مربوط به مردان گروه سنی 29-25 ساله با زنان 24-20 ساله بوده که تعداد آن برابر 16هزار و 474 واقعه است.
خبرگزاری مهر در گزارش های بعدی خود به ارزیابی فعالیتهای کنونی دو نهاد مذکور که خود را متولی اصلی امر ازدواج و طلاق می دانند، خواهد پرداخت.
Sorry. No data so far.