پس از گذشت حدود هفت ماه از اعلام خبر دستگیری یک شبکه جاسوسی 30 نفره توسط وزارت اطلاعات که به عنوان جاسوس سرویس‌های اطلاعاتی امريكا در ایران فعالیت می‌کردند، سازمان اطلاعاتی امريكا (سیا) به صورت رسمی اعلام کرد بیش از ۱۰ نفر دیگر از جاسوسانی که با این سازمان همکاری می‌کردند، در ایران و لبنان دستگیر شده‌اند.
وزارت اطلاعات اواخر اردیبهشت سال جاری اعلام کرد که با شناسایی “شبکه پیچیده جاسوسی و خرابکاری وابسته به سازمان جاسوسی امريكا”، این شبکه را متلاشی و “۳۰ نفر از جاسوسان امريكا” را بازداشت کرده‌است. در بیانیه‌ای که روابط عمومی وزارت اطلاعات در این مورد منتشر کرد، همچنین گفته شد که برای فریب سرویس اطلاعاتی امريكا، ایران تعدادی جاسوس دو جانبه به کار گرفته است و با خنثی کردن تهاجم سنگین اطلاعاتی سازمان اطلاعات مرکزی امريكا، ۴۲ تن از افسران اطلاعاتی و عملیاتی آن سازمان را در کشورهای مختلف شناسایی کرده است.
اما هفت ماه پس از این اعلام، چهار مقام اطلاعاتی در ایالات متحده که با سازمان‌های اطلاعاتی امريكا مرتبط هستند، به شبکه تلویزیونی “اِی‌بی‌سی” گفتند بیش از 10 جاسوس دیگر نیز در ماه‌های اخیر توسط شبکه های ضد جاسوسی مرتبط با ايران و حزب الله لبنان دستگیر شده‌اند که این جاسوسان، در قبال دریافت پول از سازمان سیا، برای دو حلقه جداگانه جاسوسی کار می‌کردند که هدف این دو حلقه، ایران و حزب‌الله لبنان است. این افراد همچنین اذعان کرده‌اند که بخش زیادی از مطالبی که چندی پیش در گزارش‌های رسانه‌ای ایران و حزب‌الله لبنان در مورد کشف دو شبکه جاسوسی ذکر شد، واقعیت دارد.
این مقام‌هاي اطلاعاتي دولت امريكا همچنین از دست رفتن “تعداد نامشخصی از جاسوس‌ها” را طی شش ماه گذشته در ایران و لبنان تأیید کرده و افزودند: «بسیاری از ریسک‌ها به نتیجه موفقیت‌آمیز می‌رسند ولی برخی هم به شکست‌های موقت منجر می‌شوند.»
همچنین رابرت بئر، از مقام‌های ارشد پیشین در سازمان سیا که در بیروت مستقر بوده به این شبکه خبری گفت: «زمانی که یک نفر، یک منبع را از دست میدهیم این امر معمولاً یک عقب‌نشینی در جاسوسی را به همراه دارد اما وقتی که در تهران یا در بیروت یک ایستگاه کامل را از دست بدهیم، این یک فاجعه خواهد بود و چنین چیزی نباید اتفاق بیفتد.»
اما مأموریت اصلی این جاسوسان چه بود که یکی از عوامل سی آی‌ای، آن را در حد یک فاجعه می‌داند؟ هر چند هنوز اطلاعات دقیقی از اهداف و نوع فعالیت 12 جاسوسی که به تازگی دستگیر شده اند از سوی مقام‌هاي ایران و حزب الله لبنان يا دولت امريكا منتشر نشده است ولی اطلاعات دریافتی از جاسوسانی که وزارت اطلاعات هفت ماه پیش بازداشت آن‌ها را اعلام كرد، نشان مي‌دهد که سازمان اطلاعاتی امريكا، برنامه ویژه و گسترده‌ای را برای اغفال و در اختیار گرفتن ظرفیت جوانان و دانشجویان ایرانی طراحی کرده است.
این شبکه که از سوی تعداد قابل توجهی از افسران اطلاعاتی عملیاتی برجسته سیا در چند کشور جهان راه اندازی شده و با استفاده از پوشش‌های گوناگون از قبیل ارائه ویزا، وعده اقامت، اشتغال و تحصیل در خارج از کشور و نیز با پوشش مراکز کاریابی درصدد فریب عده‌ای از شهروندان، تخلیه اطلاعاتی و به جاسوسی واداشتن آن‌ها بود، با تلاش هوشمندانه مأموران اطلاعاتی کشور منهدم شد.
از میان افراد بازداشت شده تنها ۳۰ درصد از این افراد آگاهانه به فعالیت در این شبکه می‌پرداختند و بقیه افراد ناخواسته و بدون توجه به نوع فعالیت‌های خود، وارد فعالیت‌های این مجموعه شده بودند. بیش از ۷۵ درصد این افراد دارای مدرک تحصیلی کار‌شناسی ارشد و بالا‌تر بودند که نشان‌دهنده سرمایه گذاری و توجه ویژه سازمان‌های اطلاعاتی غربی به دانشجویان و تحصیل‌کرده‌های ایرانی و سوءاستفاده از بی‌اطلاعی آنان از پیچیدگی‌های این سازمان‌ها است.
برخی از دستگیرشدگان، اطلاعاتی در مورد نهادهای مالی، حمل و نقل شهری و هوایی، شبکه انتقال نفت و گاز و حوزه فناوری اطلاعات به خارج از کشور منتقل کرده بودند. مواردی مانند تهیه و جمع آوری اطلاعات در مورد تدابیر جمهوری اسلامی ایران در دور زدن تحریم‌ها، اعلام نقاط آسیب پذیر در سیستم معاملات جهانی ایران، نحوه اختلال در شبکه حمل و نقل شهری به ویژه در شرایط خاص و بحرانی، از جمله اقدامات این شبکه جاسوسی وابسته به سازمان اطلاعاتی ایالات متحده (سیا) بود.
همچنين نخستین جرقه شناسایی و آغاز عملیات برای متلاشی کردن شبکه اطلاعاتی 30 نفره سیا، از اظهارات جالب و مهم یک دانشجوی نخبه ایرانی آغاز شد؛ دانشجویی که از طریق یکی از موسسات فعال در اینترنت به دنبال اخذ بورسیه تحصیلی به کشور مالزی رفت و همین مساله موجب شد تا متوجه سرحلقه یک جریان هدایت و مدیریت شده شود.
این دانشجوی نخبه پس از مکاتباتی که با مؤسسه مذکور داشت و همچنین حضور در دفتر مرکزی این مؤسسه در کشور مالزی، متوجه میشود که اعطای بورسیه تحصیلی رایگان از سوی این مؤسسه تنها در برابر ارائه اطلاعات محرمانه و خصوصی برخی نهادهای دولتی در ایران در اختیار او قرار خواهد گرفت که همین موضوع موجب شد تا او در هنگام بازگشت به ایران و در ارتباط با مسئولان اطلاعاتی و امنیتی کشور، مشاهدات و اطلاعات خود را در اختیار آن‌ها قرار بدهد؛ روندی که به نقطه آغاز شناسایی این شبکه اطلاعاتی انجامید.
یکی از مهم‌ترین مسائلی که از سوی مسئولان مربوطه در مورد نحوه فعالیت شبکه جاسوسی مذکور عنوان شد، تسلط کامل افسران سازمان سیا به زبان فارسی -حتی در حد آشنایی کامل با ضرب المثل‌های کهن فارسی- و همچنین برقراری ارتباط بر طبق اصول فرهنگ و آداب ایران بوده است؛ تا جایی که اکثر مرتبطان این شبکه از امريكایی و غیرایرانی بودن مقامات مافوق خود اطلاعی نداشته‌اند.
گفتنی است وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران در اطلاعیه خود که همان زمان در مورد دستگیری اعضا و انهدام این شبکه اطلاعاتی منتشر کرد، نسبت به تماس‌ها و ارتباطات مشکوکی که در پوشش دعوت به تحصیل، اشتغال یا اقامت در خارج از کشور، اخذ ویزا و نیز نظرسنجی‌های تلفنی بدون منشاء معتبر صورت می‌گیرد، به مردم به ویژه جوانان و دانشجویان هشدار داد.
اگرچه مقام‌هاي امريكایی در مورد شبکه جاسوسی 30 نفرهای که هفت ماه پیش توسط وزارت اطلاعات شناسايي و عوامل آن بازداشت شدند، اظهار نظری جدی نکردند، اما ظاهرا ضربه دستگیری اخیر 12 جاسوس امريكایی در ایران و لبنان به حدی کاری بوده است که پیش از اعلام رسمی از سوي مقام‌هاي امنیتی ایران، مقام‌هاي اطلاعاتي امريكا را وادار کرده است تا با اظهارات شتابزده چهار مقام سیا در گفتگو با يك شبکه امريكایی به این امر اذعان كرده و اصطلاحا با پیش دستی خبري، از تبعات رسانه‌اي آن بكاهند.
مثل آینه شفاف و واضح ایم. چیزی برای جاسوسی شما نداریم. ولی ما داریم. اینکه برویم تا ثریا دانش به دست آوریم. اینکه می آیید سراغ ما آیا منفعتی کسب میکنید یا اینکه آلات و ادواتتان را بدست آوریم و میدهیم مهندسی معکوس البته اگر بشود خازن و ایسی آن را بیرون پیدا کنیم و بسازیم و برگ زرین دیگری در بومی سازی به خود بیافزاییم و به عوض آنکه برویم تا ثریا دانش کسب کنیم خودتان می آید اینجا و کارمان راحت میشود و دانش کسب میکنیم.