جان هیک از جمله فلاسفه دینی بود که نظراتش در ایران نیز مخالف و موافق بسیاری داشته و دارد. او یک فیلسوف مسیحی بحث برانگیز بود که مرگش هنوز بازتاب قابل توجهی در صفحات اندیشه و فلسفه مطبوعات و مکتوبات کشورمان نداشته است. نظریات فلسفی هیک، بنیان بحث‌هایی را در ایران گذاشت که به علوم سیاسی نیز راه یافت و آرایی جدید را در زمینه نظام‌های حکومتی مبتنی بر دین به پیش کشید.
جان هاروود هیک متولد ۱۹۲۲ میلادی شهر اسکاربورو در ایالت یورکشایر انگلیس بود. تحصیلات ابتدایی خود را در کلیسای محلی انگلیکن فرا گرفت. او ابتدا برای تحصیل در رشته حقوق به دانشگاه هال رفت و پس از گذراندن مدتی از خدمت سربازی برای تحصیل فلسفه به دانشگاه ادینبورگ رفت. پس از آن از دانشگاه آکسفورد دکترای فلسفه گرفت. وی در آکسفورد از رساله دکتری خود با موضوع تدوین چارچوبی برای معرفت دینی و تحت عنوان «نسبت بین ایمان و اعتقاد» در سال ۱۹۵۰ دفاع کرد و آن را در سال ۱۹۵۷ با عنوان «ایمان و معرفت» منتشر کرد که نظریات این رساله تحت تاثیر تجربه دینی که به گفته هیک تاثیر عمیقی بر وی نهاده بود شکل گرفت. (تجربه دینی موضوعی است که تعاریف و تعابیر مختلفی از آن ارائه شده و مشرب‌های گوناگون فلسفه دینی، آن را آبشخور بحث‌های نظری قرار می‌دهند.)
جان هیک سپس به دانشگاه بیرمنگام رفت و از سال ۱۹۶۷ سمت استادی الهیات این دانشگاه را پذیرفت. به گفته خودش فضای خاص آنجا باعث شد تا وی در همان سال نشست‌های گفتگویی را پایه‌گذاری کند که پس از گذشت بیش از ۴۰ سال همچنان این سنت ادامه داشته و حتی از ایران نیز اساتید و صاحب‌نظرانی در حوزه‌های فکری متفاوت در آن شرکت کرده اند. فضای فکری و فرهنگی متنوع دانشگاه بیرمنگام باعث شد تا هیک با پیروان ادیانی چون اسلام، هندو، بودا، سیک و یهودیت آشنایی عمیق‌تری پیدا کند و تئوری‌اش را بسط دهد.
از همین‌جا بود که فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی و فکری جدی او در راستای ایجاد نزدیکی بین پیروان ادیان مختلف در قالب تشکیل مراکز مردمی و تالیف کتب تاثیرگذار توسط او آغاز شد که نتیجه آن فهرست بلندی از کتاب‌های متعدد، برگزاری همایش‌ها و تشکیل جمعیت‌های مختلف با همین زمینه است که در عین حال نمایانگر روند شکل‌گیری چارچوب‌های فکری او در سال‌های ۱۹۶۷ تا ۱۹۸۱ است؛ سالی که مهم‌ترین و کامل‌ترین کتابش با عنوان «تفسیری از دین» را منتشر کرد. البته پس از این کتاب نیز آثار منتشر شده هیک همچنان مناقشات فراوانی را در سطح اندیشمندان دینی برانگیخت که مهم‌ترین آن‌ها کتاب «استعاره خدای متجسد» است.
به گفته برخی صاحب نظران و دنبال کنندگان اندیشه پلورالیسم دینی، نظریه «کثرت گرایی دینی» جان هیک یکی از واکنش‌های فلسفه دین غیر قاره‌ای – در روایت نسبتا تحلیلی – به جهانی شدن بود. جهانی شدن همچون خروج هرچه بیشتر آگاهی‌های محلی از آگاهی‌های محلی دیگر و شکل گیری آگاهی جهانی، پیوستگی فراگیر آگاهی‌های گسسته از مشابهت یافتن‌های تسریع شونده، درک نسبتا یکسان جهان به مثابه کلیتی متکثر، ارتباط فزاینده فرهنگ‌ها با یکدیگر و در اندام‌های حسی تکنولوژیک، به گفتگو درآمدن کاربران زبان‌های متفاوت و انتقال سهل و ممتنع تجربیات فرهنگی و حجیم شدن زبان‌ها از تجربه‌های دیگر زبان‌ها، انتقال‌های پیچیده کار‌ها و آگاهی‌ها در زمان و مکان اجتماعی نامتقارن، تشکیل و تغییر واقعیت‌های مجازی در سازوکارهای رسانه‌ها، فراگیر شدن الگوهای دموکراسی، عرفی شدن و همنشینی ادیان.
نظریه پلورالیسم دینی هیک همواره مورد انتقاد خداگرایان و سنت گرایان بوده است. به گفته اهل اندیشه، نظر او با نقدهای بنیادینی از سوی رئالیست‌های تعالی گرا و خداگرایان مواجه شده و به لحاظ فلسفی هم نتواسته نظریه ذات انسانی و فطرت خداگرایانه انسان را به طور کامل شرح دهد.
جان هیک هفته گذشته در سن ۹۰ سالگی درگذشت.
Sorry. No data so far.